Gölge nasıl oluşur? Gölge boyu nelere bağlıdır?

Resimdeki insanlar güneşli bir günde neden ağacın altında oturmaktadırlar? Gölge nasıl oluşur? Bu sorunun cevabını bulmak için aşağıdaki etkinliği yapalım. İnsan üzerine doğrudan vuran güneş ışınları fazla sıcaklamaya veya güneş çarpması gibi olumsuz sonuçlara sebep olduğu için insanlar güneş ile aralarına saydam olmayan güneş ışığını geçirmeyen bir madde altına oturmuşlardır. Saydam olmayan madde ağaç, güneş ışığını kestiği için gölge oluşmuştur.

Gölge Nasıl Oluşur?

Işık, tamamen geçemeyeceği bir cisimle (engel) karşılaşınca, cismin arkasında ışık almayan karanlık bir alan oluşur. Işığın saydam olmayan maddelerden geçememesi sonucunda oluşan bu karanlık bölgeye tam gölge denir. Tam gölge, ışığın bir doğru boyunca yayılması sayesinde oluşur. Tam gölgenin oluşması için bir ışık kaynağı ve saydam olmayan bir maddeye ihtiyaç vardır. Güneş ışığı bizim vücudumuzdan geçemediği için gün içinde farklı büyüklüklerde tam gölgelerimiz oluşur. Bizler gibi opak özellik gösteren birçok canlı ve cansız varlığın da tam gölgeleri oluşabilir.

Gölge boyu nelere bağlıdır?

Gün içerisinde gölgenizin bazen büyük bazen ise daha küçük olduğunu fark etmişsinizdir. Işık kaynağının, cismin veya ekranın yeri değiştirildiğinde tam gölgenin büyüklüğü ve şekli değişebilir. Işık kaynağı cisme yaklaşınca veya ekran (perde) cisimden uzaklaşınca gölge boyu büyür.

– Tam gölgenin şekli ve büyüklüğü, cismin şekli ve büyüklüğüne bağlıdır.
– Etkinlikte kullanılan dairesel cisim daha büyük olsaydı tam gölgesi de büyük olacaktı.
– Oluşan tam gölge ışığın geliş yönüne göre de değişir.
– Cisim ışık kaynağına yaklaşırsa veya perde cisimden uzaklaşırsa cismin perdede oluşan gölgesi büyür.
– Işık kaynağı cisimden uzaklaşırsa veya cisim perdeye yaklaşırsa cismin perdedeki gölgesi küçülür.

• Işık kaynağını, cisme yaklaştırıp uzaklaştırırken gölgedeki değişmeleri gözlemleyelim. • Cismin masaya dik ve eğik olarak konulması durumlarında oluşan gölgeleri gözlemleyerek karşılaştıralım. • Duvar ile cisim arasına ekranı yerleştirelim. Ekranı, cisme yaklaştırıp uzaklaştırırken ekrandaki gölgeyi gözlemleyelim. • Öğretmenimizin rehberliğinde, gölge oluşumunu ışın çizimleriyle gösterelim. Ne Bulduk? • Gölge nasıl oluşuyor? • Cismin ışık kaynağına yaklaştırılması ve uzaklaştırılması durumlarında gölge nasıl değişiyor? • Işık kaynağının cisme yaklaştırılması ve uzaklaştırılması durumlarında gölge nasıl değişiyor? • Cismin masaya dik ve eğik olması durumlarında gölgeler farklı mı? • Ekranın cisme yaklaştırılması ve uzaklaştırılması durumlarında gölge nasıl değişiyor? Başka Neler yapabiliriz? • Gözlem sonuçlarını arkadaşlarımızla tartışalım. • Gözlemlerimize göre gölge boyunun nelere bağlı olduğuna ilişkin çıkarımlarımızı belirleyelim. Bunları arkadaşlarımızla tartışalım.

Hadi Paylaş!