Gözde Görüntülerin Oluşumu ve Görme Bozuklukları

Gözde Görüntülerin Oluşumu ve Görme Bozuklukları

Görme nedir?

Görme, gözlerimizin önündeki aydınlatılmış bir maddeyi önce algılama, sonra da tanımamızı sağlar.Işık demeti gözbebeğinden girer, saydam tabakayı, ön oda sıvısını ve billur cismi geçerek, görüntüleri kaydeden ağ tabaka üstünde toplanır.

Görüntülerin Oluşumu

Gözün görme sistemi, görme merkezi saydam tabakanın 5 mm arkasında ve ağtabakanın 15 mm önünde bulunan yakınsak bir sistemdir. Değişik saydam ortamların kırma indisleri yaklaşık 1,4’tür. Işık ışınları bunun sonucunda art arda kırıcı ortamlardan geçerek ağtabaka üstünde odaklaşır. Elde edilen görüntü terstir. Bununla birlikte, yalnız belli bir uzaklıktaki (6 m ile sonsuzluk arasındaki) cisimlerin görüntüleri kendiliğinden ve tam ağtabaka üstünde oluşur. Daha yakında olsaydı ve billur cisim işe karışmasaydı, görüntü ağtabakanın arkasında oluşacaktı; billur cisim ön yüzünün biçimini değiştirerek yakınsama yeteneğini artırır: Buna uyum denir. Uyum, kirpiksi kas tarafından sağlanan bir reflekstir. Kirpiksi kas, dairesel liflerini kasarak billur cismin ön yüzünün dışbükeyliğini, dolayısıyla yakınsamayı artırıp, daha yakından görmeyi sağlar. Işınsal lifleriyle de, tersine, billur cismin ön yüzünün dışbükeyliğini azaltarak uzaktan görüşe olanak verir. Aynı zamanda iris de değişerek, göze giren ışık miktarını ayarlar ve görüntünün niteliğini iyileştirir. İrisin açıklığı olan gözbebeğinin kasılması, ışığın girişini azaltır (miyozis); tersine, gevşemesi (midriyaz) bunu artırır.

Ağtabaka Mekanizmaları

Ağtabaka ışık ışınları tarafından etkilenir: Bu ışınlar, görmeyle sonuçlanan kimyasal ve elektriksel olayları başlatıcı fiziksel bir uyarıya neden olurlar. Bütün bu tepkimeler zinciri koni ve çomaklarda, rodopsin olarak adlandırılan ve kökeninde A vitamini bulunan bir pigmentin varlığına bağlıdır.

Ağtabakaya çarpan ışık, rodopsinin renksizleşmesine neden olur. Bu renksizleşme, rodopsinin iki maddeye dönüştüğü ve bundan dolayı sinir hücrelerini uyarma özelliği olan kimyasal bir madde açığa çıkardığı bir kimyasal tepkimeyi başlatır. Sinir uyarısı görme yoluyla beyne gider. Karanlıkta rodopsin yeniden oluşur.

Çomaklar yalnız gri ışık duyusunu iletirler ve az bir ışık altındaki nesnelerin görüntüsünü verirler. Bir görüntü izlenimi için 100 kadar çomak gereklidir. Konilerse renkleri görmeyi sağlar. Mavi, kırmızı ve yeşil sarıya duyarlı üç tip koni vardır. Algılanması için, bir ışık uyarısının yeterli şiddette olması, yeterli bir süre kalması ve ışık ışınlarının dalga boylarının 420-760 nanometre olması gerekir.

Derinliğin algılanması her iki gözle görmeyle olanaklıdır. Her göz, cismin bir görüntüsünü alır, beyindeki görme merkezine üst üste varan bu iki görüntü, derinlik duygusunu verir. Uzaklığı kestirme, çocukluktaki dokunma alıştırmasının bir uzantısı olan zihinsel bir eğitimle sağlanır.

Görme Bozuklukları Nelerdir?

Görme bozukluklarının bazıları kırınım bozukluklarına bağlıdır: Bunlar miyopluk, hipermetropluk ve astigmatlıktır. Miyoplukta göz çok uzundur, görüntü ağtabakanın önünde oluşur. Bu kusur iki yüzlü içbükey ıraksak merceklerle düzeltilir. Hipermetroplukta, göz çok kısadır, görüntü ağtabakanın arkasında oluşur. Düzeltici camlar iki yüzlü dışbükey ve yakınsaktırlar. Astigmatlık, gözün değişik meridyenlerindeki eğriliklerin eşitsizliği sonucu oluşur. Bu kusur da silindir biçimli camlarla düzeltilir. Presbitlik.bir uyum kusuruna bağlıdır; yaşla birlikte artar ve yakınsak mercekler gerektirir. Görme alanının yarısındaki görme yitimine yarım görmeme denir.

Görüş keskinliğinin azalması göz tembelliği (ambliyopi), tümüyle ortadan kalkması körlük (amoroz) adını alır. Görme bozuklukları renklerin görülmesiyle de ilgili olabilir.