Türk devletlerinin bölünmesinde hâkimiyet anlayışının etkisi

İlk Türk devletlerinin parçalanmasında hâkimiyet anlayışının etkisi olmuş mudur? Örneklerle açıklayınız.

Türklerde tahta geçme belli kurallara bağlı değildi. Hükümdar oğullarının hepsinin hükümdar ölünce tahta geçme hakkı vardı. Bu durum taht kavgalarına, iç karışıklıklara, iç savaşlara kardeşler arasında mücadelelere ve Türk devletlerinin parçalanmalarına sebep olmuştur. Diğer parçalanma sebebi de ülke hükümdar sülalesinin ortak malı sayılıyordu. Hükümdar daha sağ iken prensler arasında ülkeyi paylaştırıyordu. Bu paylaşımlar ülkeyi doğu-batı, kuzey-güney gibi bölünmelere sebep olmuştur. 

Bu hakimiyet anlayışı sebebiyle parçalanmalara örnekler verecek olursak;

Göktürk devleti, Işbara ile Tardu arasında ikiye bölünmüştür. Çinin soktuğu nifaklar sonucu Tardu Doğu kanadının hakimiyetini tanımamıştır.

Asya Hun Devleti, Mete’nin vefatıyla birlikte, gücü bir süre daha devam etse de egemen olan veraset sistemi sebebiyle, devletin hükümdarın ortak malı kabul edilmesi sonucu çıkan taht kavgaları çinli prenslerin etkis ile de Doğu ve Batı Hun İmparatorluğu olmak üzere ikiye bölünmüştür.

Büyük Selçuklu Devleti, Hanedan üyelerini Hükümdar olmak için çıkan kavgalar sonucu devletin gücü ve otoritesi zayıflamıştır. Melikşah’ın ölümünden sonra devlet zayıflamış, valiler ve bölge yöneticileri bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu bölünme sonucunda ortaya çıkan devletler; Irak Selçukluları (1092 – 1194), Kirman Selçukluları (1092 – 1187), Suriye Selçukluları (1092 – 1117), Anadolu Selçukluları (1075 – 1308)

Hadi Paylaş!