Uzakdoğu’da ülke.
Asya’nın doğu kıyıları karşısında yer alan Japonya, kuzeyde Ohotsk denizi, batıda Japon denizi, doğuda ve güneydoğuda Büyük Okyanus, güneybatıda Doğu Çin deniziyle çevrili bir adalar ülkesidir.
Japonya toprakları 46. paralelle 31. paralel arasında bir yay biçiminde dizilmiş irili ufaklı 3.400 adacık üstüne yayılmıştır. Ama ülke gerçek anlamda, kuzeyden güneye doğru sıralanan başlıca dört büyük adadan oluşur: Hokkaido, Honşu (Honshu ya da Hondo), Şikoku (Shikoku) ve Kyuşu (Kyushu).
Uzun bir jeoloji evriminin sonucunda ortaya çıkan dağlar, yüzeyin % 85’ini kaplar. Günümüzdeki yüzey şekillerinin oluşumu, hâlâ etkin olan elli kadar yanardağ ile çok sık görülen yer sarsıntılarının (yılda 400-500 kez) da kanıtladığı gibi tamamlanmamıştır.
Bu olgular takımadanın, Honşu’nun doğusunda japon deniz çukuru (10.605 m) ve Hokkaido’nun doğusunda Kuril çukuruyla (10.389 m) belirginleşen büyük yerkabuğu çöküntüsünün sınırındaki konumuyla açıklanır. Yüzey şekilleri, Tokyo’nun doğusunda birleşerek japon Alpleri’ni oluşturan iki dağ kıvrımından oluşur; bunlardan biri japon denizi boyunca uzanır, öbürü de Büyük Okyanus’a komşudur, japon Alpleri derin çöküntü alanlarıyla çevrilidir: Doğuda bir bölümü çok sayıda yanardağla (Fuji Yama, 3.776 m: Azama Yama, 2.542 m; Nantai San, 2.491 m) dolu olan Fossa Magna vardır; batıda irili ufaklı adaların sıralandığı, henüz dolmamış Biva gölü çöküntüsü iç denizle uzanır ve Honşu’yu Şikoku’dan ayırır. Bu geniş dağlık bölgede çoğunluğu alüvyonlu kıyı ovaları olan düzlüklere pek az yer kalır (ülkenin % 15’i); Kanto havzası gibi bazı iç havzalara az rastlanır. Böylesine çeşitlilik gösteren bir topografya, ülkeyi dışa kapalı küçük bölgelere ayıran, derin girinti çıkıntılarla son derece parçalanmış bir kıyının (26.500 km) oluşmasına yol açmıştır. Japonya’nın, konumu gereği ve bir adalar ülkesi olması nedeniyle, musonlar Asya’sında kendine özgü bir yeri vardır. Ilık ve nemli güneydoğu musonu Japonya’ya, sıcak ve ağır bir tropikal yaz iklimi getirir. Kışın Asya kıtasının yüksek basınç alanlarına yol açan soğuk ve kuru kuzeybatı rüzgârı, Japon denizini geçerken nemlenir ve bol kar yağışlarına neden olur.
Ayrıca iklim, kuzeyden güneye doğru bir mikro iklimler dizisi halinde çeşitlilik gösterir. İki deniz akıntısının ters etkileri bu karşıtlıkları daha da artırır. Kutuptan gelen Oyaşiyo akıntısı. Hokkaido’nun doğu kıyılarıyla Honşu’nun kuzey kıyısını soğuturken, tropikal kökenli Kuroşiyo akıntısı Kyuşu, Şikoku ve Honşu’nun güneydoğusunu ısıtır.
Bitki örtüsünün zenginliği iklimin çeşitlilik göstermesinden ve bol miktardaki yağışlardan kaynaklanır. Takımadanın % 60’ı ormanlarla kaplıdır ve 168 ağaç türü saptanmıştır. 38. paralel, güneyde bol yapraklı ve her zaman yeşil bitkilerle yapraklarını dökmeyen ormanaltı bitkilerinin birbirini izlediği astropikal bir bölge ile kuzeydeki ılıman bölgenin (gürgen, akçaağaç, meşe ve kozalaklı ormanları) ayırım çizgisini oluşturur.
Son Yorumlar