İÇ ANADOLU BÖLGESİNİN BÖLÜMLERİ, BEŞERİ VE EKONOMİK UNSURLARI

BEŞERİ VE EKONOMİK UNSURLARI

İç Anadolu Bölgesi’nin bazı ekonomik özellikleri şunlardır:

• Bölgenin ekonomisinde tarım, küçükbaş hayvancılık ve sanayi faaliyetleri önemlidir.
• Bölgede yağış azlığına karşın tarım önemlidir. Yer şekillerinin sade olması tarımsal faaliyetleri olumlu etkilemektedir.
• Bölgedeki yörelerde hem sulu hem de kuru tarım yapılmaktadır. Bölge genelinde buğday, arpa, çavdar gibi tahıllar ile şeker pancarı, patates, fasulye, nohut, mercimek gibi ürünlerin tarımı yapılır.

Bölgenin ekonomisinde küçükbaş hayvancılık faaliyeti de önemlidir. Bitki örtüsünün bozkır olması koyun ve tiftik keçisi yetiştiriciliğini önemli kılmaktadır.

Lüle taşı, linyit, bor minerali, cıva, demir gibi yer altı kaynakları bölgede çıkarılır. Bazıları bölge içinde işlenir (linyit, demir gibi).Bu yer altı kaynaklarının çıkarım alanları şöyledir:

• Demir; Sivas ve Kayseri
• Bor minerali; Eskişehir
• Cıva; Konya
• Toryum; Eskişehir
• Linyit; Sivas ve Ankara

İç Anadolu Bölgesi’nin tarım ürünleri dışındaki başlıca gelir kaynaklarının Türkiye üretimindeki payları:

İç bölgeler içinde sanayileşmesi en fazla olan bölgedir. Bölgede, un, yem, şeker fabrikaları yaygındır. Ankara, Konya, Eskişehir ve Kayseri illeri sanayileşmede öndedir. Bölgenin genelinde tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.

İÇ ANADOLU BÖLGESİNİN BÖLÜMLERİ

A) Yukarı Sakarya Bölümü

İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeybatısında yer alan Yukarı Sakarya Bölümü konum itibariyle önemli bir yerdedir, çünkü bölgenin Ege ve Marmara bölgelerine açılan kapısı konumundadır. Ulaşım açısından önemli bir yerde olan bölüm, bu avantajını iyi kullandığı için bölgenin en gelişmiş bölümüdür.

Bölümün fiziki yapısını oluşturan unsurlar şunIardır:

• Sivrihisar, Ayaş, Sündiken ve İdris dağları
• Ankara ve Eskişehir ovaiarı
• Haymana ve Cihanbeyli platoları
• Sakarya Nehri’dir.

Bölümde ılıman karasal iklim etkilidir. Yazların sıcak ve kurak olduğu bölümde kışlar soğuktur. Bozkır, bölümün doğal bitki örtüsüdür.

İç Anadolu Bölgesi’nin toplam nüfusunun yarıya yakını Yukarı Sakarya Bölümü’ndedir. Başkent Ankara, nüfusun fazla olmasında etkilidir. 4 milyonu aşan nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık ikinci kenti olan Ankara ile Eskişehir bölümün önemli şehirleridir. Bölümde kentleşme hızı da yüksektir.

İç Anadolu Bölgesi’nin en gelişmiş bölümü olan Yukarı Sakarya’da sanayi, ticaret ve ulaştırma işleri önemlidir. Tahıl tarımı, şeker pancarı ile tiftik keçisi yetiştiriciliği önemli olan tarımsal faaliyetlerdir.

B) Orta Kızılırmak Bölümü

İç Anadolu Bölgesi’nin yüz ölçümü en büyük olan bölümüdür. Bölüm, Kızılırmak Nehri’nin çizdiği yayın orta kısmını içine alır.

Orta Kızılırmak Bölümü’nün fiziki yapısını şuniar oiuşturur:

• Ortalama yükseltisi 1000 m civarında olan platolar ile bu platolar üzerindeki volkanik dağlar
• Platoların başlıcaları; Kızılırmak ve Bozok
• Volkanik dağların başlıcaları ise; Hasan Dağı, Melendiz ve Erciyes dağları
• Peri bacaları ile Ihlara vadisi

Orta Kızılırmak Bölümü’nde volkanik arazideki verimli topraklar tarımın önemini artırmaktadır. Bölümün en önemli tarım sorununu sulamanın yetersizliği oluşturur. Bölümde Kızılırmak Nehri üzerine yapılan barajlarla bu sorun giderilmeye çalışılmaktadır.

Bölümün başlıca şehirleri; Kayseri, Niğde, Nevşehir, Çankırı, Kırıkkale, Yozgat ve Kırşehir’dir. En gelişmiş olanı Kayseri’dir. Önemli kara ve demir yollarının kavşak noktasında yer alan Kayseri şehri, bu avantajını iyi kullandığı için sanayileşmede söz sahibi olmuştur.

C) Yukarı Kızılırmak Bölümü

Kızılırmak Nehri’nin doğduğu kısımda yer alan Yukarı Kızılırmak Bölümü, bölgenin en doğusunda yer alan, Doğu Anadolu Bölgesi’ne doğru sokulan, yüz ölçümü en küçük bölümüdür.

İç Anadolu Bölgesi’nin en dağlık ve en yüksek bölümü olan Yukarı Kızılırmak Bölümü’nün fiziki yapısını Uzunyayla Platosu ile Tahtalı ve Tecer dağları oluşturur.

İç Anadolu Bölgesi’nin en geri kalmış bölümü olduğu için, nüfusu en az olan bölümü özelliğini kazanmıştır. Önemli yolların kavşağında yer alan Sivas bölümün önemli şehridir.

D) Konya Bölümü

Konya Bölümü, Tuz Gölü’nün doğusu ile bölgenin güneybatısını içine alır. Yer şekillerinin oldukça sade olduğu bölüm için şunlar söylenir:

• Bölümde platolar, alüvyal topraklarla kaplı ovalar vardır.
• Kapalı havzalar geniş yer tutar.
• Karadağ, Karacadağ önemli volkanik dağlarıdır.
• Meke Tuzlası ve Acıgöl de volkanik hareketlere bağlı oluşmuş yer şekilleridir.

Türkiye’nin en az yağış alan bölümü olan Konya Bölümü, yıllık ortalama olarak 300 – 400 mm arasında yağış alır. Bölümde orman arazisi çok azdır. Bozkırlar geniş yer kaplar.

İç Anadolu Bölgesi’nin en önemli tarım alanı Konya Bölümü’ndedir. Türkiye’nin tahıl ambarı diye de adlandırılan bölümde tarımın en önemli sorunu sulamadır. Bölümde aşırı su kullanımı göllerin küçülmesine ve yer altı sularının azalmasına neden olmaktadır. Bölümde, hayvancılık da önemlidir. Hayvancılığa bağlı olarak tiftik, yapağı, deri üretimi yapılmaktadır.

Bölüm, Türkiye’de nüfus yoğunluğunun az o| duğu yerler arasındadır. Yağış miktarının azlığı bu sonucu ortaya çıkarmıştır.

Bölümün en önemli şehri Konya’dır. 2 milyona yaklaşan nüfusuyla Konya, hızla büyüyen hem tarım hem sanayi hem de ticaret şehridir. Mevlana Türbesi’nin de olduğu Konya’da turizm de önemlidir. Karaman ve Aksaray bölümün diğer önemli şehirleridir.