Galileo Galilei Kimdir? Gökbilim ve fizik üzerine çalışmaları Nelerdir? İtalyan gökbilimcisi ve fizikçisi (Pisa, 1564Arcetri, 1642).
Pisa’da 1581 yılında tıp ve felsefe öğrenimine başlayan Galileo Galilei bir süre sonra, matematik ve fiziğe duyduğu ilgiden dolayı öğrenimini yarıda bıraktı.
Galileo Galilei’nin Ottavio Leoni tarafından yapılmış portresi.
Galilei ve Fizik
Sarkacın küçük salınanlarının eşzamanlılığını, 1583 yılında Pisa katedralindeki büyük avizenin devinimlerini gözleyerek bulduğu söylenen Galilei, 1585 yılında Floransa’ya giderek Arkhimedes’in yapıtlarını inceledi. İlk hidrostatik teraziyi de 1586 yılımla Floransa’da yapan Galilei 1589 yılında Pisa’ya matematik profesörü olarak döndü.
Pisa’daki bu yeni yaşamı sırasında cisimlerin devinimi üslünde çalışmaya başladı; yaşamının büyük bir bölümünde bu sorunla uğraşan fizikçi, ancak 1602 yılında serbest düşüş halindeki ağır cisimlerin dolandığı uzamla ilgili yasadan söz etli. Matematiksel düşünme yoluna başvurarak, deviniııısizhalde başlayıp hızı düzgün olarak artan bir hareket için, kaledilen yolun, zamanın karesiyle orantılı olduğunu gösterdi. Daha sonra, bu matematiksel yasanın, gerçek hallerde aşağı yukarı doğrulandığını kanıtlamak için deneyler yapmaya girişerek şu sonuca vardı: Havanın direnci olmazsa, serbest düşen bir cismin hareketi, düzgün hızlanan harekettir. Serbest düşüş halindeki bir cismin hareketinin incelenmesi çok kısa zaman aralıklarının ölçülmesini gerektirdiğinden Galilei, cismin eğik bir düzlem üstüne düşüşünü inceledi. Çünkü bu durumda hem hareket yavaşlıyor, hem de cismin katettiği yolun saptanması kolaylaşıyordu.
Galilei’nin gök cisimlerinin konumunu gözleyip yüksekliklerini hesapladığı usturlap.
1592 yılında Pisa’dan ayrılarak Padova’ya giden ve orada üne kavuşan Galilei, 7 Aralık 1592’deki açılış dersiyle büyük başarı kazandı. Mıknatıslanmayla ilgili çalışmaları, Eukleides’in yazılarım okuyup siklo iti bulması ve gökbilime ilgi duymaya başlaması, Padova’da kaldığı döneme raslar.
Galilei ve Gökbilim
Galilei 1597 yılından başlayarak Kopernik’in günmerkezlilik düşüncesine katıldığını açıkladı. 1604’te bir nova gözledi ve ıraklık açısının bulunmasından yola çıkarak bu yıldızın Ayaltı dünyasına bağlı olmadığını gösterdi. 1609 yılında bir gök dürbünü yaparak.bunu 21 Ağustosta Venedik’in ileri gelenlerine sundu; ardından gökbilim alanında çok önemli buluşlar yaptı: Jüpiter’in uyduları, Venüs’ün evreleri, Satürn halkaları, Güneş lekeleri ve Ay’ın engebeli yüzeyi. Gökbilimle ilgili buluşlarını Sidereus nuncius’ta yayımladı. Ününün doruğuna ulaşmış olan Galilei, Toscana büyükdukası nın baş matematikçisi ve felsefecisi unvanını aldı.
Galilei Davası
1612 yılında Galilei’ye karşı saldırılar başladı; rahip Lorini, Floransa’daki San Marco kilisesinde verdiği bir vaızla savaşı başlattı; bunu 1614′ te Santa Maria Novella’da CacGİni’ nin saldırısı izledi. 1615 yılında Lorini tarafından ihbar edilen Galilei kendini savundu ve bu ilk sert tartışma, 1616 yılında, Derevolutionbus’un yayımlanmasından ve yazarının ölümünden 73 yıl sonra. Kopernik’in gün merkezlilik kuramının tehlikeli olduğunun bildirilmesine yol açtı. Çalışmalarına yeniden başlayan, on yıl süreyle gökbilim ve fizik alanın
daki incelemelerini bir arada yürüten Galilei, Kilise’de kendisini savunanlar olduğu halde özellikle katolik rahiplerle yeni bir sürtüşmeye yol açacak olan Dialogo sopra i duemassimi sistemi del mondo’nun (İki Büyük Yer Sistemi Üstüne Konuşmalar) yazımına girişti. 1630’da biten yapıt, 1632’de basıldı ama satışı yasaklandı.
Galilei 1632’de Engizisyon mahkemesine çıkma emrini aldı. Venedik cumhuriyetinin koruması altında Padova’ya sığınabilecek olan Galilei, Şubat 1633’te kendini savunmak için Roma’ya gitti. Nisan, mayıs ve haziranda, hasta bir halde Engizisyon mahkemesine çıktı; işkence tehdidi altında boyun eğdi ve Dialo go’yu yasaklayan, kendisini hapse mahkûm eden kararı dinledikten sonra, inancından döndüğünü belirten bir yazıyı okudu. Aralıkta, Floransa yolundaki Arcetri kentine giderek yaşamının sonuna kadar oradaki evinde gözetim altında kaldı. Bu arada Discorsie dimostrazioni matematiche intorno a due nuove scienze (îki Yeni Bilim Üstüne Matematiksel Konuşmalar ve Kanıtlar, 1638) adlı yapıtı üstünde çalıştı, öğrencileri olan Torricelli ve Viviani’yle birlikte yeniden hareket fiziğiyle ilgili araştırmalarına döndü.
Son Yorumlar