Kanton Hakkında Bilgi

Kanton, Güney Çin’in en önemli kenti ve en bü­yük limanı (yaklaşık 4 milyon nüf.). Kuang Tung eyaletinin merkezi olan Kanton kentinin çince adı Kuang Çou ya da Guangzhou’dur, ama admı ku­ruluşundaki bir efsaneden aldığı “Keçiler Kenti” (Yang Çeng) olarak da bi­linir.

Kanton’un, Çin’in uygarlık ve tarihin­de çok önemli ve özgün bir yeri var­dır. Hızla, Güney Çin’in önemli ağır­lık merkezi ve Nanling sıradağlarının güneyinde yer alan oldukça özgün bir bölgenin anakenti durumuna gelmiş­tir. Kanton bölgesi, bazı özelliklerin­den dolayı Kuzey Çin’le karşıtlaşır. İlk Vietnam kökenli halkı (Yue ya da Viet), yalnızca ses yapısıyla değü, söz­cük ve tümce özellikleriyle de eski yer­li dilinden kaynaklanan Pekin lehçe­sinden farklı bir lehçe konuşur. Bir Kantonlu için Pekin lehçesi, öğrendi­ği bir yabancı dildir. Bu nedenle bir­çok kültür özelliğinde kendini göste­ren bölgesel bir özgünlük uzun süre varlığını sürdürdü. Sözgelimi, büyük ölçüde Arap etkisinde kalan Kanton müziği, Kuzey müziğine karşıttır.

ÖNCÜ KENT KANTON

Çin sülalesinden beri (İ.Ö. III. yy), Çin İmparatorluğu içinde yer alan Kan­ton, Batı dünyasıyla sürekli ilişki içindeydi: Burada İ.Ö. 166’da bir Roma temsilciliği kurulmuştu. V. ve VII. yüz­yıllara doğru gerçek anlamda Çinlileşen Kanton (kısa yoldan servet edin­mek isteyen Kuzey Çinli tüccarları bu­raya çekiyordu), Tang çağında (618-906), özel bir mahallede Arap, Acem, Hintli ve Malezyalı tüccarların bir araya toplandıkları geniş bir ya­bancı ticaret merkezi oldu. 878’deki siyasal karışıklıklar, 120 000 Hıristi­yan, Müslüman ve Yahudinin katlia­mına yol açtı. Kent zamanla huzu­ra kavuşmanın yam sıra ilişküerini de düzeltti (1514’te Portekiz elçiliği; 1793’te İngiliz elçiliği; vb.).

Modern çağda Kanton önemli bir mer­kez haline geldi. Batı’ya ilk karşı çı­kan (İngiliz uyuşturucu stoklarının yok edilmesi) ve daha sonra da Batı’ya ilk açılan (1842 Nankin anlaşması sonu­cunda) kent Kanton oldu. XX. yy’da Çin’de ilk devrimci ve toplumsal ey­lemler burada sahnelendi, 1911’de Mançulara karşı silahlı bir ayaklan­ma burada oldu. 1923’te Sun Yat-Sen, Guomintang’ı (Kuomintang) burada kurdu ve 1925’te Liu Şao Çi’nin sen­dikacılığı başlattığı, Mao-Çe-Tung’un ve Çu En-Lay’ın ilk komünist okulda öğ­retmenlik yaptıkları sıralarda genel iş federasyonunun genel merkezi gene burada yer aldı.

1927’de çıkan işçi ayaklanması, Çan- kayşek tarafından şiddetle bastırıldı (bu ayaklanmada 5 000 kişi öldü). Günümüzde kent, özgün dar sokaklarının düzensiz görünümlerini sürdürmeleri­ne karşın gene de modern bir görünümdedir. Komünist hükümet, Guomintang’m başlattığı çalışmaları sür­dürmüş, halkın önemli bir kesiminin çok güç koşullarda su üstünde yaşa­dıkları bakımsız yüzer evleri ortadan kaldırma işini sonuçlandırmıştır. Mo­dern yerleşme bölgelerinin yapımı, günümüzde de sürdürülmektedir ve birkaç yıldan beri de sanayileşme ça­bası özel destek görmektedir (kauçuk, besin ve dokuma sanayisi: İpek, pa­muk). Bununla birlikte, Kanton’un te­mel yönelim alam ticarettir. Denizden biraz uzakta İnciler ırmağının bir ko­lu üstünde kurulmuştur: Yüksek tonaj­lı gemiler, Whampoa dış limanına ka­dar giderler. Çin’in (Hong Kong) dış ti­caretinin büyük bölümü buradan transit olarak yapılır. Kanton-Pekin demiryolu hattının başlangıcında olan ve yılda iki kez tanınmış uluslararası ticaret fuarının açıldığı Kanton’da uluslararası bir havalimanı vardır ve her zaman için dış ilişkilerde ön plan­da yer alır.

Hadi Paylaş!