İguanagiller (İguanidae) ailesinden kertenkele.
Galapagos kara iguanası (Conolophus subcristatus)
İguana, çeşitli boylarda (10 sm’den 2 m’ye kadar) olabilen, bedeni genellikle canlı renklerde pullarla kaplı bulunan ve daha çok Amerika kıtasında yaşayan bir kertenkeledir. Sırtında, orak biçiminde loplar taşıyan bir tepelik ya da yele vardır; kuyruğu kimi kez tutunmaya yarar, bazı türleri ağaçlarda yaşar.
İguanalar, Amerika’nın özellikle tropikal bölgelerinde yaygındır. Ayrıca Madagaskar’da yaşayanları da vardır.
Güney Amerika iguanası, sırtı yeşil-mavi yanları sarı renkli bir sürüngendir, boyu 1,60 m’dir, daha çok ağaçlara tırmanır. Meksika iguanasının (Basiliscus basiliscus) özellikle gelişmiş bir yelesi vardır.
Galapagos adalarında da iki iguana türü yaşar. Deniz iguanası (Amblyrhynchus cristatus) en çok bilinenidir. Yüzlercesi İkinci Zaman’a özgü bir görüntü oluşturacak biçimde topluluklar halinde kayaların üstünde yaşar. Deniz iguanasının boyu 1,20 m’ye varır: Sırtında uzun bir yele bulunur. Erkeğin derisi çiftleşme zamanı, yeşil ve kırmızı lekelerle süslenir. Gerçek anlamda tek deniz kertenkelesi olan bu tür, deniz yosunlarıyla beslenir ve adadan adaya dolaşır. Galapagos’ta yaşayan ikinci tür, toprak renginde olan yumurtalarının ve etinin yenmesi nedeniyle nesli ortadan kalkma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan Galapagos kara iguanasıdır (Conolophus subcristatus). Bu tür, kıyılara hiç yaklaşmaz; otçuldur, kaktüslerin filiz ve meyveleriyle beslenir. Deniz iguanasından daha saldırgındır, ısırması tehlikelidir.
Varanlar
İguanaların büyüklüğünde, hatta daha da iri olabilen kertenkelelerden oluşan bir başka sürüngen ailesi de varangiller (Varanidae) ya da varanlardır. Bunlar, Asya, Afrika ve Avustralya’nın tropikal bölgelerinde yaşarlar. Varanın, yılanınkini anımsatan uzamış bir başı, uzun ve esnek bir boynu, ağır ve hantal bir gövdesi, çatallı bir dili vardır. Bacakları iyi gelişmiş ve güçlü pençelerle donanmıştır. Kuyruk bir savunma aracı oluşturur ve gerektiğinde yüzmeyi kolaylaştırabilir. Afrika’da boyu 2 m’ye ulaşan Nil varanı (Varanus niloticus) ve Sahra yaşamına uyarlanmış çok yırtıcı olan, kemiricilerle beslenen çöl varanı ya da boz varan (Varanus griseus) yaşar. Güneydoğu Asya’da 3 m boyunda büyük bir tür olan şeritli su varanı (Varanus saltator) vardır. Endonezya’nın birkaç adasına özgü olan Komodo ejderi (Varanus komodoensis) ondan daha da büyüktür. Öte yandan Avustralya’nın cüce varanının boyu ancak 15 cm kadardır.
Dördüncü Zaman’da aynı kıtada 8 m boyunda dev bir varan türü (Varanus priscus) yaşamıştır.
Son Yorumlar