Hindistan’ın dil haritasında birkaç yüz lehçe göze çarpar; bunlar az sayıda dil ailesine indirgenebilir, içlerinden on dördü bellibaşlı kültür dilleri sayılır. Kuzeyde sanskritçeyle akraba olan diller seçilir. Bunlar Hint-Arî dilleri olarak adlandırılır: Hindu (federal dil); bengali; marathi dili; pencabi; gucerat dili; sindhi; keşmir dili; racasthani.
Aynı coğrafya alanında bihari, oriya assam dili ve urdu dili de görülür. Bütün Güney Hindistan’da dravid dilleri yaygındır. Sanskritçeye yabancı bir temele dayanan bu dillerin başlıcaları tamul (Tamil Nadu), telugu (Maisur ve Andra Pradeş), kanara (Maisur) ve malayalamdır (Kerala). Bu tabloyu tamamlamak için Amerikancadan farklı olarak, hiçbir yerel etki almamış bulunan İngilizceyi de saymak gerekir.
SANSKRİTÇE. Kuzeybatıdan gelen Arîlerin yaydıkları Veda sanskritçesinin ya da eski hintçenin kullanılmaz olduğu tarih yaklaşık olarak bile bilinmez. Bu dilin halkın ne kadarı tarafından konuşulduğunu saptamak bile olanaksızdır. Hakkını vererek kullananların yalnızca az sayıda seçkin sınıf, yani aydın çevrelerde yaşayanlar olduğu sanılır. Sanskritçe dramlarda (bunların hiçbiri İ.Ö’ki’ dönemden kalma değildir) aşağı tabakadan kişilerin lehçe (prakrita ya da apabramşa) konuşmaları anlamlıdır. Hint dil bilgisi uzmanlarına göre prakrita (“doğal”) genellikle (eski) eyalet dillerine verilen addır; apabramşa (“yozlaşma”) sanskritçenin her tür kusurlu kullanımıdır; apabramşa dilinde yazılmış önemli C ayna dinsel metinleri vardır. Geleneklere göre Buddha’nın öğretisini yaydığı dil olan pali de tam olarak belirlenemeyen bu kategoriye girer. Palinin Buddha’nın doğduğu yerde konuşulan lehçe olduğu düşünülmüştür, ama bunu çok sayıda lehçenin eşitlenmesiyle oluşturulan yapay bir dil saymak daha doğru olur. Ne olursa olsun, prakrit diller günümüzde konuşulan “Ari” dillerden ayrıdırlar. Bir orta aşamaya karşılık veren bu diller, dilbilimcilerin orta hintçe olarak adlandırdıkları, günümüzde ortadan kalkmış bir bütünün parçalarıdır.
İ.Ö. son yüzyıllarda klasik sanskritçeyi arıtıp saptayan Hint dilbilgisi uzmanları halk ağızlarını kutsal din dilinin çok eski kolları olarak görüyorlardı; bunun nedeni, sanskritçeye olan büyük saygıları ve prakrit dillerinin ve sanskritçenin sözlükleri arasındaki çarpıcı benzerlikti.
Son Yorumlar