Halikarnas Balıkçısı
Türk romancısı ve öykücüsü (Girit. 1890-İzmir, 1973). Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı’dır.
Büyükada mahalle mektebine gittiği sırada İngilizce dersleri de alan Cevat Şakir(Halikarnas Balıkçısı), hazırlık sınıfını direk geçerek girdiği Robert Kolej’i bitirdi (1904). Denizci olmak istemesine karşın, ailesinin ısrarıyla üniversiteyi İngiltere’de, Oxford Üniversitesinin Yakın Çağlar Tarihi Bölümü’nde tamamladı (1908).
Daha Robert Kolej’deyken okuma ve çeviri yapma uğraşısına girmiş olan Cevat Şakir, yükseköğrenimi sırasında da Batı kültürünü kaynağından izleme olanağını buldu. İspanya ve İtalya’da resim çalışmaları yaptı. Yurda döndükten sonra (1910) İnci, Resimli Hafta, Resimli Ay gibi dergilerde karikatür, çeviri ve çizgi romanlar yayımlamaya, öyküler yazmaya, kapak resimleri yapmaya başladı. 1925’te, Zekeriya Sertel’in çıkardığı Resimli Hafta dergisinde, Hüseyin Kenan mahlasıyla yayımladığı ‘‘Hapishanede İdama Mahkum Olanlar Bile Bile Asılmaya Nasıl Giderler?” eseri halkı askerlikten uzaklaştırdığı ve soğuttuğu suçlamasıyla istiklal Mahkemesinde yargılandı ve 3 sene Bodrum’da kalebentliğe mahkum edildi; Mavi Sürgün de (1961) öyküsünü yazdığı Bodrum kalebentliği, onun hayatında bir mihenk taşı oldu. Bodrum’un eski adı olan Halikarnassos sözcüğünden kalkarak kendine Halikarnas Balıkçısı mahlasını aldı. Cezasının bitince, Bodrum’a yerleşti, burada birçok Eskiçağ eserinin ve yapıtının ortaya çıkmasına katkıda bulundu. 1947’de İzmir’e yerleşti; İstanbul ve İzmir gazetelerinde yazılar yazdı, turist rehberliği yaptı. 13 Ekim 1973’te İzmir’de ölen Halikarnas Balıkçısı, Bodrum’a gömüldü.
Coşkulu Bir Yazar Halikarnas Balıkçısı
Anadolu’yu uygarlıkların beşiği olarak tanımlayan ve Anadolu’nun iki bin yıl boyunca yeryüzü uygarlığına katkısını araştıran Halikarnas Balıkçısı, incelemelerinde sürekli alarak bu düşünceyi işlediği gibi, roman ve öykü türündeki yapıtlarında da Anadolu uygarlığı içinde oluşmuş Ege ve Akdeniz insanını konu aldı. Anadolu’nun Sesi (1971), Hey Koca Yurt (1972) gibi incelemelerinde, yurt sevgisinin Anadolu uygarlığını benimsemekle özdeş olduğunu belirledi.
İnsan sevgisiyle dolu, yaşam ve doğa tutkunu bir yazar olan Halikarnas Balıkçısının roman ve öykülerinde ana konu, deniz ve denizden ekmeğini kazanan deniz insanıdır. Onun yapıtlarında, deniz, yapıtın bir kahramanı olarak, insanın yazgısını belirleyen etmendir. Denizle trajik savaşım içinde olan kahramanları, denizden kopamamanın yazgısını yaşarlar. Roman ve öykülerini, coşkun bir dille, deniz ve doğa tutkusunu yansıtan bir anlatımla işlemiş olan Halikarnas Balıkçısı, yarattığı şiirsel ve lirik anlatımla özgün bir yazar olmayı başarmıştır.
Halikarnas Balıkçısı’nın Eserleri
Roman: Aganta Burina Burinata (1946); Ötelerin Çocuğu (1956); Uluç Reis (1962); Turgut Reis (1966); Deniz Gurbetçileri (1969).
Öykü: Ege Kıyılarında (1939); Merhaba Akdeniz (1947); Ege’nin Dibi (1952); Yaşasın Deniz (1954); Gülen Ada (1957); Ege’den (1972; önceki kitaplarından seçmeler ve yeni öyküler); Gençlik Denizlerinde (1973).
Anı: Mavi Sürgün (1961).
İnceleme: Anadolu Efsaneleri (1954); Anadolu Tanrıları (1955); Anadolu’nun Sesi (1971); Hey Koca Yurt (1972).
Son Yorumlar