Kadmiyum Hakkında Bilgi

Atom numarası Z = 48, atom ağırlığı M=112,40, simgesi Cd olan element. Eskiden, Thebai yakınlarındaki Yu­nan sitesi olan Kadmeia’daki (adı da buradan gelir) çinko oksitten (kala­min) elde edilen kadmiyumu 1808’de Pontin buldu ve 1817’de F. Stromeyer (1776-1835) hazırladı.

Çok az bulunan ve ticari açıdan pek önem taşımayan maden filizi grinokit bir sülfürdür (Cd S). Kadmiyum ma­den filizlerinde, çoğunlukla çinkoyla birlikte bulunur; bu nedenle çinko me­talürjisinin bir yan ürünü sayılabilir. Bu metalin hazırlama yönteminde, karninin kor söndürme kaplarının tut­tuğu tozlarda (çinko oksitler) kadmi­yum oksit bulunur (% 10-15). Bunları odun kömürüyle ısıtmak yeterlidir.

Kadmiyum asetat

Böylece kadmiyum indirgenerek da­mıtılır. Çinkonun elektroliz yöntemiy­le hazırlanmasında, elektroliz öncesi, kadmiyum çinko ile değiştirilir. Kadmiyum, telleşebilen, dövülgen, parlak beyaz bir metaldir. 320,9°C’ta erir ve turuncu renkli dumanlar çıka­rarak 765°C’ta kaynar. Yoğunluğu 8,65’tir.

Kadmiyumun kimyasal özellikleri, da­ha az indirgen olduğu çinkonunkilere çok yakındır. Çift değerliklidir, hidra­sitlerde kolaylıkla çözünür ve bunlar­la kadmiyum klorür, kadmiyum flüo­rür, kadmiyum bromür ve kadmiyum iyodür verir; ayrıca, bu maddeleri, halojenlerle doğrudan bileşerek de oluşturur. Kadmiyum halojenürleri derişik çözeltide, şu tersinir tepkime­ye göre kendi kendileriyle kompleksler oluştururlar: 2CdJ₂ ” Cd²‘ + CdL²~ Sarımsı kahverengi kadmiyum oksit­ten porselenlerin süslemesinde yarar­lanılır. Kadmiyum sülfür açık sarıdır; boyamada, kauçuk üretiminde (kad­miyum sarısı) ve görünür ışınlara du­yarlı fotoiletken hücrelerde kullanılır. Selenyosülfür, boyamada ve minecilikte (kadmiyum kırmızısı ve turuncu­su) aranan bir maddedir. Kadmiyum sülfat, mikrop kırıcı ve göz damlası olarak yararlıdır. Kadmiyum iyodür­se fotoğrafçılıkta, plakaları duyarlılaştırmaya yarar.

Kadmiyum tayfının kırmızı çizgilerin­den biri, girişim ölçümü yöntemi ara­cılığıyla uluslararası metreyi dalga uzunluğu halinde ayarlamakta kulla­nılmıştır. Kadmiyum, nikelle birlikte, bazı akümülatör bataryalarının üre­timinde de kullanılır. Çelik üstüne in­ce bir tabaka halinde uygulanan kad­miyum, çeliği, aşınmaya karşı korur (kadmiyum kaplama); düşük ergime noktalı birçok alaşımın bileşimine gi­rer (lehimler, vb.).

Çözünen kadmiyum tuzları sindirim yollarını tahriş eder ve özellikle ciddi böbrek hastalıklarına yol açar.

Hadi Paylaş!