Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumsuzluğu ve Sorumluluğu Nedir? Cumhurbaşkanının Siyasal Sorumsuzluğu Cumhurbaşkanının siyasal sorumsuzluğu parlamenter sistemin bir gereğidir. Cumhurbaşkanının yaptığı işlemlerden dolayı Meclise karşı sorumlu olan, işlemde imzası bulunan Başbakan ve ilgili bakanlardır. Bu kural, 1961 Anayasasında aşağıdaki biçimde yer almıştır: Cumhurbaşkanı, görevleriyle ilgili işlemlerden dolayı sorumlu değildir. Cumhurbaşkanının bütün kararlan, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır. Bu […]

Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri Nelerdir? Parlamenter rejimlerde, Cumhurbaşkanına bir çok görevler verilmekte ve bazı yetkiler tanınmaktadır. Cumhurbaşkanına en geniş yetkiler, Cumhuriyet dönemi içinde 1982 Anayasası ile verilmiştir. Anayasa 104. maddesinde Cumhurbaşkanının görev yetkilerini sistemli bir biçimde sıralamıştır. Cumhurbaşkanının Temsil ve gözetme ile ilgili görevleri Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Devletin başı olan Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyetini ve […]

82 Anayasasına Göre Cumhurbaşkanının Görev Süresi ve Seçimi Nasıldır? Kim Seçer? Devletin başı olan ve yürütmenin sorumsuz kanadını oluşturan Cumhurbaşkanlığını düzenleyen kurallar, temel noktalarda, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında aynıdır. Böyle olmakla birlikte, 1961 Anayasası, Cumhurbaşkanının tarafsızlığına ve siyasal ilişkilerde bir denge öğesi olmasına büyük önem vermiştir. 1982 Anayasası ise, Cumhurbaşkanının bu özelliğini korumakla birlikte, Cumhurbaşkanını […]

İki Başlı Yürütme Nedir? Anayasaya göre, yürütme işlevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve yasalara uygun olarak yerine getirilir. Anayasa, parlamenter sisteme uygun olarak, iki başlı yürütme, ya da ikili yürütme denen biçimi benimsemiştir. Buna göre, bir yandan Meclise karşı sorumsuz Cumhurbaşkanı, diğer yandan Meclise karşı sorumlu bir Bakanlar Kurulu vardır. Bizde yürütme, 1876 […]

Yürütme Nedir? Yürütmenin Özellikleri Nelerdir? Devlet işlevlerinden biri de, yürütme işlevidir. Yürütme işlevi, kural olarak, yasama ve yargı işlevlerinin dışında kalan işlevlerdir. Yürütme işlevi, bir işlem olarak olabileceği gibi, bir eylem olarak da ortaya çıkabilir ve çeşitli biçimlerde kendisini gösterebilir: kimi kez, bireysel ve öznel nitelikte karar biçiminde, bir kimseye vergi salınması, ya da yasalara […]

Gensoru Nedir? Nasıl Uygulanır? Gensoru Kuralları Nelerdir? Gensoru, Bakanlar Kurulunun genel icraatları, ya da bir bakanın, kendi bakanlığında izlediği politika ve icraatlar hakkında, Meclisçe yapılan etkili bir denetim yoludur. Gensoru, sonunda güvenoyuna başvurulacak, bir tür genel görüşmedir. Anayasa, 1961 Anayasası gibi, gensoruyu ayrıntılı bir biçimde düzenlemiştir (madde 99). 1961 Anayasası ile böyle bir yola gidilmesinin […]

Meclis soruşturması Nedir? Başbakan ve bakanlar hakkında, Meclis üye tam sayısının en az onda birinin vereceği önerge ile, Meclis soruşturması açılması istenebilir (madde 100). Soruşturma açılmasına karar verilmesi durumunda, onbeş milletvekilinden oluşan komisyonca soruşturma yapılır. Komisyonun hazırladığı soruşturma raporu Mecliste öncelikle görüşülür; gerek görüldüğünde ilgilinin Yüce Divana gönderilmesine karar verilir. Soruşturma Komisyonu üye tam sayısının […]

Meclis araştırması Nedir? Meclis tarafından Belli bir konuda bilgi edinmek amacı ile gerçekleştirilen komisyon ve milletvekillerinden oluşan bir komisyon tarafından yapılan bir incelemedir. Araştırma önergesi üzerinde, önce öngörüşme açılır; sonra da araştırma yapılıp yapılmaması oylanır. Meclis araştırması, cezalandırma durumu yaratmayan denetleme yollarından biridir. Bu yolla Meclis, yürütmenin sorumluluk alanına giren, ya da girmeyen konularda yapacağı […]

Meclis Genel görüşmesi nedir? Genel görüşme, toplumu ve devlet etkinliklerini ilgilendiren belli bir konunun, Meclis Genel Kurulunda görüşülmesidir (madde 98/4). Genel görüşme, sorudan farklı olarak. Meclis görüşülmelerini ikili durumdan çıkararak çok yanlı bir duruma getirme amacı güder. Böylece genel görüşmeye Meclisteki parti grupları ve İçtüzükte belirtilen sayıda milletvekilleri katılabilir. Genel görüşme önergesi üzerinde, önce öngörüşme, […]

Meclisin Bilgi Alma ve Denetim Yollarından Soru Nedir? Klasik parlamenter hükumet sisteminde, yasama organının en önemli görevlerinden bir kümeyi, hükumet ve yönetimin denetlenmesi oluşturur. Meclisin hükumeti nasıl denetleyeceği Anayasada belirtilmiştir. Bunlar, soru, genel görüşme, Meclis araştırması, gensoru ve Meclis soruşturmasıdır. Soru Nedir? Soru, belli bir konuda bilgi edinmek üzere, milletvekillerinin başbakan, ya da ilgili bakandan […]