Teknolojik ham madde olarak kullanılan madenlerin ülkenin ekonomisi ve gelişmesi açısından önemini arkadaşlarınızla tartışınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize not ediniz.
Teknolojinin gelişimi ile birlikte madenlerin kullanımı yaygınlaşmakta ve önemi artmaktadır. Günümüz gelişmiş ülkelerine baktığımız zaman, ülkelerinde maden çıkmasa dahi, en iyi şekilde işleyen ülkeler gelişmiş ülkelerdir.
Madenler ülkelerin, ekonomisi ve gelişimi için çok önemlidir. Ülkemiz çıkardığı madenleri hammadde olarak satmayıp, bütünüyle işleyerek satmaya başladığı an ülke ekonomimiz daha da gelişecektir.
Teknolojik hammadde dediğimiz zaman, bakırın, demirin, kromun, boksitin önemi büyüktür ama bor madenini farklı bir başlıkta incelememiz gerekir. Bor madeninin %70’ten fazlası ülkemizden çıkmakta, ve teknoloji geliştikçe önemi artmaktadır. Bor madenindeki bu artan önem Türkiye’nin ekonomik kalkınmasına da katkı sağlayacaktır.
Bor ürünleri ve kimyasalları karakteristik özellikleri nedeniyle hammadde, rafine ürün, kimyasal ürün ve nihai ürün şeklinde ABD, Japonya, Fransa, Almanya, İngiltere başta olmak üzere endüstrileri gelişmiş birçok ülkede 200’ün üzerinde alanda az çok kullanılmaktadır.
Yurdumuzda ilk bor madeni yatağı 1815 yılında Balıkesir’in Susurluk ilçesinde bulunmuştur. 1865-1917 yılları arasında Türk, Fransız, İngiliz ve İtalyan girişimcilerin ruhsat aldığını görüyoruz. Daha sonra Dünya çapında kartel olan İngiliz Borax Consolidated ltd. şirketi tarafından ruhsatların birer birer ele geçirildiğini görüyoruz.
Dünyada kullanım oranları %41 fiberglas-Cam, %12 deterjan, sabun temizlik ürünleri, %13 seramik, sır sektöründe, %6 sı tarım sektöründe kullanılmaktadır. ABD Bor üreticisi bir ülkedir. Ürettiği ürünlerin 3/2 sini borlu sanayilerde tüketmekte, katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmektedir. ABD’de Borların %78’i fiberglas-cam ve seramik, %6 sı deterjan, %4 ü ziraat, %3 ü yanma geciktiricilerinde kullanılmaktadır.
Avrupa’da ham bor üretimi yoktur. Türkiye ve ABD’den ithal ettiği borları sanayilerinde kullanarak önemli gelirler elde etmektedirler. Avrupa borların %35’ini deterjan sektöründe, %33’ünü fiberglas-cam, seramik sektöründe tüketmektedir. Örneklerde de görüldüğü gibi bor madeninin ağırlıklı olarak gelişmiş sanayii ülkeleri tüketmektedir. Türkiye hem ham bor üreticisi hem de rafine bor üreticisi bir ülkedir. Ülkemizde bor tüketimi Dünya Bor tüketiminin %1-2 si kadardır. Bugün Dünya bor üretimi %100 B2/O3 bazında yılda 1,5 milyon ton civarındadır. Bu üretimin %31 Türkiye ve %39’u ABD’li US Borax tarafından yapılmaktadır. Dünya bor arzının %70’ini Türkiye karşılamaktadır. Yaklaşık 1,2 milyar dolarlık dünya pazarının US Borax %65-70’ini, Türkiye ise %20 civarında pay almaktadır.
Bu değerlendirmeler sonucunda: Dünya rezervlerinin %63’üne sahip olan Türkiye bor pazarından rezervine oranla çok düşük pay almaktadır. Bor türevlerinin kaymağını gelişmiş sanayii ülkeleri almaktadır. Türkiye’nin bu payı artırabilmesi için katma değeri yüksek ürünlere yönelmesi, Ülkemizde bor ürünlerini tüketen endüstrilerin kurulmasını sağlaması gerekmektedir.
çok sağolun çok işime yaradı vallahi