Güneş enerjisinin ülkemizdeki kullanım alanlarını ve bunun çevreye etkileri

Güneş enerjisinin önemini, etkilerini ve kullanım alanlarını araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı bir rapor halinde arkadaşlarınıza sununuz. İnternet, ansiklopedi, TÜBİTAK yayınları vb. kaynaklardan güneş enerjisinin ülkemizdeki kullanım alanlarını ve bunun çevreye etkilerini araştırınız. Araştırma sonuçlarını görsellerle de destekleyerek sınıfta arkadaşlarınıza sunacak biçimde hazırlayınız. Güneş enerjisinin önemini, etkilerini ve kullanım alanlarını araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı bir rapor halinde arkadaşlarınıza sununuz.

Güneş enerjisinin önemi

Güneş enerjisi doğadaki bütün enerjilerin kaynağıdır. Güneş enerjisi konutların sıcak su ihtiyacını karşılamak ve elektrik enerjisi üretmek için kullanılabilir. Güneş enerjisi kullanmanın en önemli yararlarından biri yenilenebilir enerji kaynağı olması ve çevre kirliliği oluşturmamasıdır.

Ülkemizde enerji ihtiyacımızın çoğunu fosil yakıtlardan sağladığımızı biliyorsunuz. Çeşitli santrallerde doğal gaz, petrol veya kömür yakılarak elektrik enerjisi üretilmektedir. Bunun sonunda hem doğadaki fosil yakıtlar tükenmekte hem de önemli ölçüde çevre kirliliği yaratılmaktadır. Çevre kirliliğine örnek olarak bu yakıtların yakıldığı santral bacalarından çıkan gazlar, atık maddeler, deniz yoluyla petrol taşımacılığı sırasında oluşan kazalar, doğal gaz boru hatlarında oluşan patlamalar, taşıtların hareket enerjisi için tükettiği benzin ve mazotun yakılmasıyla oluşan gazlar vb. verilebilir.

Güneş enerjisinden elektrik enerjisi üretilmesi ve güneş enerjisi ile hareket edebilen taşıtların üretilmesi hem fosil yakıtların tükenmesini önler hem de çevre kirliliğini azaltır.

Ülkemizde Güneş Enerjisinin Durumu ve Çevreye Etkileri

Binaların ısıtılmasında, yemek pişirmede vb. alanlarda maddelerin ışığı soğurması sonucunda ısınması prensibine dayanan sistemler vardır. Bu sistemeler de yükselen sıcaklıktan dolayı konveksiyonla yayılan ısı içeride hapsedilerek sıcaklığın daha çok artmasına sebep olur. Güneş enerjili ısıtma sistemleri bu prensibe göre çalışır

Ülkemizde güneş enerjisinin kullanım alanı ve elektrik üretiminin payı ve önemi gün geçtükçe artmaktadır. Güneş enerjisi kullanımı ile ilgili dünyada gelişmeler ile birlikte ülkemizde yapılan çalışmalar artmaktadır.

Güneş enerjisinin kullanımının yaygınlaşması günümüzde ülkeler açısından oldukça önemli hale gelmiştir. Ülkelerin bu alanda Ar-Ge çalışmaları ve yatırımları hızla artmaktadır. Bu konunun çevre ile ilişkisini de düşündüğümüzde konunun ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Çevremizin korunması için fosil yatıkların payı azalmalı güneş enerjisi gibi temiz enerjilerin payları hızla artmalıdır.

Ülkemiz güneş enerjisinden yararlanma potansiyeli olarak oldukça iyi durumdadır. ülkemizin aşağıdaki tabloda görüldüğü gübü yıllık güneşlenme süreleri Avrupa ülkelerine göre oldukça iyidir.

Aylara ve bölgelere göre Türkiye’nin yıllık güneşlenme süresi

Türkiye’de en fazla güneş alan bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesidir bu bölgemizi de Akdeniz Bölgemiz takip eder. Ülkemizde (TEİAŞ) 2013 verilerine göre 255 milyar 337 milyon kilovatsaat (kWh) olarak belirlenmiştir.

Enerji kaynaklarının Türkiye’de elektrik üretimindeki payı

Ülkemizde halen güneş enerjisinin de içinde bulunduğu yenilenebilir enerji kaynaklarının payı oldukça düşüktür. Burada da elekktriğin payı vahim durumdadır.

Fakat Enerji Piyasası Denetleme Kurulu’nun(EPDK) yeni kararı ile birlikte Türkiye’nin lisanslı güneş enerjisi santrallerinin önümüzdeki yıllarda devreye girmesi beklenmekte. Bu yıl için yalnızca 600 MW’a izin verilecek olmasına karşın, EPDK’ya 8 bin 899 MW kurulu gücünde 496 başvuru yapıldı. Yani öngörülen kapasitenin yaklaşık 15 katı talep ortaya çıktı.

Güneş enerjisi; temiz, yenilenebilir ve sınırsız bir kaynak olması itibariyle birçok uygulama alanına sahiptir. Elektrik üretiminden ısıtmaya, sıcak su eldesinden aydınlatmaya kadar oldukça geniş bir kullanım alanı vardır. Bu kullanım alanlarına göre güneş enerjisi sistemleri ise ikiye ayrılmaktadır:

1. Pasif güneş sistemleri

Pasif güneş sistemleri, güneş enerjisi kullanımı için geliştirilen en eski sistemlerden biridir. Başlıca, binaların ısıtma ve soğutması için dizayn ve mimarisinde kullanılmaktadır.

2. Aktif güneş sistemleri

Isı, pek çok uygulama alanında, farklı sıcaklıklarda gereklidir ve faydalı enerji tiplerinin büyük bir bölümünü temsil eder. Güneş radyasyonunu ısıya dönüştüren sistemler çok çeşitlidir. En basit güneş kollektörleri ile bir kaç yüz watt, güneş güç istasyonlarıyla birkaç yüz megawatt’a kadar enerji elde edilebilir. Aktif sistemler, ısıtma, soğutma ve elektrik üretimi gibi amaçlarla kullanılabilir. Aktif termal sistemler, stasyoner veya sun-tracking (güneş tarayıcı) sistemler olabilir.

Ülkemizde ise güneş enerjisinden daha çok pasif şekilde yararlanılmaktadır. Seraların ısıtılmasında, zirai ürünlerin kurutulmasında, binaların ısıtılmasında kullanılmaktadır. Güneş kollektörleri ise su ısıtmada ülkemizde oldukça fazla kullanılan bir sistemdir. Kurulumu olduka kolay olan güneş kollektörleri sıcak su eldesinde giderek daha cazip hale gelmeye başlamıştır.

Ülkemizde oldukça yaygın bir kullanım alanına sahip sıcak su eldesinde kullanılan güneş kollektörleri

Türkiye’de bir başka kullanım alanına sahip olan güneş enerji teknolojisi ise güneş pilleridir Güneş pilleri ülkemizde çoğunluğu Orman Bakanlığı Orman Gözetleme Kuleleri, Türk Telekom, deniz fenerleri ve otoyol aydınlatmasında, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve bazı üniversitelerimizde küçük güçlerin karşılanmasında araştırma amaçlı kullanılmaktadır.

Türkiye’de Güneş Enerjisi Üzerine Araştırma Yapan Kurum ve Kuruluşlar

Ülkemizde güneş enerjisinden elektrik üreten santraller olmamasına rağmen bu konu üzerine ar-ge çaışmaları yapan birçok kurum ve kuruluş vardır. Başta üniversiteler olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları ve özel sektör bu konudaki araştırma ve çalışma faaliyetlerini gün geçtikçe artırmıştır. Güneş enerjisi konusunda araştırma yapan bazı kurum ve kuruluşlar:

► Üniversiteler ( ODTÜ, İTÜ, YILDIZ, EGE Üniversiteleri )
► TÜBİTAK (Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü (MBEAE)
► YEGM (Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü)
► Devlet Meteoroloji Enstitüsü (DME)
► Makina Kimya Enstitüsü (MKE)

Şekil 4: Güneş enerjisi alanında önemli araştırma faaliyetleri yürüten Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü

Güneş Enerjisinin Geleceği

Dünyada ve ülkemizde artan teknolojik gelişmelerle birlikte güneş enerjisinin geleceği oldukça parlak gözükmekte. Çünkü bu yönde atılan adımlar hızlandırılmış ve yapılan yatırımlar giderek artırılmıştır. McKinsey&Company adlı danışmanlık ve araştırma şirketine göre 2020 yılına kadar küresel kurulu güneş enerjisi kapasitesine 400 ile 600 GW arasında kapasite eklenecek bu da yaklaşık 1 trilyon dolar yatırım manasına gelmekte. Ülkemizde bu küresel gelişmelere kayıtsız kalmayarak yatırımlarını ve kapasitesini artırma yönünde çalışmalarına hız kazandıracaktır.

Hadi Paylaş!