Metin Erksan Hayatı ve Başlıca Filmleri

Türk film yönetmeni (Çanakkale, 1929).

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakül­tesi Sanat Tarihi Bölümü’nü bitiren (1952) Metin Erksan, öğrenim gördü­ğü yıllarda çeşitli gazete ve dergiler­de sinema sanatı üstüne yazılar ya­yımladı; film eleştirileri yaptı. 1950’de Yusuf Ziya Örtaç’m Binnaz adlı manzum oyununu senaryo hali­ne getirdi; 1952’de de Karanlık Dün­ya/Âşık Veysel’in Hayatı adlı filmle yönetmenliğe başladı; ama bu film, ancak kesintilere uğradıktan sonra gösterilme izni alabildi.

1950 yılından günümüze ulaşan si­nema yaşamında, aradaki Oy Farfara Farfara, Gülizar gibi birkaç film dı­şında, Metin Erksan’m yaptığı he­men her film, çeşitli tepkiler uyandır­dı; çoğu beğenildi, olumlu eleştiriler aldı; filmlerinin bir bölümü bazı çev­relerce beğenilmese de, sinema çalış­malarına her zaman ilgi duyuldu. 1952-1962 arasındaki 10 yıllık dö­nemde Yolpalas Cinayeti (1955) gibi filmlerde gerçekçi öğeler kullandı. Dokuz Dağın Efesi’nde (1958) Çakırcalı Mehmet Efe’nin yaşamına deği­şik bir yorumla eğildi. 1960’ta çevir­diği Gecelerin Ütesi filmi, toplumsal gerçekçilik akımının ilk önemli yapı­tı sayıldı. Yılanların Ûcü’yle (1961) o güne kadar yapılmış en başarılı köy filmini, Acı Hayatla (1962) toplum­sal gerçekçiliğin en iyi filmlerinden birini gerçekleştirdi; Susuz Yaz (1963) adlı filmi, Berlin Film Festiva- li’nde en iyi film ödülünü aldı; Sev­mek Zamanı (1965) filmiyle tasavvuf kaynaklarına yöneldi.

1965 yıllarında halk sineması, ulusal sinema tartışmalarına katılan Metin Erksan, bu tartışmalarda ön planda yer alan sinema sanatçılarından biri oldu. İkinci yılından başlayarak Antalya Şenlikleri’ne katılmadı; buna karşılık, katıldığı öbür yarışma ve şenliklerde çeşitli ödüller aldı. Televizyon için gerçeküstücü bir ba­kış açısıyla Beş Hikâye adlı diziyi çekmiş olan Metin Erksan, sinema yaşamının özellikle ilk yarısında ger­çekçi öğeleri, usta bir sinema diliyle yansıtmış, filmlerinin çoğunda “tut- ku”yu işlemiş, ikinci dönemindeyse sinema dilinde önemli değişiklikler yaparak, fantastik öğeler ile gerçe­küstü öğelerden daha çok yararlan­mış, bunları özenli çerçeveler, deği­şik kadrlar, çarpıcı bir sinema diliyle beyazperdeye aktarmış, sinema sa­natına katkılarından dolayı 1987 An­talya Altın Portakal Film Festiva­li’nde Onur Ödülü, 1990 Ankara Film Festivalinde de Sinema Emek Ödülü verilmiştir.

Günümüzde, Mimar Sinan Üniversi­tesi Sinema Televizyon Bölümü’nde sinema kuramı konusunda ders ver­mektedir.

BAŞLICA FİLMLERİ

Karanlık Dünya / Aşık Veysel’in Hayatı (1952); Yolpalas Cinayeti (1955); Dokuz Dağın Efsanesi (1958;

1959 Gazeteciler Cemiyeti Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü); Gece­lerin Ötesi (1960; 1961 İstanbul Belediyesi Sanat Festivali Türk Filmleri Yarışması ’nda En Başarılı Senaryo Ödülü); Ydanlann Öcü (1961; 1962 Ses Dergisi Ses Film Armağanı; 1966 Uluslararası Mila­no Festivali Birinci Altın Madalya Ödülü); Acı Hayat (1962); Susuz Yaz (1963,1964 Uluslararası Berlin Film Festivali Büyük Ödülü; 1964 Ulus­lararası Venedik Film Festivali Özel Ödülü; 1964 Uluslararası Acapulco Film Festivali Büyük Ödiilü; 1965 Uluslararası Cannes Film Festivali Özel Ödülü; 1965 Uluslararası Car- thagena Film Festivali jüri özel Ödülü); Suçlular Aramızda (1964; 1965 Uluslararası Milano Film Festi­vali Birinci Altın Madalya Ödülü); Sevmek Zamanı (1965); Yılın Kadını Değil (1966); Kuyu (1968; 1969 Altın Koza Film Şenliği’nde En Başarılı Film ödülü ve En Başarılı Yönetmen ödülü); Reyhan (1969); Makber (1971); Keloğlan (1972); Kadın Ham­let (1976); Sensiz Yaşayamam (1977) Metin Erksan’m ayrıca Dünya Ha- vacılan Türkiye’de (1957), Büyük Menderes Vadisi-Nehir ve Uygarlık (1959) adlı belgesel filmleri, TV için “Beş Hikâye” dirisi (Müthiş Bir Tren; Sazlık; Bir İntihar; Hanende Melek; Geçmiş Zaman Elbiseleri, 1974), gene TV için Preveze Öncesi adlı dramatik-belgesel türde bir filmi vardır.

Hadi Paylaş!