Halk egemenliğine dayanan bir yönetim şekli olup,en gelişmiş siyasi teşkilatlanma şeklidir.Bu yönetim şeklinde halk kendi kendini yönetir.
Demokrasinin dayanağı başlıca iki temel unsur vardır.Bunlar:Millet hakimiyeti, Hürriyet ve Eşitliktir.
Hürriyetler başlıca iki kısma ayrılır.
1.Kamu Hürriyetleri
Fertlerin insanca yaşamalarına imkan sağlayan hürriyetlerdir.
2.Siyasi Hürriyetler
Vatandaşların yönetime katılma hürriyetleridir.
Genel Oy Prensibi: Herkesin fark gözetilmeksizin seçimlere katılarak yönetime katılmalarıdır.
Çoğulculuk:Demokratik sistemlerde, milleti idare etmeye talip olanlara “aday” denir.
Adaylar tek başına aday olabilecekleri gibi siyasi partilerden de aday olabilirler.Sonuç olarak hangi siyasi parti seçimler sonucunda daha çok aday çıkarmışsa o parti hükümet olarak devleti yönetir.Bu sisteme çoğulculuk adı verilir.
Muhalefet: Çoğulcu demokrasilerde birbirinden farklı düşünen pek çok siyasi parti kurulabilir.Bu partilerden biri veya bir kısmı hükümeti oluştururken,hükümeti kuramayanlar ise yeni seçimlere kadar hükümeti denetleme görevini alır.Bu duruma “muhalefet” denir.
Çoğunluk Prensibi: Demokrasilerde herkes oyunu rahatça kullanabilir.Oylar gizli kullanılır ancak açık sayılır.Bu şekilde kullanılan oyların sayımı sonucunda en çok oy alan siyasi parti hükümeti kurma görevini üstlenir.
Eşitlik: Demokratik sistemlerin en önemli özelliklerinden biridir.Din,dil, ırk,düşünce ve siyasi anlayış,kanunların uygulanmasında tercih sebebi olamaz.
Uygulanış şekli bakımından Demokrasi üç kısma ayrılır.
a)Doğrudan Demokrasi: Devlet yönetimiyle ilgili işlerde direk olarak halkın oylarıyla karar verilmesidir.Bu sistem küçük devletlerde uygulanabilir.
b)Yarı Doğrudan demokrasi: Halk bir yasama organı seçer ve yasaların yapılmasına da katılır.Bu sistemde halka, kanunalrın yapılmasına katılmak için tanınan vasıtaların başında Halk oylaması (referandum) gelir.
c)Temsili Demokrasi:Halk bizzat yönetime katılmaz, ancak parlementoya gönderildiği temsilcileri ile yönetime katılır.Türkiye gibi
Demokrasinin Doğuşu ve Gelişimi
Halk idaresi olan demokrasi ilk olarak eski Yunan Şehir devletlerinde uygulanmıştır.Buna benzer ve uygulama da Roma’da Cumhuriyet Dönemi’nde uygulanmıştır.
M.S.1215 yılında İngiltere’de kral ile soylular arasında imzalanan Magna Carta (Büyük Ferman) ile bugünkü modern demokrasinin temelleri atılmıştır.
XVIII.yüzyılda Fransız filozofu J.J Rousseau “İnsanlar hür ve eşit doğar.İnsanlar doğuştan itibaren vazgeçilmez hak ve özgürlüklere sahiptirler.”diyerek büyük bir çığır açmıştır.
1689’da İngiliz Parlementosunda İnsan Hakları Beyannamesi kabul edilerek demokrasi yolunda önemli bir adım atılmıştır. Bu beyanname ABD’nin bağımsızlığı ve Fransız ihtilali’nden sonra tüm dünyaya yayılmıştır.
1789’da Fransız İhtilali ile Fransa’da ilk kez demokrasi yerleşmiş ve kısa sürede dünyaya yayılmıştır.
Son Yorumlar