Fransa Komşuları ve Coğrafi Özellikleri

Fransa Komşuları ve Coğrafi Özellikleri, Avrupa’da ülke. Fransa kuzeybatıda Manş denizi, batıda Atlas Okyanusu, güneybatıda İspanya, güneyde Akdeniz, güneydoğuda İtalya, doğuda İsviçre, kuzeydoğuda Almanya, Lüksemburg ve Belçika’yla sınırlıdır.

Fransa Coğrafyası

Avrupa’nın büyük kütle ve engebe bölgelerinin çakışma noktasında yer alan Fransa, yüzey şekilleri ye iklim verilerinin bulundukları bölgedeki düzenlenişiyle ilgi çekici bir özellik kazanan, doğal birimler halinde kümelenmiş çok değişik bir manzaralar bütünü oluşturur.

Fransa Uzun Bir Jeoloji Tarihi

Ülkenin yeryüzü şekillerinin oturması uzun bir jeoloji tarihi içinde gerçekleşti. Birinci Zaman’da, Hersinyen kıvrımı, billursu tabanı ve çökelti kabuğunu aşındırarak, daha sonraki tektonik hareketleri ve aşınmayla derin biçimde değişikliğe uğramış birkaç kalıntısı görülen, yüksek dağsıralarının oluşmasına yol açtı: Massif Central; Vosges’lar; Armorik masifi. Düzleşme dönemi olan İkinci Zaman’da Paris havzası ve Akitanya havzası gibi büyük çökelti bölgeleri oluştu. Buna karşılık kütlelere ve havzalara en son görünümünü, Alpler çağındaki
büyük kırılmalar ve aşınmalar kazandırdı; Alsace çöküntü hendeği, Massif Central’in yanardağ olaylarıyla da etkilenmiş doğu kenarındaki yükselti ve kırılma; aşınma sonunda kıyı kabartılarının ortaya çıktığı tortulu havzaların çevresindeki yükseltiler. Üçüncü Zaman’daki Alp kıvrımı, önce Pireneler’in, daha sonra da asıl Alpler’in yükselişini belirtir. Çok geniş kırışıklıklarda biriken tortular, billursu eksenlerin çevresine itilerek Önalpler’deki ve kalkerli Pireneler’deki kıvrımlı bölgeleri oluşturdular.Dördüncü Zaman’da, buzul ve buzul çevresi iklimi, yüksek Alp dağlarının tümünü yoğun biçimde aşındırdı: Don, buzullar ve eriyen buzul suları Alpler’e sivri doruklar, buzyalağı ve vadilerden oluşan kendine özgü bir biçim kazandırırken, eteklerinde Lannemezan düzlüğünün güzel bir örnek oluşturduğu yığılma biçimleri bıraktı.

Buna göre, Fransa’nın yüzey şekilleri iki büyük bütünde ele alınır: Her ikisi de birbirine Bourgogne eşiği ve Lauragais eşiğiyle kolayca bağlanan Hersinyen özellikli Fransa ile Alpler Fransa’sı.

Hersinyen Özellikli Fransa

Hersinyen özellikli Fransa, ülkenin hemen hemen üçte ikisini kaplar. Çevresindeki, Manş denizinden Vosges’lara, Flandre’dan Massif Central’e uzanan tortul alanlarıyla Paris havzası, en geniş bölgedir: Doğuda hafif eğimli art arda gelen tabakalar bir yükselti oluşturur; güneyde, Loire bölgesinde kbrak yaylalar ve sulak vadiler birbirini izler; batı ve kuzeybatıda, Normandiya ve Picardie’nin tebeşirli yaylaları Fransa’nın en zengin tarım bölgeleri arasındadır; son olarak ortada Ile-de-France’taki Üçüncü Zaman yaylaları Sen ırmağı ve kollarıyla kesilir. En kuzeyde, Artois tepelerinin çıkıntıları, havzayı Flandre ve Hainaut ovalarından ayırır. Fransa’nın batısında yer alan Armorik masifindik yamaçlı vadilerle oyulmuş ve Arree tepeleriyle Lanvaux kesimindeki Apalaş tipi dorukların yüksekten baktığı, kıvrımlı billursu yaylalardan oluşan bir yer-yüzü şekli sunar.

Massif Central’in görünümü oldukça değişiktir: Billursu yüksek topraklardan oluşan bu geniş bölge, batıdaki Limousin ve Segala’da, Hersinyen sonrası aşınım yüzeyiyle birleşirken, doğuda kalkık ve faylı kenarıyla sert bir yamaç halinde Rhone hendeğine egemen olur. Bu arada iki ilgi çekici noktayı da dikkate almak gerekir: Ortada Auvergne, tepelerinde yanardağların yer aldığı art arda yüksek billursu kütlelerle, Limagnes gibi çöküntü hendeklerini içine alırken, güneyde Causses yaylaları, batıda Montagne Noire’la, doğuda doğu kıvrımının bir uzantısı olan Cevennes’ler arasında kalır .Güneybatıda, Akitanya havzası aynı zamanda tortulu bir havza ve Garonne’la akaçlanan toprakla dolmuş bir bölgedir; kuzeydoğudaki kireçli yaylalara karşı güneyde kumtaşlı tepeler ve Atlas Okyanusu kıyısı boyunca uzanan Landes bölgesi yer alır.

Fransa’nın oldukça bölmeli görünümlü doğu bölgesi, jeoloji açısından Paris havzasına bağlı Lorraine’le ondan Vosges’larla ayrılan Alsace ovasından oluşur. Billursu tepelerden oluşan Vosges’lar, çok sarp Alsace yamacıyla, yumuşak eğimli Lorraine yamacı arasında, belirginleşen bir bakışımsızlık gösterir.

Alpler Fransası

Alpler Fransa’sı ülkenin güney ve güneydoğusunu içine alır. Yüksek ve kütlesel Pireneler, Fransa ile İspanya arasında, buzul ve ırmakların aşındırdığı, gerçek bir set oluşturur, ama en yüksek doruklar, güneydoğuda, Alpler’dedir (Avrupa’nın en yüksek noktası, Mont Blanc: 4 807 m). Alpler’in dört meridyen bölgesi halinde (iç Alpler bölgesi, billurlu orta kütleler, Alp kıvrımları ve Önalpler) birbirine bağlı olması, buzullarla oyulmuş ve çarpıcı zıtlıklarla dolu güçlü bir yükselti yapar.

BÖLGELER	İDARE BÖLGELERİ	YÜZÖL­ÇÜMÜ	BÖLGEMERKEZLERİ
Akitanya	Dordogne, Gironde, Larıdes, Lot-et-Garonne, Pyrenees- At!antiques	41 407	Bordeaux, Perigueux, Pau
Alsace	Bas-Rhin, Haut-Rhin	8 310	Strasbourg, Colmar, Mulhouse
Auvergne	Allier, Canlal, Haute- Loire, Puy-de-Döme	25 988	Clermont-Ferrand, Montluçon, Vichy
Bourgogne	Cöte-d’Or, Nievre, Saöne- et-Loire, Yonne	31 592	Dijon, Nevers
Bretagne	Cötes-du-Nord, Finişlere ille-et-Vilaine, Morbihan	27 184	Rennes, Brest
Centre	Cher, Eure-et-Loir, Indre, indre-et-Loire, Loir-et-Cher, Loiret	39 061	Orleans, Tours,Châteauroux,Bourges
Champagne-Ardenne	Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne	25 600	Reims, Troyes
Franche-Comte	Doubs, Jura, Haute-Saöne, Territoire de Belfort	16 189	Besançon
Korsika	Haute-Corse, Corse-du-Sud	8 682	Ajaccio
Languedoc-Roussillon	Aude, Gard, Herault, Lozere, Pyrenees-Orientales	27 448	Montpellier, Perpignan, Beziers, Nîmes
Limousin	Correze, Creuse, Haute-Vienne	16 932	Limoges. Brive
Lorraine	Meurthe-et-Moselle, Meuse, Moselle, Vosges	23 450	Nancy, Metz
Midi-Pyrenees	Ariege, Aveyron, Haute- Garonne, Gers, Lol, Hautes- Pyrenees, Tam, Tarn-et- Garonne	45 382	Toulouse
Nord-Pas de Calais	Nord, Pas-de-Calais	12 378	Lille, Dunkerque, Calais, Boulogne
Normandie (Basse-)	Calvados, Manche, Orne	17 583	Caen
Normandie (Haute-)	Eure, Seine-Maritime	12 258	Rouen, Le Havre
Paris-île de France	Essonne, Hauts-de-Seine, Paris, Seine-et- Marne, Seine-Saint-Denis, Val- de-Marne, Val-d’Oise,Yvelines	12 008	Paris
Pays-de-la-Loire	Loire-Atlantique, Maine- et-Loire, Mayenne, Sarthe, Vendee	32 126	Nantes, Angers, Le Mans
Picardie	Aisne, Oise, Somme	19 411	Amiens
Poitou-Charentes	Charente, Charente- Maritime, Deux-Sevres, Vienne	25 790	Poitiers.La Rochelle, Angouleme
Provence-Cote d’Azur	Alpes-de-Haute-Provence, Hautes-Alpes. Alpes-Maritimes, Bouches-du-Rhöne, Var, Vaucluse	31 435	Marsilya. Avignon, Toulon, Nice
Rhöne-Alpes	Ain, Ardeche, Drome, İşere, Loire, Rhöne, Savoie, Haute- Savoie	43 694	Lyon, Grenoble, Valence. St-İlienne

İsviçre sınırı boyunca, batıda art arda kireçli yaylaların ardından gelen kıvrımlı jura’lar, orta Alpler’e en iyi örnektir.

Alpler ve jura’lar, Hersinyen özellikli Fransa’dan Kuzey Avrupa ve Akdeniz arasındaki en önemli doğal geçitlerden birini oluşturan Saone ve Rhone karığıyla ayrılır. Bu, doğal birliğini en başta iklime borçlu, küçük kütle ve ovalardan oluşmuş karmaşık bir bölge olan Güney Akdeniz bölgesine açılır. Korsika, deniz üstünde yükselmiş billursu dağ tipine tam bir örnektir. İç kesimlerdeki yüzey şekillerinin bir yansıması niteliğindeki Fransa’nın kıyılarında çok sayıda liman barınmakta, bunlar arasında, çağdaş denizcilik koşullarına en iyi uyum sağlayanların ırmak ağızlarında yer alan limanlar olduğu gözlenmektedir.