Eşeysiz üremenin tanımını yaparak çeşitlerini örneklerle açıklayınız. Eşeysiz üreme tek bir atadan meydana gelen üreme şeklidir. Bu üreme şeklinde erkek ve dişi üreme hücreleri görev almaz. Eşeysiz üreme ile oluşan yeni canlı, ana canlı ile aynı kalıtsal özelliklere sahiptir ancak büyüklükleri farklıdır.
Eşeysiz üreme çeşitleri
a. Bölünerek üreme
Amip, bakteri, paramesyum ve öglena gibi tek hücreli ve mikroskobik canlılarda görülen bir üreme şeklidir. Bu üreme şeklinde ana canlı yeterince büyüdüğünde ikiye bölünerek çoğalma sağlanır. Havuz suyu, durgun su birikintisi ve göl gibi sularda bu tek hücreli canlılar bol miktarda bulunur.
b. Tomurcuklanarak üreme
Bu tip üremede ana canlının vücudunda çıkıntılar oluşur. Oluşan çıkıntı gelişerek ana canlıdan ayrılır ve yeni canlıyı oluşturur. Bazen yeni canlı ana canlıdan ayrılmaz ve birlikte yaşarlar. Yandaki resimde bir omurgasız hayvan olan hidradaki tomurcuklanarak çoğalmayı görmekteyiz.
c. Rejenerasyonla (yenilenerek) üreme
Bir yassı solucan olan planarya, bazı denizyıldızları ve toprak solucanında ana canlıdan kopan vücut parçaları kendini tamamlayarak yeni bireyleri oluşturur. Buna rejenerasyonla üreme denir.
Tehlike anında kertenkele kuyruğunu bırakır ve kaçar. Böylece düşmanlarını yanıltır. Kertenkelenin kopan kuyruğu yeniden oluşur. Ancak kopan kuyruk parçasından yeni kertenkele oluşmaz. Bu nedenle kertenkelede görülen bu durum rejenerasyonla üreme değil sadece rejenerasyondur.
d. Vejetatif üreme
Sadece bitkilerde görülen eşeysiz bir üreme şeklidir. Bazı bitkilerde gerçekleşen bu üreme şeklinde bitkilerin dal, yaprak ve gövdelerinden alınan parçalardan yeni bitkinin oluşması sağlanır. Bu şekildeki üremeye vejetatif üreme denir. Patatesin gövdesinden yeni patateslerin oluşması, çileğin gövdesinden yeni çilek bitkisinin oluşması, kavağın, asmanın dalından ve menekşenin yaprağından yeni bitkilerin oluşması vejetatif üremeye örnektir.
Son Yorumlar