Birinci Zaman’ın sonlarında (Karbon devri) oluşmuş dağ kütlelerini belirtmek için kullanılan terim. Hersinyen (Latince Hercynia silva’dan “Kara Orman”) dağ kütlelerinin özellikle Avrupa’da (kıtanın temel iskeletini oluşturur) ve Kuzey Amerika’da (Apalaş dağları) büyük önemi vardır. Günümüzden 150 milyon yılı aşkın bir süre önce ortaya çıkmış eski bir kütle olan Avrupa’daki Hersinyen dağ sırası, çok yoğun biçimde, […]

Yunan tarihçisi (Halikarnassos, İ.Ö. 484’e doğru-Thurioi, İ.Ö. 420’ye doğru). GÖRKEMLİ YOLCULUKLAR Zengin bir ailenin çocuğu olan Herodotos, çağının birçok bilgini gibi, yaşamının büyük bölümünü verimli geziler yaparak geçirdi. Yaşamı, Anadolu’dan Sicilya’ya kadar uzanan görkemli yolculuklarla geçmişti. Mısır’da, Sirenaik’de, Babil’de, çeşitli uygarlıklarla karşılaştı (oysa çağdaşları, buralarda “barbarlar” olduğunu sanıyorlardı). Bilinen dünyanın sınırları ötesindeki bölgelerden, yani Afrika’dan, […]

Yunan mitolojisinin en sevilen ve en ünlü kahramanlarından biri (Romalılar tarafından Hercules diye de adlandırılmıştır). Helenizm öncesi dönemden İlkçağ sonuna kadar sürekli gelişerek eksiksiz bir çevrim oluşturan çeşitli efsanelerde yer alır. Başlıca kişisi olduğu Herakles mitinde, yaptığı on iki iş anlatılır. Homeros efsanesine göre, Thebai’de doğmuştur; babası Zeus, annesi de Tiryns kralı Amphitryon’un karısı Alkmene’ […]

Yedi ya da on birer kişilik iki takım arasında yalnızca elle oynanan ve topu karşı takım kalesine sokmaya dayanan oyun. Kuralları 1914’te Berlinli beden öğretmeni Schellenz tarafından belirlenmiş olan hentbol (eltopu da denir), 1918 yılından sonra Almanya’da yayıldı; oradan da, İskandinav ülkelerine, Orta Avrupa ve İsviçre’ye geçti. Uluslararası Hentbol Federasyonu 1927’de oluşturuldu ve hentbol ilk […]

Omurgalıların ve bazı omurgasızların (halkalısolucanlar) kanlarındaki alyuvarlarda rastlanan kırmızı pigment. Hemoglobin, bir kan yuvarları proteini (globin) ve organometalik bir çekirdekten (4 hem molekülü) oluşmuş bir organo-mineral bileşiktir. Kimyasal yapısı, porfirinik çekirdek denilen bir tetrapirol oluşturmak için dört pirol çekirdeğinin bir araya gelmesine denk düşer. Bu çekirdeğin Fe2+ ya da Fe3+ halindeki bir demir atomunu bağlama […]

Atom numarası Z=2, atom ağırlığı M= 4,0026 ve simgesi He olan element. 1868’de j.janssen’in bir Güneş fışkırmasının tayf incelemesini yaparken bulduğu, Lockyer ve Frankland’in bu olaya dayanarak adlandırdığı helyum (Yunancada helios güneş anlamına gelir), soy gazlar kümesinde yer alır; öbür gazlardan farkı, bunların en dış tabakalarında 8 elektron bulunurken, helyumunkinin 2 elektronla dolmuş olmasıdır. Helyum, […]

Finlandiya körfezinin kıyısında yer alan Helsinki (490 000 nüf.; 1992), deniz tarafından bir takımadayla çevrilidir; düzensiz bir yanmada üstünde yer alır ve birçok adayı kaplar, 1550’de burada, Finlandiya körfezinin ticaret merkezini oluşturmak isteyen kral Gustaf Vasa’nın fermanıyla kurulmuştur. Önce bir deniz limanı, ardından kale olan Helsinki, 1809’da Rusların eline düşmüş, 1902’d.e Turku’nun yerine, Finlandiya büyük […]

Havada asılı durması ve ilerlemesi, rotor denilen bir ya da birkaç motorun harekete geçirdiği bir döner kanat sistemiyle sağlanan uçan taşıt. Döner kanatlı araçlar içinde helikopteri, otojir’den ayrı düşünmek gerekir. Otojirin yükselişi, herhangi bir motorla çalıştırılmayan bir döner kanat tertibatı tarafından sağlanır; araç ilerleyince, bu düzenek, hava direncinin etkisiyle kendiliğinden dönmeye başlar. İtme gücünü pervane […]

Alman felsefecisi (Messkirch, 1889-Messkirch, 1976). Tanrıbilim ve felsefe öğrenimi gördükten sonra 1914’te doktora tezini (Psikolojizmde Yargı Kuramı) yayımlayan Martin Heidegger, 1923’te Marburg’da profesör oldu, 1927’de temel yapıtı olan Sein und Zeit’ı (Varlık ve Zaman) yayımladı,1928’de Freiburg im Breisgau’da Husserl’in yerini aldı, 1929’da da Kant und das Problem der Metaphysik’i (Kant ve Metafizik Sorunu) çıkardı. 1933’te siyasal […]