Kanarya Adaları Coğrafyası Tarihi ve Ekonomisi

Atlas Okyanusu’nda İspanyol takım­adaları.

Kanarya Adaları Coğrafyası

Afrika kıyısına 100 km kadar uzaklık­ta, güney Fas açıklarında yer alan Ka­narya adaları, yönetim açısmdan Santa Cruz de Tenerife (Tenerife, Gomera, Las Palmas ve Hierro adaları) ve Las Palmas (Büyük Kanarya, Lanzarote, Fuerteventura adaları) olmak üzere iki ile bölünmüştür. Yüzölçü­mü 7300 km2 olan adalarda 1443 000 (1992) kişi yaşar.

Yazları kurak geçen astropikal iklimin egemen olduğu Kanarya adalarında, bitki örtüsü, kıyılarda kurakçıl bitki­lerden, defnegillerden ve yükseklerde çorak bozkırlara geçerken makilerden oluşur.

 

Kanarya Adaları Tarihi

Fenikeliler, daha sonra da Romalılar tarafından tanınan Kanarya adaları, Marocello’nun Lanzarote’yi bulmasına (1312) ve Bethencourt’un buraya ulaşmasına (1402) kadar Avrupalılar tarafmdan efsanevi adalar olarak kabul edildi­ler.

Portekiz ve İspanya arasında uzun sü­re tartışmalara yol açan adalar, 1479 Alcaçova anlaşmasıyla tümüyle İspanya’nın oldu. Yerli halk Guanchelerin karşı çıkmalarına karşın, ada­larda düzenli bir biçimde sömürgeleş­tirme hareketine girişildi. Bu arada Guanchelerin çoğu katledildi. Avrupa ile Yeni Dünya arasında zorunlu bir uğrak noktası olan Kanarya adaları, Kristof Kolomb’un Bahama adalarına geçmesini ve Avrupa’dan getirilen hayvanlarla bitkilerin (şekerkamışı, vb.) takımadalarda bir süre bekletil­dikten sonra Amerika’ya ulaşmasını sağladı.

Derebeylik rejimi, adalarm, Carlos III döneminde İspanya tahtına katılması­na kadar sürdü. Kanarya adaları her zaman iktisadi özerkliklerini korudu­lar. 1902’deki bağımsızlık yanlısı ha­reket İspanyol silahlı kuvvetleri tara­fmdan bastırıldı. İspanya hükümeti tarafmdan, bir darbe girişiminde bu­lunabileceği gerekçesiyle Kanarya adalarına sürülen Franco, 1936’daki askeri ayaklanmayı buradan başlat­tı. 1960’ta takımadaların bağımsızlı­ğını elde etmek amacıyla İspanya’ya karşı çıkan ulusalcılar ile devrimciler bir araya geldüer. 1968’de Afrika Bir­liği Örgütü tarafından tanınan ve Ce­zayir tarafından desteklenen bu hare­ket şiddet olaylarına başvurdu ve Guanche soyundan gelenlerle İspanyollar arasında bir ayrım yaratmaya yö­neldi.

Kanarya Adaları Ekonomisi

XIX. yy’ın başına kadar Amerika’ya bağımlı olan Kanarya adaları iktisa­dı, iki dönem geçirdi: Şeker dönemi (XVI. yy’ın başı); şarap dönemi (XVI. yy. ortası-XVIII. yy. ortası). Bağcılık bu sömürge pazarının kapanmasıyla ortadan kalktı. Deniz ve hava limanlarının bulundu­ğu Kanarya adaları, özellikle Kuzey­batı Avrupa’dan gelen çok sayıda tu­ristten önemli oranda gelir sağlar. Dışsatıma yönelik tarım ürünlerini meyve (muz, ananas) ve turfanda seb­zeler (domates) oluşturur. Adalarda oturan halk, nüfus artışının getirdiği sorunlarla karşı karşıyadır. Etkin nü­fus, hizmetler kesimine doğru bir yö­nelim göstermektedir.