Lincoln Hayatı ve Başkanlık Dönemi

A.B.D’li devlet adamı (Big South Fork, Kentucky, 1809-Washington, 1865). Gençlik yılları çeşitli güçlüklerle ge­çen ve hukuk öğrenimini sürdürebil­mek için, odunculuk, Mississippi ırma­ğında kayıkçılık, postacılık gibi birçok işte çalışan Abraham Lincoln daha sonra avukatlık mesleğini yürüteceği Springfield’e (Illinois) yerleşti. 1834’te Whig Partisi üyesi olarak Illinois Meclisi’ne milletvekili oldu, Meksika savaşının sona erdiği 1846’da da Washington Kongresi’ne seçildi. Bir yıl sonra görevi yenilenmediğinden Sprinfield’e dönerek avukatlık mesle­ğini sürdürdü; iyi, güzel ve etkileyici konuşma yeteneğiyle ününü genişlet­ti. Bütün ülke, Meksika savaşıyla kazanılmış yeni toprakların yarattığı so­runlarla (Texas, New Mexico, Kali­forniya) çalkalanırken ve bu yeni eya­letlerde köleliğin yayılması sorunu ya­şanırken,Lincoln zenci sorunu konu­sunda tavır almaya başladı. Kuzeyli biri olarak Mississippi üstünde kayık­çılık yaparken Güney’in kölelikten ya­na olan eyaletlerine birçok yolculuk yapmış ve bu eyaletlerde zencüere kar­şı takınılan tavır onu derin bir biçim­de etkilemişti. Köleliğin “büyük bir ulusal suç” olduğuna inanan ve “bü­tün insanların eşit yaratıldığını” be­lirten A.B.D. Bağımsızlık Bildirisi’ne saygılı olan Lincoln bu bildirinin met­ni ile zenci ticaretini yasal sayan Ana­yasa arasındaki açık çelişkiyi sürekli olarak gözler önüne seriyordu. Ayrı­ca, Amerika’nın, kölelik yanlısı olan­larla, köleliğin kaldırılması yanlısı olanlar arasında parçalanmasının tehlikeli olduğunu belirtiyordu.

Bir süre sonra yeniden siyaset sahne­sine çıkan Lincoln, 1854’te A.B.D’nin kuzeybatı eyaletlerini köleliğe açan Kansas-Nebraska Bill’e karşı yönelt­tiği sert söylevleriyle dikkati çekti. Sonra,İllinois Cumhuriyetçi Partisi’ne girdi ve bu parti tarafından 1858’de A.B.D. Senatosu için aday gösterildi. Demokrat Parti’nin adayı Douglas tarafından az bir farkla yenilgiye uğra­tılan ama yılmayan Lincoln, ülkenin çeşitli yörelerini dolaşarak siyasal et­kinliklerini sürdürdü. Yaptığı konuş­malarla ve görüşleriyle öylesine say­gınlık kazandı ki, Cumhuriyetçi Parti’ nin kurultayı tarafından A.B.D. baş­kan adayı gösterildi (1860). Lincoln, Demokrat Parti’nınadayı Douglas’ın % 30’a yakın oy almasına karşılık % 40 oy alarak başkanlığa seçildi. Cum­huriyetçiler,nispeten ılımlı bir prog­ram önererek yeni kazanılan eyalet­lerde köleliğe karşı oldukları halde. Güney eyaletlerindeki köleliğin orta­dan kaldırılması konusuna değinmi­yorlardı. Bununla birlikte, Lincoln’ün başkanlığa seçilmesi haberi, Güney Carolina eyaletinin girişimiyle, kısa sürede önce yedi eyaleti, sonra da on bir eyaleti (Güney Carolina, Kuzey Ca­rolina, Tennessee, Mississippi, Florida, Alabama, Georgia, Louisiana, Texas, Virginia, Arkansas) içeren Ba­ğımsız Güney Eyaletleri Konfederasyonu’nun kurulmasına yol açtı. Kon­federasyonun başkanlığına Jefferson Davis getirildi, başkent olarak Richmond seçildi.

Lincoln önce Ayrılık savaşı olarak ad­landırılan iç savaştan kaçınmayı de­nedi ama sonra, ülkenin birliğini ko­rumak amacıyla savaşı destekledi. Kölelik sorunu konusunda önce Gü­ney’deki köleler dışında genel bir uz­laşmaya varılacağını sanıyordu ama köleliğin kaldırılmasından yana olan­ların baskısıyla 22 Eylül 1862’de, ayaklanan eyaletlerdeki kölelerin öz­gürlüğünü ilan etti. Bu tarihten son­ra Sherman, Grant gibi generallerin komutasına giren Kuzey eyaletleri ab­lukadan dolayı aç kalmış Güney eya­letleri karşısında açık bir üstünlük sağladılar. Bununla birlikte, Güneyli­lerin teslim olması ancak iki buçuk yıl sonra, 9 Nisan 1865’te gerçekleşti. Savaş sona erince, Kongre bütün ül­kede köleliğin kaldırılmasını onayla­dı; Kuzeylilerin ve Lincoln’ün, uğrun­da mücadele verdikleri Birliğin sürek­liliği ilkesini benimsedi. Savaşın sonunda yeniden başkanlığa seçilen (8 Kasım 1864) Lincoln yeni bir ulusal düzenleme programı hazır­lıkları yaptığı sırada Washington’daki bir tiyatroda, 14 Nisan 1865’te John Wilkes Booth adlı kölelik yanlısı bir fanatik tarafından öldürüldü.

Hadi Paylaş!