Maddenin en çok bilinen katı, sıvı, gaz hali dışında bir de plazma hali bulunmaktadır. Katılar ısıtılınca moleküllerin hızları artmaya başlamış olup birbirinden uzaklaşarak katı halden sıvı hale geçmiş olur. Enerji kazanmaya devam eden sıvı molekülleri birbirinden daha da uzaklaşarak sıvı halden gaz hale geçerler. Isıtılmaya devam eden maddenin moleküllerinin elektronları maddeyi terk etmeye başlar. Bu şekilde madde iyonlaşmış moleküllerden ve elektronlardan meydana gelmeye başlar. Bu da maddenin plazma hali olarak adlandırılır. Plazma halindeki maddelerin gazlardan farkı, gazların en kötü elektrik iletkenleri olmasına rağmen, plazmalar çok iyi bir şekilde elektriği iletmektedirler. Bu hali ile plazma iyonlaşmış gaz olarakta nitelendirilmektedir. Maddenin plazma haline günlük hayatımızda karşılaşmamız çok zor olsa da evrenin %96’sı plazma halindedir. Tüm yıldızlar ve Güneş plazma halindeki maddelerden oluşmaktadır.
Çok yüksek sıcaklıktaki plazmalara sıcak plazma denmektedir. Güneş ve yıldızlardaki plazmalar sıcak plazmalar için iyi birere örnektir. Ancak düşük sıcaklıklardaki plazmaları günlük hayatımızda görmeye başladık. Günümüzde herkes tarafından kullanılması tavsiye edilen floresan lambalar plazmalar için iyi bir örnektir. Sıcaklıkları çok yüksek olmayan bu tarz plazmalara soğuk plazma denir. Tüp şeklinde bulunan bu lambaların içinde cıva ve argon bulunmaktadır. Tüpün iki ucuna birden yüksek bir elektrik verildiğinde tüp içinde bir elektron akışı gerçekleşmektedir. Bu elektronlar bazı atomları iyonlaştırarak plazma oluşturur. Bu oluşan plazma elektron akışını kolaylaştırır bunun sonucunda elektronlar cıvayı uyarır ve uyarılan cıva atomları da gözle görülmeyen bir ışın yaymaya başlar. Floresan lamba tüpünün içinde fosfor tabakası ile kaplıdır. Gözle görülmeyen bu ışınlar fosfor ile etkileşime girdiği zaman gözle görülebilir bir hal alarak beyaz bir ışın yaymaya başlar. Alev doğal bir şekilde maddenin plazma halinin görülebileceği nadir olaylardan birisidir ve bu durum kaynaklı olarak elektriği çok iyi iletir. Bu yüzden emniyetli elektrik sobaları ortaya çıkmıştır.
Plazmaların genel özelliklerini sıralamak gerekirse; yüksek sıcaklık ve basınç ile gazların iyonlaşması ile oluşurlar. Genel olarak nötr halde bulunurlar. Elektriği iyi iletmekle birlikte elektronik ve manyetik alanlardan etkilenirler.
Son Yorumlar