Suyun katı ve sıvı hallerine ait yoğunlukların farklı olmasının canlı yaşamı üzerine etkilerinin neler olduğunu kısaca açıklayınız.
Daha önce aynı maddenin farklı hâllerinin yoğunluklarının birbirinden farklı olduğunu öğrenmiştk. Örneğin sıvı bir madde soğudukça taneciklerinin hızı yavaşlar ve tanecikler birbirine yaklaşır.
Böylelikle maddenin hacmi küçülür. Hacmi küçülmesine rağmen maddenin kütlesi değişmez. Bu nedenle maddelerin yoğunluğu artar. Su, bu davranışı göstermeyen nadir maddelerden biridir. Birçok maddenin kat halinin yoğunluğu sıvı halinden daha büyük olmasına rağmen, buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçüktür. Çünkü su donarken tanecikleri birbirine yaklaşmaz aksine birbirinden uzaklaşırlar. Bu durum buzun hacminin aynı miktardaki suyun hacmine göre daha büyük olmasına neden olur.
Yandaki resimde suyun bir kısmının donarak oluşturduğu buz parçaları görülmektedir. Buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan daha küçük olduğu için buz suyun üzerinde yüzmektedir. Suyun sahip olduğu bu sıra dışı özelliği ile günlük hayata da karşılaşırız. Örneğin suyunuzu soğutmak için içine attığınız buz parçalarının suyun üzerinde yüzmesi, buzun yoğunluğunun sudan küçük olmasından kaynaklanmaktadır.
Su donarken hacmi artar. Bu nedenle buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan daha küçüktür. Suyun donarken hacminin artışını donan su şişelerinin patlamasından kolaylıkla anlayabilirsiniz. Örneğin, resimdeki su şişesinin patlaması suyun donmasıyla meydana gelen hacim artışından kaynaklanmaktadır.
Suyun sahip olduğu bu sıra dışı özellik hayatın devamını sağlayan önemli bir özelliktir. Buz dağlarının suyun üzerinde yüzmesi buzun yoğunluğunun sudan küçük olmasından kaynaklanmaktadır. Buz dağları suya batsaydı okyanuslar dipten donardı. Bu durum dipte yaşayan canlıların ve onlarla beslenen diğer tüm canlıların ölmesine ve suda hayatn sona ermesine neden olurdu.
Kışın donan suların, nehirlerin ve göllerin yüzeyini kaplaması suların dibe doğru donmasını önler. Bu durum sulardaki yaşamın devam etmesini sağlar.
Yukarıdaki resimde Doğu Anadolu Bölgesi’nde donan Çıldır gölünde yapılan balık avcılığı görülmektedir. Buzun üzerinde bazı canlılar soğuktan donarak ölürken, donan göldeki buzun altında balıkların yaşamının devam etmesi suyun sahip olduğu sıra dışı özelliğinden kaynaklanmaktadır.
Site harika herşey bulunur. Zaten çok güzel bilgiler var.
veri gud