Bilimsel Gerçekler

Bilimsel Gerçekler

Türk ve İslam dünyasının bilim insanları neden farklı ülkelerin pulları üzerinde yer almış olabilir?

Türk ve İslam Dünyası Bilim adamları, çığır açtıkları çok önemli bilimsel buluşlar yaptıkları için bütün dünya tarafından tanınmaktadır. Bunların eserleri batılı dillere çevrilmiş, batı bilim adamları bunlardan çok yararlanmışlardır. Bu yaptıkları ve bilinirliliği sebebi ile yabancı ülkeler Pullarında bu bilim adamlarına yer vermiştir.

Kristof Kolomb, Galile, Dekart, Newton (Nivton), Toriçelli… İçinizde bu isimleri daha önceden duyanlar var mı? Bazı derslerinizden veya kaynaklardan tanımaya başladığınız bu yabancı bilim
insanları, bu kaynaklara göre birçok önemli buluşun ilk sahipleri.

Yüzyıllar önce Türk-İslam bilim insanları tarafından birçok kitap yazılmıştır. Bu kitaplar Latinceye
ya da Fransızcaya çevrildikten sonra Avrupalı bilim insanları eserlere sahip çıkmışlardır. Günümüzde Batılı bilim insanları bunları yer yer itiraf etmektedir.

Newton (Nivtın) yer çekimini ilk bulan kişi olarak bilinir. Oysa yer çekimini ilk keşfeden bilim insanı, pek tanımadığımız bir Müslüman olan Razi’dir.

Bilim tarihinde Ömer Hayyam çok yönlülüğüyle önemli bir yere sahiptir.

Ömer Hayyam’ı Tanıyalım

Edebiyat, felsefe, matematik ve astronomi alanlarında çalışmaları vardır. Dörtlükleriyle, yıldızlar hakkındaki bilgileriyle, bulduğu bir terazi türüyle tanınır. Ölümünden sonra birer ikişer yazılan dörtlüklerine, toplu hâlde, 15. yüzyıldan kalma kitaplarda rastlanmaktadır.

• En önemli eseri Cebir Risalesi’dir. Bu eserinde kübik denklemleri inceler ve matematik tarihinde ilk defa bu sınıflandırmayı yapar.
• Binom açılımı onun bir buluşudur. Paskal üçgeni diye bilinen üçgen, aslında Hayyam üçgenidir.
• Öklit’in çalışmalarını inceleyen Ömer Hayyam’ın takvimi, günümüzde Celali Takvimi olarak bilinir.

ÖmerHayyam, 11. yüzyılda Semerkant’ta cebir üzerine çalışırken denklemde bilinmeyen sayılara Arapça “şey” diyordu. Bu sözcük, Endülüs’teki İspanyolca yapıtlarda “xey” olarak yazıldığından zamanla “X” biçimini aldı ve bilinmeyeni göstermekte kullanılan evrensel “X” harfine dönüştü.

Bilim Tarihinden Bir Kronoloji

Bilim dünyasında ilklere imza atan, birçok önemli buluş yapan ve bilimin günümüzde ulaştığı noktanın temellerini atan ancak bilim dünyasında yeteri kadar anılmayan Türk ve İslam bilim insanlarından bazılarını birlikte tanıyalım.

• Razi (865 –925) Kızamık ve çiçek hastalığını keşfeden âlim.
• Ammar (16. yy.) İlk göz ameliyatı yapan âlim.
• İbnünnefis (1210 –1288) Küçük kan dolaşımını bulan âlim.
• Battani (859 –929) Trigonometriyi ilk bulan âlim.
• Hazini (6 – 7. yy.) Maddelerin öz kütlesini ilk hesaplayan âlim.
• Fatih Sultan Mehmet (1432 – 1481) Havan topunu ilk bulan âlim.
• Mürsiyeli İbrahim (15. yy.) ilk Dünya haritasını çizen âlim.
• İbni Fazıl (739 – 805) ilk kâğıt fabrikasını kuran âlim.
• Akflemseddin (1389 –1464) Mikrobu ilk tanımlayan âlim.
• Ali Bin Abbas (? –994) ilk kanser ameliyatını yapan âlim.
• Harizmi (780 –850) Sıfırı ilk kullanan âlim.
• Gıyaseddin Cemşid (? –1429) Ondalık kesri ilk bulan âlim.
• İbni Yunus (950 –1009) Sarkaçlı saati ilk yapan âlim
• Cabir Bin Hayyan (721 –805) Atomun parçalanabileceğini ilk bulan âlim
• İbni Batuta (1303 –1368) İlk kıta seyahatnamesini yazan âlim

– Bilim insanlarının yaptığı çalışmaları hangi ana başlık altında toplayabilirsiniz?

Bu bilim insanlarının yaptığı çalışmalar, tıb, coğrafya, matematik gibi alanlardır.

– Bu çalışmaların hangi yüzyıllarda yoğunlaştığını belirleyiniz?

Bu çalışmalar, 8. yüzyılda başlayıp, 15. yüzyıla kadar devam ediyor.

– Bu yoğunlaşmanın sebeplerini araştırınız, tartışınız.

Bu yüzyıllar, Türklerin ve Müslümanların güçlü, dünyaya hakim oldukları dönemlerdir. Bilime hakim olan dünyaya hükmedebilir.

Cabir Bin Hayyan (721 – 805) Kimdir?

Orta Çağ kimyasının en büyük ismi olan Cabir Bin Hayyan, bir Türk bilginidir. Atom bombası fikrinin mucidi ve modern kimyanın babası olarak tarihe geçmiştir.
Atom konusunda Hayyan şunları söylemiştir:
“Maddenin en küçük parçası olan atomda, yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin iddia ettiği gibi bunun parçalanamayacağı söylenemez. O da parçalanabilir. Parçalanınca da öyle bir enerji meydana gelir ki büyük bir şehrin altını üstüne getirebilir.”

El Biruni (973-1051) Kimdir?

• Yaşadığı çağa damgasını vurup Biruni Asrı denmesini sağladı. 17 yaşında eser vermeye başladı.
• Gazneli Mahmut’un, “Biruni, sarayımızın en değerli hazinesidir.” iltifatına mazhar olur. Biruni; Arapça, Farsça, İbranice, Rumca, Süryanice, Yunanca, Çince gibi dilleri biliyordu. Tarih, Dinler ve Mezhepler Tarihi gibi 30 kadar ilim dalında eser verdi.
• Newton ve Faroz Piscard (Faroz Pikart)’dan 700 yıl önce ekvatorun uzunluğunu buldu.
• Gazne’de, kıbleyi tam olarak ölçmeyi sağlayan matematik hesaplaması yaptı. Ay’ın, Güneş’in ve Dünya’nın hareketleri, güneş tutulması anında oluşan olaylarla ilgili verdiği bilgilerde ve yaptığı gözlemlerde, çağdaş tespitlere uygun sonuçlar elde etti. Bu çalışmalarıyla yer ölçüsü ilminin temellerini sekiz asır önce attı. Yerin çapını ölçmeyi başardı. Dünya’nın çapının ölçülmesiyle ilgili görüşü, günümüz matematik ölçülerine tıpatıp uymaktadır. Avrupa’da buna BİRUNİ KURALI denmektedir.

Biruni’nin yaptığı çalışmaları göz önünde bulundurduğunuzda onun bilim dünyasına katkıları hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Burini, tarih, coğrafya ve matematik alanlarında önemli eserleri ve buluşları vardır. Ekvatorun uzunluğunu hem de Newton ve Piscard’tan 700 yüzyıl önce hesaplayan bilim adamıdır.

İbni Sina (980-1037) Kimdir?

• Batıda “Avicenna (Avisena)” olarak anılan, Türk-islam hekimi ve filozofudur.
• “El-Kanun Fi’tTıb” adlı eseri 12. yüzyılda Latinceye çevrildi ve yedi yüzyıl boyunca Avrupa’nın tıp fakültelerinde okutuldu.
• İbni Sina, İslam ve Yunan filozoflarının görüşlerini yorumladı ve eleştirdi. Aristo ve Farabi’den etkilendi.
• Çoğu fizik, astronomi ve felsefeyle ilgili yaklaşık 150 eser yazdı.

Detaylı Bilgi http://www.yardimcikaynaklar.com/ibni-sina-kimdir-hayati-ve-felsefi-gorusleri/

ibni Sina’yı Doğu’da ve Batı’da ünlü kılan, onu yüzyıllarca gündemde tutan eserlerinin özellikleri neler olabilir?

İbni Sina’yı ünlü kılan, yüzyıllar boyu eserlerinin ders olarak okutulmasının sebebi, eserlerinin bilimsel olması akıl ve mantıkla ispat edilebilmesi.

ibni Sina ve diğer bilim insanlarının birçok alanda bilgi sahibi olmaları ve çalışma yapmalarının nedenleri nelerdir?

O dönemde ileri derecede uzmanlaşma olmadığı ve astronomi, tıb ve matematik gibi birbirine görece yakın bilim dalları ile birden çalışma yapmışlardır.

Astronomi Deyince

Çeşitli ilim dallarında araştırmalar yapan insanlar, “Gökyüzünde neler var? Orada neler olup bitiyor?” gibi sorulara duyarsız kalmamışlardır, öyle değil mi?

Astronomi alanında, Türk ve İslam toplumlarında çok sayıda bilim insanı yetişmiştir. Uluğ Bey bunlardan birisidir. Yan taraftaki metin, Uluğ Bey’in astronomiyle ilgili yaptığı bazı çalışmalardan bahsetmektedir. Metni okuyalım ve aşağıdaki metinle ilgili soruları cevaplayalım.

• Uluğ Bey’in yaptığı çalışmalardan bir süre sonra “Han” olması, bulunduğu devletin bilime bakış açısı hakkında sizde hangi düşünceleri uyandırıyor?

Bilime yatkınlığı ve bilimsel çalışmaları ile hükümdarı olduğu devlette bu yönde ilerlemelerin olduğu bu yönde çalışılacağını gösterir.

• Uluğ Bey’in yıldız kataloğunun, farklı yüzyıllarda ve farklı ülkelerde basılmış olması hakkında neler düşünüyorsunuz?

O yüzyıllarda çok iyi bilimsel bir çalışma olması, daha önce böyle bir çalışma yapılmamış olması, bu eseri yabancı dillere çevrilmesini sağlamıştır.

Uluğ Bey Kimdir?

1260 yılında Nasirüddin tarafından kurulup çalıştırılan Meraga gözlemevinin ünü, İngiltere’den Çin’e kadar yayılmıştır. 15. yüzyılın başlarında Meraga gözlemevini inceleyen Timurlenk’in torunu Uluğ Bey (1394-1449, Semerkant’ta başka bir gözlemevi kurdurmuştur. Bu gözlemevinin, Uluğ Bey’den daha önce kurulmuş olduğu da sanılmaktadır. Uluğ Bey, bu gözlemevindeki çalışmalarıyla büyük bir yıldız kataloğu hazırlamıştır. 1018 yıldızın parlaklık, ad ve konumlarını veren bu katalog, Uluğ Bey “Han” olmadan 10 yıl önce 1437’de yayımlanmıştır. Önce Arapça yayımlanan katalog, 1498’de Farsçaya, 1655’te İngilizceye çevrilmiştir. Ayrıca 1757’de İngiltere’de Oxford (Oksford) yayınları arasında ikinci kez ve 1917’de de Washington (Vaşington)’da Carnegie (Karneji) Enstitüsünde basımı yapılmıştır.
Bilim ve Teknik, S 453, s. 67.

• Modern anlamda gözlemevlerinin İslam toplumlarında kurulduğunu,
• Günümüzde parlak yıldızların, bütün dünyada kullanılan isimlerinin genellikle Arapça olduğunu (Algd, Antares, Aldebaran…),
• Zenit, nadir, azimut, almukantar; Batıda turkuet ya da turketum denen ve açı ölçmeye yarayan gözlem aletinin, İslam gözlemevlerinde geliştirilmiş Türk gözlem aleti olduğunu biliyor muydunuz.

Hadi Paylaş!