Pusulalar, Dünya’nın manyetik alanının yönüne göre bağlantılı olarak her zaman sabit bir doğrultuda kalacak şekilde yön gösteren bir cihaz olarak tanımlanmaktadır. Pusula ibresi ise sürtünmesiz bir şekilde duran bir iğne yatak ve askıya alınmış bir manyetik metal bir çubuktur. Dünyanın manyetik alanını oluşturan çizgiler ise bu çubuk üzerinden geçmeye meyilli olması nedeni ile pusula ibresi bu manyetik çizgilerin yönünde dönmektedir. Dünya’nın manyetik alanını oluşturan bu manyetik çizgiler güney kutbundan çıkarak, atmosfer etrafından büyük bir daire çizerek kuzey kutbuna girmektedir. Dünyanın bu manyetik alanı kutuplarda içe basık bir şekilde olmakla birlikte elipsoid olarak adlandırılmaktadır. En ilkel pusula ise su üzerinden duran bir tahta üzerinde tutturulan bir mıknatıstan ibarettir.
Mıknatıs ise demir ve çelik gibi bazı metallerin manyetik anlamda bir çekim kuvveti ile çeken maddeye mıknatıs denmektedir. Aslında bakıldığında mıknatıslarda bir metalik maddedir. Ayrıca genel olrak “U” şeklinde bir biçime sahiptir. İki ucu ya da iki kutbu manyetik olarak bir itme ve çekme kuvvetine sahiptir. Kendine göre bir çekilme kuvveti bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse demirin yüksek bir çekilme oranı varken, sıvı oksijenin çekilme oranı çok daha azdır. Aslında bakıldığında su bile manyetik alan ile birlikte hareket ettirilebilir. Bu manyetik itim ve çekim kuvvetine sahip olan mıknatıslar doğal mıknatıslar olarak kabul edilmekte olup, demir maddesinin etrafına sarılan bir telden elektrik geçirilmesi ile birlikte mıknatıslandırma işlemi ile yapay mıknatıslarda bulunmaktadır.
Bununla birlikte pusula iğnesi ve mıknatıs ayrı noktalarda aynı doğrultularda yer almaktadır. Ancak bir pusula iğnesi ile farklı bir mıknatısın yan yana getirilmesi halinde pusula iğnesi sürekli olarak dönmeye başlayarak belirsiz bir doğrultuda hareketlenmeye başlamaktadır. Bunun nedeni ise pusula iğnesinin aslında bir mıknatıs olmasından kaynaklıdır. Mıknatısların genel bir özelliği olarak iki mıknatıs yan yana getirilmesi halinde özelliklerini yitirmeye başlamaktadır. Bu sebeple pusula iğnesi bir süre sonra özelliğini yitirerek doğrultusunu yitirmekte olup yanındaki mıknatıs ortamdan uzaklaştırıldığında bile düzgün bir doğrultu verememektedir.
Son Yorumlar