Meclis Görüşme ve Oylama Nedir? Görüşme ve Oylama Yöntemleri

Meclis Görüşme ve Oylama Nedir? Görüşme ve Oylama Yöntemleri

Meclis Görüşmesi Nedir?

Meclis Genel Kurulunda görüşmeler açıktır. Görüşmeler, Tutanak Dergisinde tam olarak yayınlanır. Meclis, kapalı oturum da yapabilir. Kapalı oturumdaki görüşmelerin yayımlanması Meclis kararma bağlıdır, (m. 97).

Meclis Genel Kurulunda görüşmeler gündeme göre yapılır. İçtüzükte gündem sırası belirlenmiştir (İçt. m. 49). Buna göre gündem Başkanlık Divanınca aşağıdaki sıraya göre düzenlenir :

1. Başkanlığın Genel Kurula sunuşları,
2. Özel gündemde yer alacak konular,
3. Seçimler,
4. Oylama yapılacak işler,
5. Genel görüşme ve Meclis araştırmasına ilişkin görüşmeler,
6. Sözlü sorular,
7. Yasa tasarısı ve teklifleri ile komisyonlardan gelen işler.

Meclis Genel Kurulunda konuşabilmek için, önceden ad yazdırılması, ya da oturum sırasında Başkandan söz alınması gerekir. Usul hakkında konuşmak isteyenlere, öncelikle söz verilir. Genel Kurulda söz kesmek, çalışma düzenini bozmak yasaktır. Meclis düzeni bozanlara, çeşitli yaptırımlar uygulanır.

Oylama

Mecliste oylamalar belli biçimlerde yapılır. Oylama biçimleri İçtüzükte gösterilmiştir. Bunlar, işaretle oylama, açık oylama ve gizli oylamadır. Kullanılan oy verme biçimi ne olursa olsun, milletvekilleri oylarını ancak kişisel olarak, ancak kendi adlarına kullanabilirler. Meclis toplantılarında, özürlü, ya da özürsüz olarak bulunmayan milletvekili adına, başka bir milletvekilinin oy kullanması yöntemi benimsenmemiştir. Daha önce belirtildiği gibi, Bakanlar Kurulu üyeleri, Meclisin katılamadıkları oturumlarında, kendileri yerine oy kullanmak üzere bir bakana yetki verebilirler (m. 96/2).

a) İşaretle oylama. İşaretle oylama, milletvekillerinin el kaldırmaları, ayağa kalkmaları, ya da olumlu ve olumsuz oy verenlerin ikiye ayrılarak sayılmaları biçiminde yapılır. Anayasada ve İçtüzükte açık ya da gizli oylama yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmeyen durum- ’arda, kural olarak işaretle oylamaya başvurulur.

b) Açık oylama. Açık oylama, üzerinde milletvekillerinin adları yazılı beyaz (kabul), kırmızı (red) ve yeşil (çekimser) oy pusulalarının kutuya atılması biçiminde, ya da istem ve Genel Kurulun kabulü üzerine, ad okunarak, kabul, red, çekimser sözcüklerinden birinin söylenmesi ile yapılır. Örneğin, İçtüzüğe göre, güvenoylaması (m. 123, 125); genel ve katma bütçe yasa tasarıları; uluslararası andlaşmalarm onaylanmasının uygun bulunması tasarıları için açık oylamaya gelir (m. 142).

c) Gizli oylama. Gizli oylama üzerinde hiç bir işaret bulunmayan yuvarlakların Meclis kürsüsündeki kutuya atılması yolu ile yapılır. Bu yuvarlaklardan beyaz kabul, kırmızı red ve yeşil de çekimser anlamına gelir.

Anayasa, hangi durumlarda gizli oylamanın zorunlu olduğunu belirtmekle yetinmiştir. Anayasaya göre örneğin, Meclis Başkanı seçiminin (m. 94/4), Cumhurbaşkanı seçiminin (m. 102/1) gizli oyla yapılması zorunludur.

Yine Anayasanın 82. maddesine göre, milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin, milletvekilliğinin düşmesine Genel Kurul «gizli oy» ile karar verir (m. 84).