Michael Faraday, Kimdir? Hayatında neler yaptığına ve çalışmalarını inceleyeceğiz.
İngiliz fizikçisi ve kimyacısı (Londra, 1791-Hampton Court, 1867).
Çok kısa bir öğrenim gördükten sonra bir ciltçinin yanına çırak olarak giren Michael Faraday, bu arada eline geçen bütün fizik ve kimya kitaplarını okuyarak, kendi kendini yetiştirdi. Deney yapma konusundaki yetenekleriyle Royal İnstitution’ da ders veren Sir Humphrey Davy’nin dikkatini çekerek onun yanma laboratuvar asistanı olarak girdi; daha sonra aynı yerde laboratuvar şefi oldu (1825); 1833’ten başlayarak da kimya dersleri verdi. Yetenekleri sayesinde çeşitli buluşlar ortaya koyarak, çağının bilim adamlarının hayranlığını kazandı ve çeşitli bilim akademilerine üye seçildi.
FARADAY’IN ÇALIŞMALARI
Her ne kadar Faraday iki yeni karbon klorür bulmuş ve çok sayıda gazı sıvılaştırmayı başarmışsa da, asıl ününü elektrolizdeki kimyasal ayrışmalarla ilgili çalışmalarına borçludur. Nitekim, 1832-1833 yıllarında ortaya koyduğu, söz konusu kimyasal ayrışmalarla ilgili nicel yasalar, onun adını taşımaktadır. Söz konusu yasalar, belirli bir elektrolit için (sıvı ya da çözünmüş haldeki asit, baz ya da tuz), metalin, ya da bir asit söz konusu olduğunda, hidrojenin, katotta serbest kalan m kütlesinin, serbest kalan elementin değerlik- gramıyla (yani A atom ağırlığının n değerliğiyle bölümü) ve voltametreden geçen O elektrik miktarıyla orantılı olduğunu ortaya koymaktadırlar. Voltametrenin ve elektrotların biçimine ve boyutlarına bağlı olmadığı gibi elektrolizin derişimine de bağlı olmayan söz konusu kütle
m = 96W£Q baintlSindan
çıkarılır (burada m ve A gram, Q da coulomb cinsindendir). Bu bağıntı, bir elementin, bir değerlik-gramını serbest hale geçirmek için, 96 500 coulombluk bir elektrik miktarının gerektiğini gösterir; faraday diye adlandırılan da bu miktardır (fara- dayı, bir kondansatörün sığa birimi olan farad ile karıştırmamak gerekir).
Faraday aynı zamanda elektrostatik etki (Faraday kafesi) ve magnetizma üstünde de araştırmalar yapmış, bu alanlardaki deneyleri sayesinde, 1831’de elektromagnetik indüklemeyle ilgili önemli buluşunu gerçekleştirmiştir. Dielektriğin özellikleri üstüne yaptığı araştırmaları ile dia- magnetizma ve elektrik ile ışık arasındaki ilişkiler konusundaki çalışmaları da XIX. yy’ın ortalarındaki en önemli buluşlar arasında yer alır. En son çalışması, magnetik bir alanın, tayf çizgileri üstündeki etkileriyle ilgili bir denemeye ilişkindir; ama deney, çok daha sonra, Faraday’ m önerdiğinden daha güçlü bir aygıtla başarılabilmiştir.
Başlıca Eserleri
Experimental Researches in Electri- city (Elektrikte Deneysel Araştırmalar, 3 cilt, 1839-1855); Experimental Researches in Chemistry and Physics (Kimya ve Fizikte Deneysel Araştırmalar, 1850).
Son Yorumlar