Malavi, Doğu Afrika’da ülke.
Kuzeyde Tanzanya, batıda Zambiya, doğuda ve güneyde Mozambik’le çevrili olan Malavi. Hint Okyanusu’na 250 km uzaklıktadır.
Coğrafya
Malavi’de kuzeyden güneye Rift Valley’in bir uzantısı olan ve Malavi gölü (eski Nyassa gölü) ile bunun sularını boşaltan Shire ırmağının kapladığı bir çukur uzanır; bu çukurun doğusunda Livinsgtone dağları batısındaysa Ruarvve yarı yer alır. Buna göre ülkede iki bölge ayırt edilir: Malavi gölünün kıyısındaki ovalar ve yerleşmeye daha elverişli, daha zengin ve yükselti tropikal iklimin etkilerini yumuşattığı için daha kalabalık olan yüksek bölgeler. Bu kesimde pek şiddetli bir sıcaklık yoktur, nem sürekli değildir, kurak mevsim (mayıstan ekime kadar) de oldukça belirgindir. Buna karşılık ırmağın kıyılarında ve Shire ırmağının vadisinde iklim çok sıcak ve çok nemlidir. Malavi çok geniş su kaynaklarına sahiptir. Ülkede, dörtte üçü kendisinin olan Malavi gölü ile Malombe ve Shirvva gölleri ve bunları besleyen birçok akarsu bulunur. Yüksek bölgelerdeki tropikal çayırlıkların yerini ovalarda savanalar ve ardından, kamışların, sazların, papirüslerin, özellikle de sularla sürüklendiklerinde gerçek bir set oluşturan dev “Shire lahanaları’’nın yetiştiği bataklıklar alır.
Tarih
Eski İngiliz Nyassaland koruma bölgesi. Rodezya-Nyassaland Federasyonu üyesi olan ve bu federasyonun dağılmasıyla özerk (1963) duruma gelen Malavi, 6 Temmuz 1964’te bağımsızlığına kavuştu ve ülkeye XVII. yy’da yerleşmiş’bir halkın adını aldı. Bağımsızlıktan hemen sonra kurulan Dr. Kamuzu H. Banda hükümetine yönelik karışıklıklar, özellikle Tanzanya sınırı yakınında etkili oldu ve bastırılmakta güçlük çekildi. 1969’da Londra’ daki Commonvvealth Konferansı’nda Avustralya, Yeni Zelanda ve Malta’ nın yanında İngiliz hükümetini destekleyen tek Orta-Batı Afrika devleti Malavi oldu.
20 Ağustos 1971 ‘de. başkan Banda (1970’te ömür boyu başkan seçilmişti) Güney Afrika Cumhuriyeti’ni ziyaret etti: Bu bir Kara Afrikalı devlet adamının “apartheid” (ırk ayrımı) ülkesine yaptığı ilk ziyaretti. Bağımsızlık Temmuz 1964’te ilan edilmekle birlikte başkan Dr. Kamuzu Banda’nm ilk milletvekili seçimlerini düzenlemesi Haziran 1978’i buldu. Seçim sonuçlarıyla, başkanın görevinde kalması onaylanmış oldu. Gerçekten de Malavi o tarihe kadar komşularının pek çoğu gibi tek partiyle yönetilen bir ülkeydi. Bu seçimlerin, tek parti olan Malavi Kongre Partisi’nden iki adayın cumhurbaşkanlığı için yarışarak seçmenlere tam bir seçme yapmalarını sağlaması bakımından ilginç bir özelliği vardı. Malavi de, Afrika devletlerinin pek çoğu gibi, siyasal çalkantılardan uzak kalamadı. Son yıllarda başkan Banda kendisine yönelen hareketlerle (Malavi Sosyalist Birliği ve Malavi Bağımsızlık Hareketi) uğraşmak zorunda kaldı. Bununla birlikte 1977’den bu yana bir dışa açılma siyasetinin yanı sıra, karşıt gruplara yönelik baskı eylemlerinde bir yumuşama oldu. Malavi 1978’de ilerici bir liberalleşme dönemine girdi. Ülke yetkilileri, çeşitli uluslararası kuruluşların ülkeye girmelerine geniş olanaklar sağlama kararını aldı. Malavi hükümeti, eski Rodezya ve Güney Afrika cumhuriyetlerinin ırkçı rejimlerine karşı bir uyum ve yatıştırma siyaseti izledi; çünkü ancak bu tutumun söz konusu rejimleri yumuşatacağına ve aynı ülkelerde yaşayan zencilerin isteklerini değerlendireceğine inanıyordu. Malavi’de 29-30 Haziran 1983’te Parlamento seçimleri yapıldı. 4 Temmuz 1983’te devlet başkanı Hastings Kamuzu Banda, yeni bir kabinenin kurulduğunu ilan eti. 2 Nisan 1984’te de Banda, 12 üyeden oluşan kabinenin feshedildiğini açıkladı, sonra yeniden 4 Nisan 1984’te yeni bir kabine oluşturdu ve sık sık kabine değişiklikleri yaparak, yerini günümüze (1993) kadar korumayı başardı.
Ekonomi
Malavi’de kalabalık olmayan nüfus, genellikle tarımla uğraşır; oysa ekili toprakların genişliği toplam yüzölçümünün % 25’ini geçmez. Yetiştirilen en yaygın tarım ürünleri, bir bölümü komşu ülkelere gönderilen mısır, darı, hintdarısı, göl kıyılarında yetiştirilen pirinç, tatlı patates ve manyokadır. Ticari tarım ürünleriyse pamuk (Shire vadisinde yetiştirilir), tütün, çay, yerfıstığıdır. Ormanlardan tek ve sedir kerestesi elde edilir. Hayvancılık gelişme halindedir; göllerdeki balıkçılık önemli bir gelir kaynağıdır.
Az bir elektrik enerjisinden yararlanan sanayi alanında daha çok tütün imalathaneleri ön plandadır. Tütün artıklarından bazı ülkelerde (özellikle Güney Afrika Cumhuriyeti’nde) böcek öldürücü ilaçların temel maddesi olarak kullanılan nikotin sülfat elde edilir.
Çimento fabrikalarının dışında ağır sanayi dalı yoktur. Maden kaynaklarının yetersiz olması yüzünden, sanayi (1992’de etkin nüfusun % 17’si), özellikle tarım ürünlerinin işlenmesine yöneliktir. Genel olarak tarım etkinlikleri gelişme içindedir ve iyi verim sağlanmaktadır.
595 km’lik bir demiryolu, ülkeyi Mozambik’te Beira limanına bağlar; iç ulaşımsa 1 270 km’lik asfaltlanmış karayoluyla sağlanır. En büyük kent olan Blantyre’de bir havalimanı bulunur.
Vlalavi ile Güney Afrika Cumhuriyeti arasında önemli mali anlaşmalar yapılmıştır. 1975’te Vorster hükümetinin sağladığı 9 milyon kvaçalık yardımla, yeni başkentin (Lilongve) yapımının ikinci aşaması tamamlanmış, Malavi, İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü ’nden de önemli miktarda yardım almayı sürdürmüştür. Bu arada 1990’da Güney Afrika Cumhuriyeti’yle imzalanan yeni bir anlaşmayla, Malavi’nin bu ülkeye satacağı bütün ürünlere vergi bağışıklığı tanınmış, ayrıca, Güney Afrika hükümeti, Malavi’den heryıl en az 300 ton tütün satın almaya söz vermiştir. Eğitim göl çevresindeki eyaletlerde eskiden beri misyonerlerin çalışması nedeniyle kuzeyde daha gelişmiştir. Günümüzde hükümet okur-yazarlık oranını % 46’ya yükselterek ve her idare bölgesinde bir ilköğretim kurumu kurarak bu aksaklığı gidermeye çalışmaktadır. Bölgelerarası eşitsizlikleri hafifletmek için Kuzey ve Güney bölgelerinden gelen çocukların aynı eğitim kuruluşunda bir arada bulunmalarını zorunlu kılmıştır Öte yandan, ödemeler dengesindeki açığı dizginlemek için gösterilen çaba, ülkede turizm etkinliklerine hız verilmesine yol açmıştır.
Son Yorumlar