Yapılan ekonomik faaliyetlerin orada bulunan doğal kaynaklarla ilgisi var mı?

Karadeniz bölgesi lazımdı 😀

KISA KISA TÜRKİYE’DE TARIM ÜRÜNLERİ
Türkiye’de Tarım Ürünleri İle İlgili Genel Bilgiler:

Bölgelerde yetişen belli başlı tarım ürünleri
Karadeniz Bölgesi: Fındık, çay. Mısır, tütün, şekerpancarı, pirinç, keten – kenevir
Marmara Bölgesi: Ayçiçeği, zeytin, şeker pancarı, buğday, pirinç, mısır, patates, sebze, fındık, üzüm
Ege Bölgesi: Zeytin, üzüm, haşhaş, pamuk, tütün, incir, turunçgiller, buğday, şekerpancarı, sebze
Akdeniz Bölgesi: Turunçgiller, muz, pamuk, yerfıstığı, sebze, buğday, susam, gül, elma, mısır, pirinç, soya fasulyesi, zeytin, yulaf
İç Anadolu Bölgesi: Buğday, arpa, mercimek, şekerpancarı, elma, patates, üzüm, nohut, çavdar, yulaf
Doğu Anadolu Bölgesi: Arpa, buğday kayısı, tütün, şekerpancarı, üzüm, pamuk
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Antepfıstığı, buğday, arpa, mercimek, pamuk, üzüm Zeytin, sebze, tütün, çavdar.
2.Tabii ekim alanı geniş olan bitkiler:
Şekerpancarı, üzüm, buğday, arpa, elma, ayçiçeği, tütün, mısır, patates, haşhaş
3.Tabii ekim alanı dar olan bitkiler
Muz, çay, fındık, turunçgiller, incir, zeytin, pamuk
Not: Pamuk dışındaki ürünler aynı zamanda kış ılıklığı ister.
4. Ekim alanı devlet tarafından sınırlandırılan ürünler
Haşhaş, tütün, pirinç, keten – kenevir
5. Nem isteği fazla olan ürünler
Çay, pirinç, fındık, mısır, sebzeler, turunçgiller
6. Çimlenme döneminde yağış veya sulama, olgunlaşma döneminde kuraklık ve sıcaklık isteyen bitkiler
Buğday, arpa, pamuk, tütün, ayçiçeği, mercimek, susam, çavdar, yulaf,
Türkiye’de Tahıl Üretimi
Arpa üretimi son yıllarda artmıştır. Bu artışta yem sanayinde ve bira sanayinde arpa tüketiminin artmasının etkisi olmuştur. Ayrıca arpa üretiminin bir kısmı da ihraç edilmektedir.
Çavdar: Tahıllar içerisinde soğuğa en dayanıklı olanıdır. Bu nedenle, buğday ve arpanın yetiştirilemediği serin ve yüksek yerlerde yetiştirilebilir.
Ülkemizde en çok, İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde üretilir. Yıllık üretim 200 bin ton civarındadır.
Yulaf: Yulaf, sıcak ve kurak şartlarda üretildiği gibi, serin bölgelerde de yetişebilir. Daha çok bisküvi ve yem sanayinde kullanılır.
Ülkemizde daha çok iç Anadolu. Marmara ve Çukurova’da yetiştirilmektedir.
Mısır: Yaz döneminde yağış alan veya sulama yapılan sahalarda yetiştirilir. En uygun iklim, yaz yağışlarının olduğu Karadeniz iklimidir. Bu özelliğinden dolayı arpa ve buğday tarımından farklılık arz eder.
Mısır, ülkemizde Karadeniz kıyı şeridinde, Marmara’nın kuzey kesimlerinde tabii olarak yaz yağışlarıyla yetişebilirken, bunun dışındaki Akdeniz, Ege ve diğer iç bölgelerde yazın sulamayla yetiştirilir.
Son yıllarda, mısırın yem ve yağ sanayinde kullanımının artmasıyla, özellikle Çukurova’da üretimi yaygınlaşmıştır. Bunun sonucunda da Akdeniz Bölgesi mısır üretiminde, Karadeniz Bölgesi’ni geçmiştir. Mısır yazın sulama istediğinden ve temel besin maddesi olmadığından üretimi az,
Pirinç (Çeltik): Yetişme süresi boyunca yüksek nem ve sıcaklık isteği vardır. Yaz yağışları istediğinden, Dünya’da en fazla Muson Asya’sında (Çin, Hindistan, Pakistan, Endonezya, Bangladeş) yetiştirilir. Bu ülkelerde, buğdayın yerini almıştır. . .
Ülkemizde ise, genelde akarsu boylarında ve alüvyal ovalarda yaygındır. Yetişme döneminde çoğu zaman suyun içinde kalması gerektiğinden üretim zordur.
En fazla, Edirne’de Meriç ve Ergene nehirlerinin kenarlarında, daha sonra Samsun, Çorum, Kastamonu. Adana, Diyarbakır gibi illerimizden geçen akarsu kenarlarında yetiştirilir.
Pirinç tarlaları su ile dolu olduğundan sivrisinek üremesine neden olur ve sıtma hastalığına yol açar. Bundan dolayı devlet, ekim alanlarını sınırlandırmıştır.
Pirinç üretimi 1970 li yıllarda artarken, 1990’lı yıllarda azalmıştır. Bu azalmada, pirincin ithal edilmesinin etkisi olmuştur.

Türkiye’de Sanayi Bitkileri
Üretildikten sonra, çeşitli sanayi kuruluşlarında işlenerek gıda ve endüstri maddeleri elde edilen tarım bitkileridir. (Tütün, pamuk, şekerpancarı, çay, keten, kenevir, haşhaş gibi) Tahıllardan sonra en çok ekimi yapılan ürünler olup, sigara, tekstil, şeker gibi sanayi dallarının hammaddesini sağlamaktadırlar. Akdeniz, Ege, Güney Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğun olarak üretilmektedir.

Pamuk: Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Ürün verdiği dönemlerde tabandan sulanması gerekir. Bu dönemdeki yaz yağışları ürünün kalitesini düşürdüğü için Karadeniz kıyılarında yetiştirilemez. Ayrıca yüksek yaz sıcaklığı istediği için, iç bölgelerimizdeki üretimi Akdeniz ve Ege bölgeleri kadar gelişmemiştir.
Pamuk, ülkemizde en fazla Kıyı Ege ovalarında, Çukurova, Hatay, K.Maraş ovalarında üretilir. Bir kısmı da Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki ovalarda üretilmektedir. GAP projesinden sonra, bu bölgenin pamuk üretimindeki payı çok artacaktır.
Bunun dışında, Malatya, Iğdır, Balıkesir gibi merkezlerde de az miktarda pamuk üretimi vardır. Türkiye pamuk üretiminde Dünya’da ilk 6 ülke arasına girmektedir.
Pamuk bozulmayan ve kolay taşınabilen bir ürün olduğundan ülkemizin her bölgesinde işlenebilir. Fakat daha çok Ege, Akdeniz, Marmara bölgelerindeki dokuma ve tekstil fabrikalarında işlenir. Ayrıca dışarıya satılan önemli bir ihraç ürünümüzdür. Şekerpancarı üretimimiz her yıl artış göstererek 1,5 milyon tonu aşmıştır.

Çay: Tropikal iklim bölgelerinin tarım ürünüdür. Nemli sıcak veya nemli ılıman iklim koşullarında tarımı yapılabilir.
Ülkemizdeki çay üretiminin tamamını Karadeniz Bölgesi karşılar. Doğu Karadeniz’de Rize çevresi en önemli çay üretim merkezidir. Artvin, Trabzon, Giresun ve Ordu illerinin yer yer 10 – 20 km içerilere kadar kışı şeridinde, 300 – 400m. Yüksekliklere kadar çay tarım alanları oluşturulmuştur. Böylece çay tarım alanları genişlemiştir. Pamuk üretimimiz, 1927 yılından beri devamlı artış göstermiştir. Ekimi en fazla yapılan endüstri bitkilerindendir. Çay, Türkiye’de tabii ekim alanı en dar olan ürünlerdendir.

Şekerpancarı: Ülkemizde şekerpancarı üretimi, 1926 yılında Uşak ve Alpullu şeker fabrikalarının yapılmasıyla başlamıştır.
Şekerpancarı, hasadından hemen sonra işlenmesi gerektiğinden önce fabrikası kurulmuş, sonra onun çevresinde üretilmeye başlamıştır. Şekerpancarının küspesinden hayvan yemi elde edildiğinden büyükbaş hayvancılığın yapılmasını teşvik etmektedir.
Şekerpancarının fazla sıcaklık isteği yoktur. Ancak, yetişme ve ürün verme döneminde tabandan sulanması gerekir. Bu sebeple, üretim alanlarında mutlaka sulama imkânı gelişmiştir. Üretimi en fazla, İç Anadolu Bölgesi’nde yapılır. Daha sonra Orta Karadeniz, Marmara, Doğu Anadolu ve iç Ege çevresinde üretilir. Fazla yağıştan hoşlanmadığı için Karadeniz kıyılarında, aşırı sıcak ve kurak olan GÜNEY Doğu Anadolu’da ve yüksek gelir getiren ürünler bulunduğundan Ege ve Akdeniz kıyı ovalarında yetiştirilmemektedir.
Akdeniz kıyılarında, tabii yetişme alanı bulunmasına rağmen, fazla üretilmemesinin nedeni, Turunçgil pamuk ve sera tarımından daha yüksek gelir elde edilmesindendir.

Haşhaş: Uyuşturucu yapımında kullanılmasından dolayı, devletin denetimi altında, sınırlı alanlarda ve az miktarda yetiştirilen bir bitkidir. Ekim döneminde 7 – 8°C, olgunlaşma döneminde 12 – 13°C sıcaklık isteği vardır. Kapsüllerinin toplandığı dönemler olan yaz mevsiminde yağış istemez.
Ülkemizde üretim, iç Ege’deki Afyon, Kütahya, Uşak, Denizli illerinden elde edilir. İç Anadolu Bölgesi’nde de bir miktar üretilir. Diğer bölgelerde de yetişebildiği halde, devlet ekimine izin vermediğinden üretilmemektedir.
Haşhaş, ilaç sanayinde ve yağ sanayinde kullanılır. Önemli ihraç ürünlerimizdendir. Yıllık üretimi 10 -15 bin ton arasında değişmektedir.

Keten – Kenevir: Tropikal bölgelerin bitkisi olan keten – kenevirin liflerinden keten kumaşı ve kot bezi yapılır. Ayrıca kenevir tohumundan, yağ çıkarımında faydalanılır. Keten – Kenevirden uyuşturucu da yapıldığından devletin kontrolü vardır.
Keten – kenevir üretimi daha çok, Batı Karadeniz’deki Kastamonu, Sinop ve Zonguldak çevresinde ve Marmara’da Kocaeli çevresinde yapılır.
Keten ve kenevir tohumu yılda 1000 ton civarında üretilir. Fazla bir ekonomik değer taşımazlar.

Tütün: Kıraç toprakları seven, yetişme döneminde nem ve yüksek sıcaklığa ihtiyacı olan bir bitkidir. Türkiye’nin genelinde iklim ve toprak yapısı tütün üretimine elverişlidir. Fakat kalitesinin azalmaması için devlet ekim alanlarını belirlemekte ve kaliteye göre fiyatlandırma yapmaktadır. Bu yüzden üretimde yıllara göre dalgalanmalar azalmaktadır. Tütün, hem ihraç edildiğinden, hem de iç piyasada kullanıldığından üretimi devamlı artış göstermiştir.
Üretilen tütün, İstanbul, İzmir, Adana, Tokat, Samsun, Bitlis gibi merkezlerde işlenir. Geri kalan kısmı ise ihraç edilir. Ülkemiz tütün üretiminde Dünya’da altıncı sıradadır.
Tütün üretiminin % 50’den fazlası Ege Bölgesi’ndeki Manisa, İzmir, Denizli, Muğla ve Uşak gibi illerde yapılır. Karadeniz Bölgesi’nde Samsun, Amasya, Tokat ve Sinop çevresinde, Güneydoğu Anadolu’da Diyarbakır, Siirt, Batman çevresinde, Marmara’da Balıkesir, Bursa çevresinde, Doğu Anadolu’da Malatya, Muş, Bitlis çevresinde de tütün üretimi yapılmaktadır.

Türkiye’de Baklagil Üretimi

Baklagiller nohut, mercimek, fasulye, bakla gibi ürünlerden oluşur. İç ve dış ticarette önemlidirler ve daha çok kuru olarak tüketilir.
Mercimek: Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Her türlü toprak şartlarına dayanıklıdır.
Ülkemizde kırmızı mercimek en fazla Güneydoğu Anadolu’da (%95), yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi’nde (%75) üretilir. Yıllık üretim 700 – 800 bin ton civarındadır. Üretimin bir kısmı ihraç edilir.

Nohut: Yarı kurak iklim şartlarında yetişebilen nohut, en fazla iç Anadolu, Akdeniz, iç Ege ve Güneydoğu Anadolu’da üretilir. Baklagiller içerisinde en fazla üretim miktarına sahiptir.

Fasulye: Yüksekliği 2000 m yi aşmayan ve yaz döneminde sulanabilen tüm sahalarda yetiştirilir. En önemli yetişme alanları, kıyı bölgelerimizdeki ovalardır. Özellikle Çukurova ve Antalya ovaları ile Güney Marmara Bölümü’ndeki ovalarda fasulye tarımı yaygın olarak yapılır, iç bölgelerimizde ise, akarsu boylarındaki bahçelerde yetiştirilir. Yıllık fasulye üretimimiz 200 bin ton civarındadır.
Baklagillerin, hem taze meyveleri ve hem de tohumları besin maddesi olarak tüketilir. Özellikle, baklagil tohumları, yaş ve kurutulmuş olarak beslenmede daha önemlidir. Bunlar, protein oranı bakımından, tahıllara göre daha zengin olup, dolayısıyla daha besleyicidir.

Türkiye’de Yağ Bitkileri
Zeytin, ayçiçeği, susam, kolza, aspir, yerfıstığı gibi bitkilerden yağ elde edilir. Bu sebeple bu bitkilere yağ bitkileri denir.

Zeytin: Akdeniz ikliminin tabii bitkilerindendir. Yabani zeytinin (Delice) aşılanmasıyla kültür zeytini elde edilir. Soğuğa karşı duyarlı olduğundan, kışların ılık geçtiği ve don olaylarının görülmediği Akdeniz, Ege, Güney Marmara ile Karadeniz’in bazı kıyı kesimlerinde yetiştirilir.
Ülkemizde zeytin en fazla Ege Bölgesi’nde (% 60) üretilmektedir. Güney Marmara kıyıları (Gemlik-Mudanya) ile Akdeniz kıyıları ve Kilis çevresinde de yoğun olarak yetiştirilir.
Zeytincilik, en fazla, Edremit Körfezi çevresinde yaygınlaşmıştır. Edremit, Ayvalık ve Burhaniye’de zeytincilik ve zeytinyağı Sanayii çok gelişmiştir.
Zeytin üretimi, ağacın özelliğinden dolayı bir yi fazla, bir yıl az olur. 1989 yılında 500 bin ton olar üretimin 1990 da bir milyon tona yükselmesi, 1991 de ise tekrar 640 bin tona düşmesi buna örnektir.
Türkiye, Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminde, İtalya, Yunanistan, ispanya, Tunus gibi ülkelerle ön sıralarda yer almaktadır.

Ayçiçeği: Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde güneşli bir iklim ister. Olgunlaşma döneminde yağış istememesinden dolayı, Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilemez. Diğer bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.
Ayçiçeği üretiminin % 70’e yakın kısmını Marmara Bölgesi’nde başta Tekirdağ ve Edirne olmak üzere Kırklareli, Balıkesir, Bursa illeri karşılar. Daha sonra, İç Anadolu Bölgesi ve Orta Karadeniz Bölümü gelir.

Ülkemizde fındık tarımı, Karadeniz kıyılarında yaygındır. Özellikle Ordu, Giresun ve Trabzon illeri üretimin yarısından çoğunu sağlamaktadır. Daha sonra. Bolu ve Zonguldak illeri gelir. Karadeniz Bölgesi toplam üretimin % 80 den fazlasını karşılar Marmara Bölgesi’nde de Sakarya ve İzmit çevresinde fındık üretimi yapılır. Türkiye, Dünya fındık üretiminde % 70 – 75 lik oranla birinci sıradadır. Ülkemizde üretilen fındığın çoğu Almanya, ABD, İsviçre ve İngiltere’ye ihraç edilir.
Fındık üretimi, ülkemizde her yıl artış göstererek son yıllarda 400 – 500 bin tona ulaşmıştır. Fındık, çikolata sanayisinde kullanılmakta ve çerez olarak Tüketilmektedir.

Ülkemizde meyveler:
İncir: Anavatanı Doğu Akdeniz kıyılarıdır. Kışların ılık, yazların sıcak geçtiği, yıllık yağışın 600 – 700 mm olduğu denizel iklimlerde rahatça yetişebilir. Soğuğa karşı hassas olduğundan iç bölgelerimizde fazla yetiştirilemez.
İncir, en fazla Ege Bölgesi’ndeki Aydın ve İzmir çevresinde üretilir. (%90) Bundan başka, az miktarda Akdeniz ve Karadeniz kıyıları ile Güney Marmara ve G. Doğu Anadolu’da üretilir. Yıllık 300 bin ton civarında incir üretimiyle, ülkemiz Dünya’da birinci durumdadır. Üretimin yarıya yakın kısmı, daha çok kurutulmuş olarak ihraç edilir.
Turunçgiller: Narenciye adı da verilen bu ürünler portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunçtan oluşur. Anavatanı Güneydoğu Asya’dır. Soğuğa karsı çok hassastırlar. Kışın sıcaklığın 0°C nin altona düşmediği bölgelerde yetişebilir. Ayrıca, yüksek sıcaklık ve bol su isteyen bir bitkidir.
Bu özelliğinden dolayı Turunçgil tarımı deniz kenarlarında yaygınlaşmıştır. Akdeniz Bölgesi’nin kıyı kesimi üretimin % 85’ini verir. Geri kalanı ise Ege kıyılarındaki Muğla, İzmir, Aydın illeri sağlar. Kışları ılık geçen bir miktar da Rize kıyılarında yetiştirilir. Turunçgil üretimi devamlı artış göstermektedir. Yaklaşık % 50 lik kısmı da dışarıya ihraç edilmektedir.

Üzüm: Kışın -40°C sıcaklığa kadar dayanır. Yazın sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı bir bitki olduğundan ülkemizde hemen her bölgede yetiştirilir. Yazların yağışlı geçmesinden dolayı Karadeniz kıyılarında ve Doğu Anadolu’nun sıcaklığı yetersiz yüksek yerlerinde yetiştirilemez.
Üretim en fazla Ege Bölgesi’nde yapılmaktadır. G. Doğu Anadolu, İç Anadolu, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde de üretilir. Özellikle Ege Bölgesi’nde Manisa, İzmir, Denizli yörelerinde üretilen çekirdeksiz üzüm kurutularak önemli bir kısmı ihraç edilir. Kuru üzüm ihracatında Türkiye Dünya’da birinci durumdadır.
Yaş üzüm olarak yıllık 3,5 milyon ton civarında üretimimiz vardır. Üzüm, soğuğa ve kuraklığa dayanıklı olduğundan, ülkemizde elma ile birlikte en yaygın olan meyvedir.

Elma: Türkiye’de üzümden sonra en çok yetiştirilen meyvedir. Çiçek açma döneminde düşük sıcaklıklardan etkilenir. Diğer dönemlerde -35°C ye kadar dayanabilir. Az kireçli ve derin topraklarda yüksek verim sağlar.
Elma üretimi, iç Anadolu’daki Niğde, Nevşehir, Konya çevresinde, Orta Karadeniz’de Amasya çevresinde, Akdeniz’de İsparta, Antalya ve B
Üretim 1960 yılında 200 bin ton iken, 1994 de 2 milyon tonu geçmiştir. Elmanın bir kısmı ihraç edilmektedir.

Muz: Tropikal bölge bitkisidir. Yetişmesi için yüksek sıcaklık ve bol nem gereklidir. Düşük sıcaklıklarda yetişemez ve don olayına karşı en hassas bitkidir.
Ülkemizde, sadece Akdeniz Bölgesi’nde Antalya -Mersin arasındaki çok dar bir kıyı şeridinde tarımı yapılabilir. Tabii ekim alanı en dar olan ürünlerimizdendir.
Yıllık üretim, 1990 yılında 35 bin tona ulaşmıştır. Fakat son yıllarda muz ithalatının artmasından dolayı yerli üretim azalmıştır.

Antep fıstığı: Dünya’nın oldukça sınırlı bölgelerinde yetişen ve meyvesi kuru yemiş olarak kullanılan bir bitkidir. Yaz kuraklığına ve sıcaklığına dayanıklı bir bitkidir. Ülkemizde en fazla Gaziantep, Şanlı Urfa ve Siirt çevresinde üretilmektedir.
Yıllık üretimimiz ilkbaharda don olaylarının fazla olup olmamasına bağlı olarak değişmektedir.
1993 yılında 50 bin ton olan üretim, 1994 yılında 40 bin tona düşmüştür. Üretimin % 70’i ihraç edilir.
Kayısı: Ülkemizde karasal iklim bölgelerinin alçak yörelerinde yetiştirilmektedir. Kayısı üretimi en fazla Malatya, Elazığ, Konya, Ankara ve İzmir illerinde yapılır.
• Turunçgiller, incir, muz, fındık gibi meyveler kışın ılık geçen deniz kenarlarında yaygındır. Üzüm, incir, fındık, Antep fıstığı, kayısı gibi
meyveler kurutularak da tüketilir.
• Fındık, kuru üzüm, kuru incir, Antep fıstığı ve kayısının ihracat değeri yüksektir ve Dünya’da üretimde önde olduğumuz ürünlerdendir.