Tekerlek jantının çevresine geçirilen ve içindeki havanın esnekliğinden dolayı darbelerin etkisini azaltan bandaj. 1830’da ortaya çıkan ilk lastikler, tekerlek jantına doğrudan geçirilen basit kauçuk çemberlerdi,1895’te Edouard Michelin’in buluşu, motorlu araçlarda havayla şişirilebilen bir iç lastiğin de kullanılmasına olanak verdi. Lastiğin yere yapışmasıysa ancak 1908’de sırtına (yuvarlama bandı) bir profil verilmesiyle iyileştirildi. XX. yy’ın ilk yarısında, doğal ve sentetik kauçuk üretimindeki ilerlemeler otomobil sanayisinin gelişmesine büyük katkıda bulundu.
İç Lastik Ve Dış Lastik
Bir lastik başlıca iki bölümden oluşur: Sistemin esnekliğini sağlayan ve içinde hava bulunan iç lastik (şambrel); iç lastiğin mekanik korunmasını sağlayan dış lastik. İç lastik kauçuktan yapılma, simit biçiminde, esnek borudur.Dairesel kesiti sayesinde dış lastiğin iç yüzeyiyle aynı biçimi ahr ve anormal aşınmaları, tekerleğin yere sıkışmasını ve lastik patlamasını önler.Havanın içeriye verilmesini sağlayan bir supapı vardır. Dış lastik çok karmaşık bir bütündür. Bez iskeleti oluşturan ve pamuk ya da naylon ipliğinden veya çelik tellerden meydana gelen bir dizi bez tabakası önce kauçukla emprenye edilir ve daha sonra bir kauçuk şeridiyle kaplanır; bu şeridin dış yüzeyine arabanın patinaj yapmasını ve savrulmasını önleyen bir profil verilir.
Dış lastik üretimindeki en son gelişmeler, kuşak üstünde de gerçekleştirilmiş; bu konuda yapılan çalışmalarda, cam lifler ve aromatik poliamid lifler kullanılmıştır (özellikle Du Pont de Nemours’un B lifi); bu liflerin, eşit ağırlıkta, çelikten 5 kat daha yüksek bir esneklik modülü vardır. Dış lastikte son olarak çubuk biçiminde iki kordon bulunur; bunlar lastiğin janta gömülmesini sağlar.
Lastik Kullanımı
Radyal lastiklerde iskeletin kaplaması kemer biçiminde kavisli tellerden oluşur; tellerin uçları da tekerleğin merkezine yönelir. Fransa’da bulunmuş olan bu lastik türü, İkinci Dünya savaşından sonra ticaret amacıyla üretildi. A.B.D. bu lastik tipim 1970’ten sonra kullandı. Daha az aşman bu lastikler, araçların yolu daha iyi kavramasını sağlar. “Tubeless” (İngilizce “iç lastiksiz”) olarak adlandırılan lastiklerdeyse, iç lastik bulunmaz. Hava doğrudan jant ile dış lastik arasına doldurulur. Karda yol alabilmek için, araçların “kar lastiği” denen ve özel profili olan lastiklerle donatılması gerekir; bir başka yöntem de araçların karda lastiklerine zincir takmalarıdır. Sert bir alaşımdan yapümış sivri uçları olan kramponlu lastikler (çivili lastikler değil) araçların buzla kaplı yollarda derlemesini sağlar; bu lastikleri kullanan araçların hızı 90 km/s’le sınırlandırılmıştır.
Lastiklerin Şişirilmesi
Lastikler doğru bir biçimde şişirilmelidir. Çünkü, bir lastiğin yere değen yüzeyinin alanı, taşıdığı ağırlıkla doğru orantılı, şişirme basıncıyla da ters orantılıdır. Lastiğin fazla şişirilmesi yere değen yüzeyin alanını ve dolayısıyla lastiğin yere yapışmasını azalür. Az şişirme de lastiğin yere iyi yapışamamasına yol açar; sırtın orta kesimi, yolu tam olarak kavramaz. Bu yüzden iskelet önemli ölçüde biçim değiştirir, ısınır, vb.
Lastik boyutları 2 rakamla belirtilir; bunlar lastik genişliği ve jant çapıdır. Bir otomobilin güvenliği geniş ölçüde lastiklerinin niteliğine bağlıdır. Lastikler aracın yaylanmasına ve yolu kavramasına katkıda bulunurlar. Çekici tekerleklerin oluşturduğu kuvveti yere iletirler ve aracın fren yapması ya da viraja girmesi durumunda tekerleklerin yere yapışmasını sağlarlar.Kurallar, lastik profillerinin tüm yuvarlanma yüzeyinde belirgin olmasını gerektirir. Düz (ya da kabak) lastiklerin kullanımı tehlikelidir.
Son Yorumlar