Mısır’ın başkenti (6 452 000 nüf.; banliyölerle birlikte 9 000 000 nüf.; 1992).
Afrika’nın ve Arap dünyasının en önemli kenti olan Kahire (arapça adı Mısr el-Kahire’dir), delta ucundan 20 km yukarda, Nil’in sağ kıyısında yer alır; aşağı ve yukarı Mısır’ın kavşak noktasında Suriye’den Kuzey Afrika’ya giden karayolu üstünde, Nil’in Roda ve Cezire adalarıyla kolaylıkla aşılabildiği bir yerde önemli bir stratejik konumu vardır.
Kent, Nil ile kendisine doğuda egemen olan Cebel Mukaddem arasındaki alüvyonlu taraçalar üstünde yayılmıştır.
Eskiçağ’da, burada yalnızca Babil adı verüen tahkimli bir Yunan-Roma üssü bulunuyordu, oysa karşı kıyıda Gize piramitleri yer almaktaydı. Kentlerin gelişmesi ve olağanüstü bir canlılıkla güneyden kuzeye birbirine eklenmesi, Arapların buraları ellerine geçirmelerinden sonra oldu; Amr İbnül As, Fustat’ı kurdu, daha sonraları Abbasi komutanları 750’de El Asker’i yarattılar,vali Ahmed bin Tolun 873’te El Katay’ı kurdu. Fatımîler adına Mısır’ı ele geçiren komutan Cevher 873’te El Kahire’yi ve 869-870’te de El Ezher Camisi’ni inşa ettirdi.
Sela- haddin Eyyubî, bu kentleri gözleyebilmek amacıyla kaleyi yaptırdı (1176). Memlûklar zamanında kent huzura kavuştu ve birçok anıtla güzelleşti. Daha sonra Osmanlı egemenliği döneminde de çeşitli yapım etkinlikleri sürdü. Kent XVIIL yy’ın sonuna doğru kısa bir süre Napolyon’un komutasındaki orduların yönetiminde kaldı. XIX. yy’ın başmda Kahire’nin yönetimi Ka- valalı Mehmet Ali Paşa’ya geçti ve yapılan çalışmalarla kent modernleştirildi. XX. yy’da İngiliz yönetimi sırasında ve özellikle 1952 devriminden sonra Kahire hızla gelişti; büyük bir kentleşme çalışmasına girişildi, geniş yollar ve bu arada Nil kıyısında 20 km boyunca uzanan sahil yolu açıldı. Yönetim ve ticaret merkezi, büyük yapıla rm sıralandığı düzgün caddeleriyle, kalabalık ve karmaşa içindeki Eski Kahire’den çok farklıdır. Büyük yerleşme merkezleri kuzeydedir; bunlar adaları kaplar ve sol kıyıda piramitlere doğru uzanırlar.
Kahire’nin nüfusu, son yirmi yıl içinde, kırsal kesim insanlarını kendine çekmesiyle iki katma çıktı; gerçekten de, merkezci bir başkent olan Kahire’ nin Mısır’daki ağırlığı sürekli artmaktadır. Demir-çelik (Heluan’da), dokuma (pamuk), kimya, besin, makine sanayileri gelişmiştir. Ama etkin nüfusun ancak beşte biri ikinci kesimde çalışır, oysa nüfusun yarıdan fazlası tümüyle işsizdir.
Bir sanat kenti olan Kahire’de, uzun geçmişine tanıklık eden birçok amt vardır. Kahire Müzesi’nde Eskiçağ Mısır sanatmm en değerli örnekleri sergüenir. Birkaç Kıpti kilisesi varlığım sürdürmektedir, ama camilerle (İbni Tulun, El Hakim, Haşan), medrese ve amt-mezarlarla temsil edilen İslam sanatı ağır basmaktadır.
Son Yorumlar