Kertenkeleler Hakkında Bilgi

Gerçekkertenkelegiller ya da özkertenkelegiller (Lacertidae) ailesinden kertenkelelere (Sauria) bağlı sürün­genlerin genel adı.

Kertenkele terimi tüm kertenkeleler, yani yılanlarla (Ophidia ya da Serpentes) birlikte pullu sürüngenler (Squamata ya da Saurophidia) takımını oluşturan sürüngenler için kullanılır. Bu takım Diapsida, yani kafatasının şakak bölgesinde iki “şakak çukuru” bulunan sürüngenler arasmda yer alır.

Kertenkelelerin başhca özellikleri, ka­buksuz ve uzun bir bedenleri, büyük bir yarık biçiminde ve dişli bir ağız­ları ve açık seçik görülebilen gözkapaklarının bulunmasıdır. Kaburgala­rı oynak olan bu hayvanlarda kalp iki kulakçık ve bir karıncıktan oluşur. Kertenkelelerin çoğunlukla dört üye­si vardır ama bazılarında iki üye bu­lunur, kimilerindeyse hiç yoktur. Kertenkele ailelerinin birinci grubu, dilleri etli olan kertenkeleleri içine alır: Bunlar bukalemungiller (Chamaeleontidae), iguanagiller (İguanidae), agamagiller (Agamidae) ve gekogillerdir (Geckonidae). Gekogillerin ayakla­rı çekmenli olduğu için düz duvarla­ra tırmanabilirler.

Kertenkele ailelerinin ikinci grubu, di­li etsiz olan kertenkeleleri içine alır. Bunların en büyükleri varanlardır. Kuzey Amerika’daki çöllerde yaşayan boncuklukertenkelegiller (Helodermatidae) ailesi üyeleri çokrenklidir ve zehirli olan tek kertenkeleler bunlar­dır.

Gerçek Kertengeleler

Gerçekkertenkelegiller ya da özkertenkelegiller (Lacertidae) asıl kerten­kelelerdir. Bunların ince ve uzun kuy­ruklarıyla zarif bir görünümleri var­dır. Avrupa’da en yaygın olan türü, boyu en fazla 20 sm olabilen ve en kü­çük bir tehlike belirtisinde duvarlar­daki yarıklara saklanan duvar kerten­kelesidir (Lacerta muralis). 40 sm bo­yunda olabilen yeşil kertenkele (La­certa viridis) benekli kertenkele (La­certa lepida) gibi daha güney kesim­lerde yaşar. Bu sonuncu tür 75 sm’ye erişen boyuyla Avrupa’nın en büyük gerçek kertenkelesidir. Doğurgan ker­tenkelenin (Lacerta vivipara) yavru­ları yumurtadan hemen çıkar; çevik kertenkele ya da kum kertenkelesi (Lacerta agilis) ağaçların kökleri ara­sında yaşar.

Skinkgillerin (Scincidae) başlıca özelliği üyelerinin körelmiş olmasıdır. 20 sm boyunda olan skink (Scincus scincus) Sahra’nm kumları içine us­talıkla gömülmeyi bilir. Güney Avru­pa’da yaşayan sepsin (Chalcides striatus) boyu çok uzun ama bacakla­rı çok küçüktür.

Köryılansıgillerde (Anguidae) üye­ler kaybolmuştur: Avrupa’da yay­gın olan türü babaköşün boyu (Anguis fragilis)50 sm’ye erişebilir. Son ola­rak ikiyönlükertenkelegiller (Amphisoaenidae) gelir; bunlar bazı uzmanlar tarafından kertenkelelerden ayrı bir alttakım olarak kabul edilir. Türkiye’ de bunlardan yalnız bir tür ikiyönlükertenkele (Blanus strauchi) yaşar. Boyu 19-20 sm kadar olabilen bu hayvanın rengi çoğunlukla mavimsi, kah­verengimsi ya da kırmızımsı gridir. Kertenkeleler ve ataları temelde böcekçil ya da etçil hayvanlardır.

Hadi Paylaş!