John Ford Kimdir? Başlıca Filmleri ve Filmlerinin Özellikleri, A.B.D’li film yönetmeni (Cape Elizabeth, Maine, 1895-Palm Desert, Kaliforniya, 1973). İrlanda kökenli olan John Ford (gerçek adı Sean O’Feeney) 1912’de kardeşi Francis’in yanma önce aksesuar görevlisi, sonra da rejisör olarak girdi, bir süre sonra da onun asistanı oldu. 1916-1920 yılları arasında otuz kadar sıradan western filmi çekti. Sessiz sinema döneminin sonunda yaklaşık yetmiş film çevirmişti. Bunların arasında da özellikle The İron Horse (Demir At, 1924) dikkati çekti. Başyapıtı sayılan Muhbir (The İnformer, 1935) ve sinema tarihinin en ünlü westerni olarak kabul edilen Cehennem Dönüşü (Stagecoach, 1939) adlı filmlerle kendini dünya sinemasına benimsettiren John Ford 1945-1966 yılları arasında da Kanun Harici (My Darling elementine, 1946), Vahşiler Hücum Ediyor (Wagonmaster, 1950) gibi önemli filmler yönetti.
John Ford, Dorothy Lamaur’la birlikte.
John Ford Filmlerinin Özellikleri
John Ford’un bütün filmleri dostluk, çatışma, intikam, gurur, haksızlık, vb. gibi ana temalar üstünde gelişir. Ford, genellikle western çerçevesinde işlediği bu temaları ayrıca serüven filmlerinde, dramlarda (Muhbir), bir ailenin başından geçen olayları anlatan filmlerde de (Gazap Üzümleri [Grapes of Wrath], 1940) ele almıştır.
Daha çok trajik eğilimli bir yaratıcı olan John Ford, kişilerin psikolojisinden çok olayların gelişmesine öncelik tanır. Ford’un trajik anlayışı, özellikle aydınlatmalarda ve çerçevelemede Alman anlatımcılığından kaynaklanır, ancak anlatımcılığı keskin bir gerçekçilik duygusuyla yumuşatmıştır. Üslubu en küçük ayrıntısına kadar klasiktir; Montajda, görüş açılarında (her zaman insan boyu yüksekliğinde), oyunda (Henry Fonda, John Wayne) yalınlık, yer ve bazen de zamanda birlik (Muhbir, Cehennem Dönüşü) bu açıdan dikkate değer özelliklerdir.
John Ford’un Gazap Üzümleri’nde baş rolü oynayan Henry Fonda.
Ford’un temelde tiyatro kökenli olan dramatürji anlayışı birkaç başyapıtla zenginleştirdiği, bitmekte olan bir sinema dönemine bağlıdır. Son filmlerinin de kanıtladığı gibi Ford, bu dramatürji anlayışının katı çerçevesi dışına çıkamamış ve çağdaş sinemanın süre ve uzam olayını kullanamamıştır.
John Ford’un Kahraman Süvariler adlı filminden bir sahne: Soldan sağa: William Holden; Çonstance Touıers; John Wayne.
John Ford Başlıca Eserleri
The İron Horse (Demir At, 1924); The Lost Patrol (Yitik Birlik, 1934); Muhbir (The İnformer, 1935); Cehennem
Dönüşü (Stagecoach, 1939); Young Mr Lincoln (Lincoln’un Gençliği, 1939); Gazap Üzümleri (Grapes of
Wrath; John Steinbeck’in romanından, 1940); The Long Voyage Home (Uzun Yolculuk; O’NeiH’in yapıtından, 1940); Vadim O Kadar Yeşildi ki (How Green was my Valley, 1941); Kanun Harici (My Darling elementine, 1946); Kan Kalesi (Fort Apache, 1947); Vahşiler Hücum Ediyor (Wagonmaster, 1950); Kadın Satılmaz
(The Quiet Man, 1952); Kahraman Süvariler (The Horse Soldiers, 1959); Masum Suçlu (Sergeant Rutledge,
1960); Baharda Hücum (Cheyenne Autumn, 1964); vb.
Son Yorumlar