Fransa kralı François Hayatı Savaşları ve Dönemindeki Sanat Etkinlikleri

Fransa kralı François Hayatı Savaşları ve Dönemindeki Sanat Etkinlikleri, Fransa kralı (Cognac, 1494- Rambouillet, 1547). Valois sülalesinin bir dalından gelen ve Angouleme kontu Orleans’lı Charles’ın oğlu olan François, feodal senyör olarak babasının yerini aldı ama. kuzeni Louis XII’nin erkek çocuğu olmadığından, Fransa veliahtı olarak yetiştirildi ve bu nedenle Louis XII ile Anne de Bretagne’ın kızı, düşes Claude de Bretagne’la evlendirildi, 1515’te de, yirmi bir yaşındayken, kral oldu. Hemen askeri bir zafere ulaşmak için harekete geçip, Louis XII’nin ele geçirdikten sonra yitirdiği Milano dukalığını elde edebilmek için İtalya üstüne bir sefer düzenledi. Marignan’da İsviçre piyadelerini yendikten (1515) sonra Milano’yu alıp İsviçre kantonlarıyla bir sürekli barış imzaladı, ayrıca onlardan asker almak üzere anlaşma yaptı (bundan böyle Fransız kralları İsviçrelilerden oluşan bir muhafız kıtası bulunduracaklardı). 1516’da papa Leo X ile Bologna anlaşmasının yapılmasıyla François I Fransa kralı olarak piskoposları papayla anlaşarak kilise makamlarını dağıtabilme yetkisini, elde elti: Böylece üst düzeydeki din adamları kendilerini birdenbire krallığın buyruğuna girmiş buldular. Bu da François I’in krallığın gücünü artırmasına yol açtı.

KARL V’İN (ŞARLKEN) RAKİBİ

François I, 1519’da Karl V’in elinden imparatorluk tahtını almak istedi; bunun için seçici prenslere rüşvet
yedirmek gerekiyordu. Daha zengin olan ve daha büyük yardımı gören Karl V. F’rançois I’e karşı üstün geldi. Kendisini yenen rakibine karşı François 1. İngilizlerle anlaşmayı denedi, 1520’de Calais yakınlarında İngiltere kralı Henry VIII ile buluştu ama yapılan görüşmeden bir sonuç alınamadı. François 1, bu arada krallık hâzinesini istediği gibi kullanıyor, hem sanat yapıtlarına, hem de sarayına büyük harcamalarda bulunuyordu.

1521’de, Karl V’e karşı başlatılmış olan savaş bütün krallığı kapladı, zaferler, yenilgiler ve ateşkesler birbirini izledi. Aynı yıl Milanese toprakları elden gitti. 1525’te de Pavia’da yenilgiye uğrayıp tutsak düştü.

KANUNÎ SULTAN SÜLEYMAN’ DAN İSTENEN YARDIM

François I, Pavia’da tutsakken, ülkeyi yöneten annesi Savoie’lı Louise. Kanuni Sultan Süleyman’a bir elçi göndererek, padişahın Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na karşı Fransa’yla işbirliği yapması önerisinde bulundu. François I de elçisi jean Frangipani aracılığıyla Kanunî Sultan Süleyman’a bir mektup göndererek yardım istedi. Bunun üstüne Macaristan seferine çıkan Osmanlı ordusu Mohaç savaşını kazanarak (1526) Fransa’ya dolaylı yoldan yardım etmiş oldu. François I, Madrid anlaşmasını imzalayıp (1526) büyük bir savaş tazminatı ödemeyi ve Bourgogne’u Karl V’e bırakmayı kabul ederek özgürlüğüne kavuştu ama serbest kalınca da yeniden savaşa başladı.

 

TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜN SAĞLANMASI

François I çeşitli savaşlar ve ittifaklar sonunda Fransız topraklarının bütünlüğünü korumayı başardı ve 1532’de Bretagne’ı topraklarına katarak feodal bölünmelerden kurtuldu. Bu uzun savaş, Fransızlar arasında bir ulusçuluk duygusunun doğmasına ve Karl V’in Avrupa’da kurmaya çalıştığı egemenliğe karşı çıkılmasına yol açtı. 1539 yılında, fransızca resmi yönetim ve adalet dili olarak kabul edildi ve François I hümanistleri koruması altına alıp onlar için eski Sorbonne’a karşı College du roi’ yı (günümüzdeki College de France) kurduktan sonra protestanların hareketine karşı çıktı, din savaşlarının başladığı sırada da öldü.

FRANÇOİS I DÖNEMİNDEKİ SANAT ETKİNLİKLERİ

Rönesans dönemi insanının bütün belirgin özelliklerini taşıyan François I’in krallığı sırasında, Fransa sarayı, İtalyan etkisinde bir edebiyat ve sanat merkezi haline geldi. François I’in İtalyan sanatına düşkünlüğü tahta çıkışından hemen sonra Loire kıyısındaki şatolarında kendini gösterdi.

1515’te Leonardo da Vinci’yi Fransa’ya çağırarak onu baş ressamı ve mimarı yaptı. Daha sonra 1518’de Andrea del Sarto’yu, 1540’ta Cellini’ yi getirdi. 1525’ten başlayarak Fontainebleau’ ya yerleşen kral burada, XVI. yy. Avrupa sanatının başlıca merkezlerinden biri olacak Fontainebleau şatosunun süslemelerini Rosso ve Primaticcio’ya yaptırttı. François I ölümüne dek sanatçıları korudu. Raffaello onun için birçok tablo gerçekleştirdi, Tiziano portresini yaptı, Clouet, Joos Van Cleve gibi Flandre’lı portre ressamları Fransa’ya yerleştiler. Bütün bu sanatçılar İtalyan öğeleri ile Kuzey öğelerini kaynaştırarak XVI. yy. Fransız sanatının en özgün niteliklerinden birini oluşturdular.