Acem, Acemoğlu,Acene, Acenta, Acep, Acer

ACEM koşması

Bileşik isim, Edebiyat, ölçü olarak «Fâilâtün fâilâtün» kalıbı ile söylenen koşma.
ACEMKÜRDÎ bileşik isim, Türk musikisinde bir mürekkep makam. Acem makamının sonuna bir kürdi dörtlüsü katılarak yapılmıştır. Dügâh (la) perdesinde kalır. Bu makamdan elimizde 197 parça eser vardır. Donanımına mi için bir küçük mücenneb bemolü konur.
ACEM lalesi (Güneştopu da denir) bileşik isim, (Arapça ‘acem; fars, lale; ). Taşkırangiller’den bir süs bitkisi (Eschscholtzia). Yıllık ve çok yıllık çeşitleri vardır. Tohum ile, saksıda ve tarlada üretilir. Çiçekleri turuncu ve sarı renklidir.

ACEMOĞLU (Sarkis ACEMYAN)

Ünlü kılıç yapıcısı (İstanbul 1797 – ay.y. 1862). Sultan Mahmud II’nin kılıcını yaptı. Ermeni Patrikhanesi Meclisi Âlisine üye seçildi (1847). Eserleri Topkapı (İstanbul), Metropolitan (New York) ve Benaki (Atina) müzelerindedir. Mezar taşındaki iç içe geçmiş iki kılıç oyması ünlüdür.

ACEMOĞLU Ahmed

XVIII. yüzyılın ikinci yarısında devleti uğraştıran bir âsi (?- Simav 1795). Uşak voyvodası iken, halka zulmünden dolayı vazifesi elinden alındığı için ayaklandı ve Osmanlı devletini birkaç yıl uğraştırdı. 1793’te Anadolu valisi iznikli Ali Paşa âsiyi bastırmakla görevlendirildi. Fakat Acemoğlu, önce valinin kardeşi Osman Beyin, sonra Ali Paşanın kuvvetlerini bozguna uğrattı. Uşak doğusunda, Banaz’da müstahkem bir kule yaptı ve içine de bol malzeme koydu; böylece, kendisini rahatça savunabiliyordu. Selim III. bu defa üzerine Karaosmanoğlu’nu gönderdi. Acemoğlu, yine Banaz kulesinde kendini muhafaza ve müdafaa imkânını aradı, ama başaramadı. Kaleden çıkıp Simav kazasına doğru giderken, Simav’ın tanınmışlarından Nasuhzade Nasuh Ağa kendisini yakalayarak idam etti. Kesik başını Karaosmanoğlu’na gönderdi. O da İstanbul’a, Padişaha yolladı; 19 şubat 1795 tarihinde Babı hümayun önünde Acemoğlu’nun başı halka gösterildi.
ACEM perdesi bileşik isim, Türk musikisinde tiz sekizlideki fa notasının adı.
ACEM şikestesi bileşik isim, Folk. Hazin ve dokunaklı bir ezgi ile söylenen türkü makamı.
ACEM ve ARAP defterdarlığı, Teşkilat tarihi Yavuz Sultan Selim tarafından Doğu Anadolu ve Suriye’nin fethi üzerine, merkezi Halep olmak üzere kurulan defterdarlık. Acem defterdarlığı XVI. yüzyıl sonlarında Diyarbakır, Şam, Erzurum ve Trablusşam defterdarlıklarının ihdasıyle beş bölüme ayrıldı.

ACENE

İsim Ziraat Mahsülü, Tırpanın sap geçecek deliğini delmeğe yarayan çelik âlet (Bünyan).

ACENTA veya ACENTE

İsim, (İtalyanca agente), Malî veya ticarî işleri, ücret karşılığı üzerine alan kimse veya kuruluş: Eğer istersek acentenin kanosu ile kıyıya çıkıp meşhur Cuitra bahçelerini, Kraliçe sarayını gezerek… (F. R. Atay). Nakliyat şirketleri veya banka gibi kurumların şubeleri, temsilcilikleri. Bu şubelerin başında bulunan kimse, vekil, temsilci.
Lloyd acentası, Lloyd sigortaları tarafından, vukua gelecek ve kendilerini ilgilendirebilecek deniz kazalarından haber ulaştırmak ve çıkarlarını savunmak için bir limanda görevlendirilen kişi.
Hukuk; Ticarî mümessil, ticarî vekil, satış memuru veya müstahdem gibi tabi bir sıfatı olmaksızın ve bir mukaveleye dayanarak, muayyen bir yer veya bölge içinde daimî surette ticarî bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen kimse. (Ticaret kanunu md. 116.) Acentalar hakkında Ticaret kanununun 116-134. md. arasında hüküm bulunmazsa tellallık, komisyon veya vekâlet hükümleri uygulanır.
Ansiklopedi; Batıda, ticarî veya sınai bir mües- sesenin yabancı ülkedeki, ye özellikle eskiden Afrika kolonilerindeki ticaret şubeleri veya mümessilliklerine de acenta denir, önceleri uzak ülkelerde ticaret yapmak amacıyla kurulan bu acentalar, zamanla, ikamet edenlerin kendi ülkelerinde âdetlere göre bir idare tarzı kurdukları bağımsız küçük birer şehir halini almışlardır.

ACENTROPHORUS

İsim, Zooloji, Parlak pullu fosil bir balık. (Permiyen ve Trias tabakaları.)

ACEP

Edat (Arapça caceb şaşma) Esk. Acaba [soru edatı]: Türâb’ içinde aceb görmüyor mu hiç rüyâ? (Hüseyin Siret). Nasıl, nasıl da… [kuvvetlendirme edatı]: Pîr-i mugân olası aceb meşrebimcedir (Nedim), Yoksa [tereddüt belirten soru edatı]: Gevher-i can mı aceb, gevher-i minâyı adem (Âkif Paşa). Kim bilir [soru ile kuvvetlendirme ve merak ifade eder]: Aceb ne bezmde şebzin- dedâr-ı sohbet idin / Henüz nergis-i mestinde bûy-ı hâb kokar (Nedim). Sıfat, Tuhaf, garip, acayip: Bu gûnâ şûha dil vermek aceb ders üzre sevdâdtr (Nef’i). Bu kârgâhı sun’ aceb dershânedir (Ziya Paşa).
Acepleşmek, Şaşmak, garip karşılamak: Aceplemen dostlar melül gezdiğim / Derunumda dağlar kadar gamım var (Gevheri).

ACER veya ACAR

Sıfat (Kökü bilinmiyor) Halk dili. Kullanılmamış, eskimemiş [eşya]: Çek kıratımı. Gümüşlü başlığı tak, acer eğeri koy (Suat Taşer).
ACER İsim, Akçaağaç’ın İlmi adı.

Hadi Paylaş!