Süsleme ya da soğuktan koruma amacıyla, duvarlara gerilmek için dokunan duvar halıları, tezgâhta ya da elde dokunur. En eski örnek Presentation de la vierge’dir (XIV. yy.). Aynı dönemde Paris’te Nicolas Bataille’m yönetiminde Apokalypsis gerçekleştirilmiştir (1376-1400).
XIV. yy’de Brugge, Brüksel, Anvers gibi merkezlerde kurulan tezgâhlara siparişler verilmeye başlanmıştır. Bu siparişlerin arasında Papa’nm Brüksel’e ısmarladığı, Raffaello’nun Havarilerin İşleri adlı yapıtı da vardır (1515-1519).
Dönemin en büyük Flaman ressamları olan Van Eyck ve Van der Weyden de çeşitli kartonlar hazırlamışlardır. İtalyan prensleri de Mantova, Venedik, Ferrara ve Roma’daki atölyelerde Mantegna, Giulio Romano, Vinci, Cosimo Tura gibi sanatçıların yapıtları üstünden çalışan ustalara siparişler vermişlerdir.
RÖNESANS’TAN XVIII. YÜZYILA.
1531 yılında Fransa’da François I, Fontainebleau’da bir atölye kurulmasını sağlamış, yönetimim de Primaticcio’ya vermişti. Fransa’da 1601’de Henri IV’ün hükümdarlığı sırasında, François de La Planche ve Marc de Coomans gibi iki Flaman ustası, 80 tezgâhlı bir işi üstlenmişlerdi. Kısa süre sonra Gobelin ailesinin bir atölyesine yerleştiler. 1661’de Louis XİV’ün krallık mobilyalarının yapımına yönelik bir kuruluşu açması büyük olay oldu.
Öte yandan, İngiltere’de, Londra yakınlarındaki Mortlake’de bir atölye kurulmuştu. Nantes fermanının yürürlükten kalkmasından sonra (1685) göçmen kolonileri Almanya’ da Berlin, Dresden ve Münih’te çeşitli atölyeler açtılar. İtalya’da, Roma’daki atölyeler yalnızca Vatikan’a çalıştılar, İspanya’daysa Goya’nın yıllar sonra 43 karton hazırlayacağı Santa Barbara imalathanesi kuruldu (1720).
Rusya’da da, Çar Büyük Petro döneminde açılmış olan atölyeler, onun ölümünden sonra kapandı (1725). Duvar halıcılığı, XVIII. yy’da Fransa’da bir süs sanatı halini aldı. Ressam Ourdy’nin etkisiyle dönemin ressamlarının tablolarının reprodüksiyonları dokunmaya başlandı. XVm. yy’da Londra’da Soho’da bir başka atölye kuruldu.
YAKIN DÖNEM. Duvar halıcılığı yy’ın sonlarından başlayarak geriledi; Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde bu sanatın yeniden doğması ikinci Dünya savaşından hemen önceki yıllarda oldu. Jean Lurçat ve onu izleyen ressamlar (özellikle Jean Picart le Doux, Dom Robert, Lagrange, Julien, Marc Saint-Saëns, vb.) duvar halıcılığının dünya çapında ilgi kazanmasını sağladılar. Bu arada Matisse, Braque, Picasso, Dufy, Rouault, Fernand Léger, Le Corbusier, Derain, Miro gibi ustalar da kartonlar hazırlayarak duvar halıcılığında yeni bir atılıma yol açtılar.
Son Yorumlar