Derin bir nefes alalım ve soluduğumuz havanın hangi yapı ve organlarımıza ulaştığını düşünelim. Solunum sistemini oluşturan yapı ve organları tanıyor musunuz? Aldığımız nefesin yaşamımız için önemini biliyor musunuz?
Sindirim sistemindeki organ ve yapılar tarafından parçalanan besinlerin kana geçebilecek hâle geldikten sonra hücrelere ulaştığını biliyorsunuz. Besinlerin vücudumuzdaki yolculuğu hücre içerisinde besin maddelerinin oksijen kullanılarak parçalanması ve enerji üretilmesi ile devam eder. Bu olaya solunum adı verilir. Solunum için besin ve oksijen gereklidir. Solunum sonucu hücrelerde su, karbondioksit ve enerji açığa çıkar. Üretilen bu enerji yaşamsal faaliyetlerde kullanılırken su ve karbondioksit ise hücre dışına atılır.
Solunum için gerekli oksijenin havadan alınarak kana verilmesine soluk alma, kandaki karbondioksidin dışarı atılmasına soluk verme denir. Bu olayın gerçekleşmesini sağlayan sisteme solunum sistemi adı verilir. İnsanlarda solunum sistemi organları sırayla; burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronş, bronşçuklar ve akciğerlerdir.
İnsanlarda diyafram kası, göğüs kasları ve kaburgalar solunum sistemine yardımcı olan yapılardır. Şimdi bu organ ve yapıları inceleyelim.
Burun: Dışarıdan alınan havanın solunum sistemine ilk girdiği yer olup hem solunum sisteminin başlangıç organı hem de koku alma duyu organıdır. Burunda, burun kılları, burun kanalları ve sümük salgısını üreten salgı bezleri bulunur. Burun dışarıdan alınan havanın ısıtılmasını, nemlendirilmesini, havadaki toz ve mikropların tutulmasını sağlar.
Yutak: Ağızdan sonra gelen boşluktur. Üst taraftan ağız ve burun boşluğuna, alt taraftan gırtlak ve yemek borusuna açılır. Yutak kas dokudan yapılmış olup 10-15 cm uzunluğundadır. Küçük dil ve bademcikler yutakta bulunur.
Gırtlak: Soluk borusu ile yutak arasında bulunan, kıkırdaktan oluşan ve ses kutusu da denilen organdır. Gırtlak solunum olayı için alınan havanın soluk borusuna, besin maddeleri ile suyun da yemek borusuna iletilmesini sağlar.
Soluk borusu: Gırtlak ile akciğerler arasında bulunan ve kıkırdaktan oluşan 10-12 cm uzunluğundaki borudur. Yemek borusunun önünde bulunur. Soluk borusu, at nalı şeklinde olan ve üst üste dizilen kıkırdak halkalardan oluşur. Soluk borusu, gırtlaktan gelen havanın akciğerlere taşınmasını, havanın ısıtılıp nemlendirilmesini ve havadaki toz ve mikropların tutulmasını sağlar.
Bronşlar: Soluk borusu akciğerlere girmeden iki kola ayrılır. Bu kollara bronş adı verilir. Bronşlardan her biri bir akciğere gider. Bronşlar da soluk borusu gibi kıkırdak halkalardan oluşur, iç yüzeyi nemli bir zarla kaplıdır. Bronşlar soluk borusundan gelen havanın bronşçuklara iletilmesini sağlar.
Akciğerler: Kalp ile birlikte göğüs boşluğunda bulunan, açık pembe renkli, esnek, büyüyüp küçülebilen, sağda ve solda birer tane olmak üzere toplam iki tane olan solunum sisteminin temel organıdır. Sağ akciğer üç bölümlü (loblu), sol akciğer iki bölümlü (loblu) olup, sağ akciğer sol akciğerden daha büyüktür. Sol akciğerde üçüncü lob yerine kalp yerleşir.
Son Yorumlar