Başbakanın ve Bakanların Görevi Nasıl Sona Erer?

Başbakanın ve Bakanların Görevi Nasıl Sona Erer?

Başbakanın görevinin sona ermesi

Başbakanın görevinin, hangi nedenle olursa olsun sona ermesi, Bakanlar Kurulunun da görevinin sona ermesini gerektirir. Başbakanın görevini sona erdiren nedenler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Çekilme: Başbakan, çeşitli nedenle görevinden ayrılabilir. Başbakanın ayrılması, kabule bağlı değildir. Cumhurbaşkanının, Başbakanın çekilmesini kabul etmemesi, başbakanın görevde kalması arzusunu gösterir; bu hukuksal olmaktan çok, siyasal bir durumdur.
2. Meclis seçimleri: Seçim sonucu yeni Meclisin toplanması ile Başbakan çekilir ve yeni Bakanlar Kurulunun oluşturulmasına olanak sağlar. Bu, parlamenter sistemin bir geleneğidir.
3. Yüce Divana gönderme: Hakkında Meclis soruşturması açılan Başbakanın Yüce Divana verilmesi durumunda hükumet çekilmiş sayılır (madde 113/3).
4. Milletvekilliğinin sona ermesi: Hangi nedenle olursa olsun, Başbakanın milletvekilliğini kaybetmesi durumunda, Başbakanlıktan da düşer. Bu durumda Başbakan, çekilmiş bir Başbakan gibi, yeni Bakanlar Kurulu oluşana kadar göreve devam edemez. Başbakanın ölümünde olduğu gibi, Cumhurbaşkanınca Bakanlar Kurulu üyelerinden biri  Başbakan vekili olarak görevlendirilir ve yeni hükümet kurulması çalışmalarına başlanır.
5. Güvenoyu: Başbakanın güvenoyu alamaması, ya da güven isteminin reddedilmesi veya gensoru sonunda düşürülmesi durumunda, başbakan çekilir. 

Bakanların görevinin sona ermesi

Bir bakanın da görevi, çekilme, güvensizlik oyu ve Yüce Divana gönderme gibi nedenlerle sona erer. Bakanların görevinin sona ermesi ile ilgili önemli bir kural da, Başbakanın görevden ayrılması durumunda, tüm bakanların da görevinin sona ereceği kuralıdır. Bu, parlamenter sistemin doğal bir sonucudur. Daha önce değinildiği gibi bakanı, Başbakanın önerisi üzerine, Cumhurbaşkanının görevden uzaklaştırması yolu da vardır.

Başbakan ve bakanlara vekalet etme

Herhangi bir nedenle, geçici bir süre için görevi başında bulunamayan Başbakan ve bakanlara, Bakanlar Kurulu üyelerinden biri vekillik eder. Bir bakanlığın boşalması durumunda da, o bakanlığa, başka bir bakan en çok on beş gün vekillik edebilir. Bir bakan, birden çok bakana vekillik edemez (m. 113). Genel olarak, Başbakana, varsa başbakan yardımcısı vekillik eder.

Hadi Paylaş!