Her canlı hücrenin, metabolizma tepkimelerinin çoğu için gerekli olan, önemli ölçüde enerji tükettiğini, hücre enerji üretiminin de, oksijen tüketen tepkimeler zinciri sırasında mitokondriler düzeyinde gerçekleştiğini ortaya koyan metabolizma süreci.Hücre kimyasının kurucusu O. Warburg’un (1931 Nobel Ödülü) öğrencisi olan Alman kökenli İngiliz biyokimyacısı H.A. Krebs’in(1953 NobelÖdülü) bulduğu bu metabolizma çevrimi, alman besinlerin enerjiye dönüştürüldüğü genel bir mekanizmadır. Hücresel yükseltgenme tepkimelerinin temel bölümünü oluşturur ve hücre solunumuyla karışır.
Besin bileşenlerinin çoğunluğu (özellikle glüsitler ve lipiüer), hücre düzeyinde, ortak bir molekülle sonuçlanan metabolizma tepkimeleriyle karşılaşırlar: Bu ortak molekül, enerji bakımından zengin molekül bağların (fosfat bağları) oluşmasına yol açan çevrimsel bir dizi dönüşümün kökenindeki asetik asittir.Söz konusu bağlar depolanabilirler ve bir tepkimenin gerçekleşebilmesi için enerji desteği gerektiğinde kullanılırlar. Böylelikle mitokondri, doğrudan kullanımı pek olmayan, ama dönüşümden sonra, kusursuz biçimde depolanabilen ve her an kullanılabilen bir yakıt sağlayan ham petrolün girdiği bir petrol rafinerisine, her hücre tepkimesi de, ancak deposu dolduktan sonra iş- leyebilen bir motora benzetilebilir. Trikarbosiklik çevrim ya da sitrik asit çevrimi adlarıyla bilinen Krebs çevriminin (Bkz. Çiz.) genel bilançosu, metabolizma artıkları olarak kabul edilebilen, karbon dioksit CO2 gazının elenmesine yol açan iki karboksillenme ve suyun elenmesiyle sonuçlanan dört hidrojen giderme işlemi sırasında, bir asetik asit molekülünün tam olarak yükseltgenmesinden oluşur. Bu tepkimelerin tümünden sağlanan enerji,adenozin monofosfat(A.M.P.), adenozin difosfat (A.D.P.) ve özellikle organizmanın en enerjili molekülü olan adenozin trifosfat (A.T.P.) vermek için fosfat bağları biçiminde adenozin moleküllerine bağlanır. Bu depolanmış enerji, tersinir tepkimeler sırasında bağların yavaş yavaş aktarılması yoluyla her an kazanılabilir.Tepkime zinciri, çevrimin başında son ürünün (oksaloasetik asit), bir asetik asit molekülünün katkısıyla, yeniden kullanımı yoluyla kapanır.
Son Yorumlar