A) İÇ NEDENLER
a) Merkezi Yönetimin Bozulması
Osmanlı Devleti, değişik ırk, din, dil ve kültürde olan uluslardan meydana gelen bir Imparatorluk idi. Devlet düzeninin bozulması ve kanunların tam olarak uygulanamaması, merkezden uzak yerlerin yönetiminde problemler ortaya çıkardı. Ayrıca Kanuni’den sonra tahta geçen padişahların çoğunun zayıf kişilikli ve yönetim tecrübesinden yoksun olmaları yönetimde sadrazamlarla saray kadınlarının etkili olmasına neden oldu. İkinci Selim’den itibaren padişahların ordunun başında sefere çıkmamaları da savaşların kaybedilmesinde ve devletin duraklamasında önemli rol oynadı.
b) Ordunun Bozulması Tımar Sistemi’nin bozulması Tımarlı Sipahilerin sayısının azalmasına neden oldu. Bunun sonucunda devlet, maaşlı asker(Yeniçeri) sayısını artırmak zorunda kaldı. Ayrıca Kapıkulu Örgütü’ne kanunlara aykırı asker alınması, orduda düzen ve disiplinin bozulmasına neden oldu. Maaşlarını zamanında alamayan Yeniçeriler savaşa gitmek istemedikleri gibi sık sık isyanlar çıkarmaya başladılar.
b) Ordunun Bozulması
Tımar Sistemi’nin bozulması Tımarlı Sipahilerin sayısının azalmasına neden oldu. Bunun sonucunda devlet, maaşlı asker(Yeniçeri) sayısını artırmak zorunda kaldı. Ayrıca Kapıkulu Örgütü’ne kanunlara aykırı asker alınması, orduda düzen ve disiplinin bozulmasına neden oldu. Maaşlarını zamanında alamayan Yeniçeriler savaşa gitmek istemedikleri gibi sık sık isyanlar çıkarmaya başladılar.
c) Maliyenin Bozulması Maliyenin bozulmasına etki eden başlıca faktörler şunlardır:
- Savaşlarda alınan yenilgiler sonucu ganimet gelirlerinin azalması
- Uzun süren savaşlar sonucu masrafların artması
- Saray masraflarının artması
- Sık sık padişah değişikliklerinin yaşanması ve padişah değişikliklerinde Yeniçerilere ödenen cülus bahşişlerinin artması
- Kapitülasyonlar nedeniyle gümrük gelirlerinin azalması
- Taşrada güvenliğin kalmaması,
- Tımarların iyi yönetilememesi ve toprak gelirlerinin azalması
- Coğrafi keşifler sonucu yeni yolların bulunması ile Ipek ve Baharat yollarının önemini kaybetmesi ve ticaret gelirlerinin azalması
- Avrupalıların, sömürgelerinden elde ettikleri altın ve gümüş miktarının artması ve bu durumun Osmanlı parasının değerinin düşmesine neden olması
d) Diğer Nedenler Yoğunlaşan iç isyanların şiddet yoluyla önlenmeye çalışılması Ilmiye sınıfının ve ordunun bozulması Yönetimde kadınlarla saray ağalarının etkinliklerinin artması Rüşvet ve kayırmanın artması Şehzadelerin sancaklarda vali olarak görevlendirilmesi geleneğine son verilmesi Yapılan yeniliklerin yüzeysel kalması
B) DIŞ NEDENLER
- Osmanlı Imparatoriuğu’nun doğal sınırlara ulaşması, güçlü devletlerle komşu olması ve 100 milyona yakiaşan nüfusu, 20 milyon kilometrekareyi bulan yüzölçümü ile genişleme imkânının azalması
- Avrupa devletlerinin Coğrafi Keşifler sonucunda ekonomik ve siyasi açıdan güçlenerek bilim ve teknikte ilerlemeleri
- Avrupalı devletlere tanınan kapitülasyonların olumsuz etkisi
- Ticaret yollarının yön değiştirmesi
Son Yorumlar