Karmatilik Nedir? Hamdan Karmat Kimdir? Karmatilik Mezhebi Hamdan Karmat tarafından kurulan ve Ismailiye’nin kollarından biri kabul edilen mezhep. Küfe havalisi köylülerinden biri olan Hamdan Karmat’ın, zeki, becerikli, girgin, çevresine tesir etmede mahir, haris bir kimse olduğu rivayet edilir. Yörenin Ismaili daisi El Hüseyin el Ahvazi’nin etkisi ile lsmaili olan Karmat, onun ölümüyle yerine geçip Propagandasını yaptığı mezhep özü itibariyle Ismaililikten farklı değildi. 870 yılında Küfe civarında müstahkem bir bina yaptırdı ve taraftarlarını oraya topladı.
Karmatilere göre, Caferi Sadık’in torunu ve İsmail’in oğlu Muhammed’in ölümünden sonra yeni bir imam tanımadan bir süre beklemek gerekirdi. Çünkü Muhammed geri dönecek. Gökler ve yerler yedi kat olduğuna, insanın bedeni de, iki el, iki ayak, sırt, karın ve kalp’ten, yani 7 parçadan oluştuğuna, başında da, iki göz, iki kulak, iki burun deliği ve ağız bulunduğuna göre, yani onlar da yedi parçadan oluştuğuna göre 7 sayısı belli ki kutsaldır. Bu da sekizinci bir imam olmayacağını gösterir. Yedinci imam kaybolmuştur ve geri dönecektir.
Hamdan ve yakın yardımcısı kayınbiraderi Abdan, halkın bu inancını kullanarak, biraz da bu bölgedeki ekonomik dengesizlikten yararlanarak Mehdinin yakında geleceğini ilan etiler ve halkı etraflarında topladılar.
890 yılında ilk Karmati isyanı başlatıldı. İsyan bazı bölgelerde kanlı şekilde bastırılırken, Hicaz’da başarılı oldu. Ayaklanmacılar, toplumun aşağı kesimine daha iyi bir hayat vaad ederek onları mezheplerine aldılar. Kabeye girdiler ve Haceri Esved’i alıp götürdüler. Karmatilerin bu bölgedeki egemenlikleri 1030’a kadar sürdü. Hamdan, ele geçirdiği yerlerde malda ortaklık prensibini uygulamaya başladı. Ülfet denilen, tüm malların birleştirilmesini esasını kabul etti. Hiç kimse, kılıcından ve atından başka bir mal edinemiyordu. Zenginlerden topladıkları mallarla da çıplakları giydiriyorlardı.
Karmatilerin mezhep fikirleri ve ekonomik uygulamaları bir süre daha Bahreyn, Yemen, Horasan ve Suriye’de varlığını sürdürdü.
Son Yorumlar