Kemirgenler Hakkında Bilgi

Köpekdişleri bulunmayan, kesici diş­leri iyi gelişmiş olan memeliler takımı. Kemirgenlerin (Rodentia) tümünde her iki çenenin ön ucunda yalnızca bir çift kesici diş vardır. Öbür dişler ai­lelere göre çok değişik biçimlerde ve farklı sayıdadırlar. Üst ailelerin kap­sadığı bu aileler çok sayıdadır.

Sıçangiller

Kemirgenlerin en geniş üstailesi sı­çanlar, fareler, tarla sıçanları, orman sıçanları, hamsterler ya da dağ fare­leri, lemmingler, vb’ni içine alan sı­çangiller (Muridae) üstailesidir. Bir­çok cinse (bunlar da çoğunlukla bir­çok türe ayrılır) ayrılmış olan sıçan­lar, sıçangiller ailesini oluştururlar. Bunları yalnızca görünüm açısından sıçangillerin çeşitli türlerine benze­yen kemirgenler olan cırlaksıçangiller (Cricetidae) ailesi üyeleriyle karıştır­mamak gerekir. Cırlaksıçangiller ai­lesi üyelerinin çoğu Amerika kıtasın­da yaşar. Kemirgenlerin bir başka ai­lesi olan Microtinae ise tek başına kunduzgiller (Castoridae) üstailesini oluşturan kunduz gibi, toprakaltı yu­vaları ve evcikler yapan, başta misk sıçanı olmak üzere birçok kazıcı cins­leri içine alır. Ön üyelerinden gerçek bir el gibi yararlanabilen kunduzun, beyninin düz (yani yüzeyi az kıvrımlı) olmasına karşın, ruhsal durumunun çok gelişmiş olduğu ve “mühendislik” yeteneğini tartışmasız doğuştan ka­zanmış olduğu bilinir.

Sincaplar Ve Dağ Sıçanları

Sincapgüler (Sciuridae) üstailesi sin­caplar, dağ sıçanları, çayır köpekle­ri, uçarsincaplar da denen Sciuropterus’ları içine alır. Uçarsincaplar be­denlerinin her iki yanında ön ve arka ayaklar arasına gerilmiş bir deri kıv­rımı olan bir patagium (uçma zarı) sa­yesinde süzülerek uçan, ağaç sincap­larıdır.

Başlıca iki cins uçarsincap ayırt edi­lir. Biri, İskandinavya’dan Japonya’ ya kadar Avrupa, Asya ve Afrika’nın kuzeyinde bulunan Sciuropterus cin­si, öbürüyse Kuzey Amerika’nın Gla- ucomys cinsidir. Gene ağaçlarda ya­şayan bir başka sincap türü de (Sciurus vulgaris) aynı biçimde ılıman ya da oldukça soğuk ülkelerde ya­şar; ‘hurma sıçanı” adı da verilen Xerus cinsinin hemen tümüyse ağaç­larda değil, Afrika’da yeraltı yuva­larında yaşar.

İnce yapılı bir hayvan olan Spermophilus ya da tarla sıçanı, yeraltı yuva­larında yaşar, özellikle de Kuzey ya­rıküredeki bozkırlar ve ovalarda yay­gındır. Özellikle davranışları bakımın­dan kunduzgillerden (Castoridae) farklı olan ve yalındişligiller (Aplodontiidae) üst ailesini oluşturan bir “dağ kunduzu” (Aplodontia) da var­dır. Üyeleri uçarsincaplar gibi bir uç­ma zarıyla donatılmış olan Eomyoidae üstailesinin sincaplannkinden çok farklı bir kafatası ve alt yüzü pullu bir kuyruğu vardır. Bunlar tropikal Afri­ka’da yaşarlar.

Su Kobayı

Oklukirpigiller (Hystricidae) ve okluağaçkirpisigiller (Erethizontidae) üst aileleri. Eski ve Yeni Dünya’mn oklukirpilerini kapsarlar. Dynomyoidae üstailesi, öbür cinsler arasında, uzun tüylü ve güzel kürkleri çoğu zaman yaşamlarına mal olan çinçüyaları da içi­ne alır. Sekizdişligiller (Octodontidae) üstailesi içinde öbürlerinin yanı sıra özellikle bataklık kunduzu bulunur. Öbür kemirgenlerin sistematik yeri tartışmalıdır. Sözgelimi, bir çeşit bü­yük su sıçanı olan Aulacodus ile kös­tebekler gibi yaşayan ve kemirgen de­ğil ama böcekçü olan körfare “Spalax” için bu durum söz konusudur. Kemirgenlerin en büyüğü, kobayları da içine alan kobaygüler (Caviidae) üstailesinde bulunur. Bu, küçük bir domuz boyunda olan Cabiai ya da “su kobayı”dır ve Güney Amerika’daki ır­makların kıyılannda yaşar.

Birçok kemirgen, özellikle de lemmingler yaklaşık 9 ya da 11 yılda, türün hızla üreyip çoğalmasından sonra, çok büyük göçler yaparlar. Bu hay­vanlar, doğal yaşam yerlerini terk eder ve yüzlerce mü, aynı doğrultuda engellere aldırmayarak ve yaşamları­nı açıkça tehlikeye atarak yol alırlar. Sözgelimi, kıyısına ulaştıkları bir de­nizin açıklarına doğru kendilerini umutsuzca atabilirler.

Eskiden adatavşanları ve tavşanlar da kemirgenlerden saydırdı; ama gü­nümüzde bazı özelliklerinden (üstçenede kemirgenlerde yalnız bir sıra üs­tünde bir çift kesici diş olmasına kar­şılık [yalındişliler] bunlarda bir iç sı­ra üstünde fazla bir çift kesici diş da­ha bulunur [çiftdişliler]) dolayı deği­şik bir takım olan tavşammsılar (Lagomorpha) araşma katılırlar. Bu ta­kım içinde yer alan, az çok sıçanları anımsatan ıslıkhtavşangiller (Ochotonidaej ailesiyle Lepus (tavşanlar) ve Oryctolagus (adatavşanları) cinsleri­ni içine alan tavşangiller (Leporidae) ailelerini de ayırt etmek gerekir.

Hadi Paylaş!