Çevremizdeki Elementler

2. Çevremizdeki Elementler Nelerdir? Listesi

Günlük yaşantımızda birçok maddeden yararlanıyor veya onlardan üretilmiş cisimleri kullanıyoruz. Bu nesnelerin hangisi, hangi elementlerden oluşmaktadır? Örnekler veriniz.

Bakır, demir, çinko, kurşun gibi elementler.

Doğadaki çeşitli maddeleri kullanarak ihtiyaç duyduğumuz malzemeleri çoğu zaman kendimiz üretiriz. Örneğin grafit adı verilen maddeye bir miktar kil katarak kurşun kalem ucu yapabiliriz. Demir, bakır, çinko, kurşun gibi bazı maddeleri ise sadece işleyerek içerisine başka bir madde katmadan kullanırız. Sadece kullandığımız eşya ve malzemelerde değil, toprakta ve soluduğumuz havada da çeşitli maddeler vardır. Örneğin hava gaz hâldeki azot, oksijen, su buharı, karbon dioksit, helyum vb. çeşitli maddelerin oluşturduğu bir karışımdır. Bu karışımdaki maddelerden azot, oksijen ve helyum element; su buharı ve karbon dioksit bileşiktir.

Günlük yaşamda yararlandığımız çeşitli araç ve gereçlerin yapımında kullanıldığını bildiğiniz veya düşündüğünüz elementleri birer sıra numarası vererek listeleyiniz. Listenizi arkadaşlarınızın listeleriyle karşılaştırınız. Elementlere verdiğiniz sıra numaraları aynı mıdır? Hepinizin aynı elementlere, aynı sıra numarası vermesi ne gibi kolaylıklar sağlar? Tartışınız.

Elementlere sıra numarası verilmesi, evrensellik oluşturur. Bütün ülkelerde, farklı dillerde simge ve sıra numaraları aynı kullanılarak, bir karışıklığa ve yanlış anlaşılmaya meydan verilmemiş olur.

Defterinize aşağıdaki gibi bir tablo çiziniz. Tablonun sol sütununda günlük hayatta kullanılan bazı eşya ve malzemeler verilmiştir. Tablonuzun sağ sütununa bu eşya ve malzemelerin yapısında bulunabilecek maddeleri yazınız. Hazırladığınız tabloyu arkadaşlarınızın hazırladığı tablolarla karşılaştırınız. Benzerlik ve farklılıkları belirleyiniz. Tablodaki maddelerden hangilerinin element, hangilerinin bileşik olduğunu tartışınız.

Yaptığınız madde listelerinde ve Bulalım etkinliğinde çok çeşitli madde olduğunu buna karşılık daha az sayıda element belirlediğinizi görmüşsünüzdür. Doğada sayılamayacak kadar çeşitte madde olmasına rağmen belirli sayıda element vardır. Doğadaki maddelerin çoğu bu elementlerin çeşitli şekillerde bir araya gelerek oluşturduğu bileşikler şeklindedir.

Bilim insanları, bilimsel çalışmalarını kolaylaştırmak için elementleri benzer özelliklerine göre gruplamanın yararlı olacağını görmüşler ve bunun için çalışmalar yapmışlardır. Bu çalışmalar sonunda elementleri benzer özelliklerine göre numaralandırarak bir tabloya yerleştirmişlerdir. Elementlerin benzer özelliklerine göre yerleştirildiği bu tabloya periyodik tablo denir.

Periyodik tabloda yer alan ilk yirmi element 118 ve 119. sayfalarda verilmiştir. Verilen elementleri soldan sağa doğru 1’den başlayarak 20’ye kadar sırayla numaralandırınız. Bu elementlerin kullanım alanlarıyla ilgili olarak verilen fotoğrafları inceleyiniz.

Periyodik tabloda yer alan ilk 20 elementin kullanım alanları

(1 H) Hidrojen Roket yakıtında kullanılır.

(2 He) Helyum Balon şişirmede kullanılır.

(3 Li) Lityum Pil üretiminde kullanılır.

(4 Be) Berilyum Uzay teknolojisinde kullanılır.

(5 B) Bor Renkli cam üretiminde kullanılır.

(6 C) Karbon Çelik üretiminde kullanılır.

(7 N) Azot Soğutma sistemlerinde (kuru buz) kullanılır.

(8 O) Oksijen Dalgıç solunun tüplerinde kullanılır.

(9 F) Flor Klimalarda kullanılır.

(10 Ne) Neon Işıklı reklam panolarında kullanılır.

(11 Na) Sodyum Sabun yapımında kullanılır.

(12 Mg) Magnezyum Uçak yapımında kullanılır.

(13 Al) Alüminyum Bina cephe kaplamasında kullanılır.

(14 Si) Silisyum Bilgisayar parçaları yapımında kullanılır.

(15 P) Fosfor Havai fişek yapımında kullanılır.

(16 S) Kükürt Barut yapımında kullanılır.

(17 Cl) Klor içme sularında mikrop öldürücü kullanılır.

(18 Ar) Argon Floresan tüplerinde kullanılır.

(19 K) Potasyum Kristal cam eşya yapımında kullanılır.

(20 Ca) Kalsiyum Alçı üretiminde kullanılır.

Defterinize ilk 20 elementin sıra numarasını ve isimlerini yazarak listeleyiniz. Her birinin kullanıldığı alanlara başka örnekler bularak karşılarına yazınız.

İlk 20 element içinde yer almayan ancak günlük hayatta yaygın olarak kullanılan birçok element vardır. Periyodik tabloda farklı sıralarda yer alan bu elementlerden bazıları, günlük hayatta yaygın olarak kullandığımız biçimleriyle Fotoğraf 4.1’de verilmiştir. Bu elementleri ve kullanıldıkları yerleri fotoğraflardan yararlanarak defterlerinize yazınız.

Demir, inşaat yapımlarında kullanılır.

Bakır, Eskiden daha çok mutfak araç gereçleri kalaylanmaları gerekirdi.

Altın, Mücevherat ve süs eşyalarında kullanılır.

Gümüş, süs ve aksesuarlarda kullanılır.

Çino, Çatı kaplamalarında kullanılır.

Kalay, Bakır gibi zehirli metalları mutfak araçları olarak kullanabilmek için.

Kurşun, akülerin içlerinde kullanılır.

İyot, ilaç sanayiinde kullanılır.

Civa, termometre yapımında kullanılır.

Nikel, musluk ve bezeri araç gereçlerde kullanılır.

Günlük hayatta yaygın olarak kullanılan bazı elementler

Hadi Paylaş!