Cumhuriyet ne zaman ilan edildi? Anayasada yapılan değişiklikler Nelerdir? Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım 1922 gecesi aldığı kararda da, Misakı Milli sınırları içinde .Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinden başka hiç bir hükümet tanımadığını, İstanbul Hükümetinin 16 Mart 1920 den beri tarihe karışmış saydığını, Hilafetin Osmanlı Hanedanına ait olduğunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından, bu hanedanın yetenekli bir üyesinin seçileceğini ilân etmiştir.
Ulusal Kurtuluş Savaşını yürütmüş olan Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin yenilenmesini kararlaştırmış ve 1 Nisan 1923 de dağılmıştır. İkinci Büyük Millet Meclisi, 11 Ağustos 1923 de toplanmış ve 213 Ağustos 1923 de Lozan Andlaşmasını onaylamıştır. Türk Ordusu da, 6 Ekim 1923 de İstanbul’a girerek, Ülkenin kurtarılışı tamamlanmıştır.
Cumhuriyet, yeni bir Anayasa yapılarak ilan edilmemiştir. İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1921 Anayasasında değişiklik yaparak, Cumhuriyetin ilanı yoluna gitmiştir. 29 Ekim 1923 de çıkarılan 364 sayılı Yasa ile, Anayasada yapılan değişiklikler, önemli bazıları şöyledir:
a) Türkiye Devletinin Cumhuriyet hükümet biçimidir, değişikliği yapılmış.
b) Türkiye Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından, kendi üyeleri arasından, bir seçim dönemi için seçilir.
c) Cumhurbaşkanı, Meclis üyeleri arasından başbakanı seçecektir. Diğer bakanlar, yine Meclisteki milletvekilleri arasından, başbakan tarafından seçildikten sonra, Bakanlar Kurulunun tümü, Cumhurbaşkanı tarafından Meclisin uygun bulmasına sunulacaktır.
d) Cumhurbaşkanı, Devletin başı olarak, gerek gördüğü hallerde Meclise ve Bakanlar Kuruluna başkanlık edebilecektir.
Anayasada yapılan bu değişikliklerle, Türkiye Devleti sistemini parlamenter sisteme yönelik önemli bir adım atılmıştır. Anayasada değişiklik yapan yasanın kabul edildiği 29 Ekim 1923’te, TBMM, Cumhurbaşkanının seçilmesine karar vermiş ve seçime katılan 158 üyenin oy birliği ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı Cumhurbaşkanı olarak seçmiştir. Meclis, Cumhurbaşkanının seçimi üzerine Cumhuriyetin, yüz bir pare top atışı ile, her tarafta ilan edilmesine ve kutlanmasına karar vermiştir.
Son Yorumlar