Bir güneş lekesinin yapısı
Güneş yüzeyinde bazen, kuşkusuz derin tabakalardan ileri gelen, etkin merkezler ortaya çıkar; bunların süresi Güneş’in 1 ile 20 dönüşü arasında değişir ve bu etkin merkezler şöyle gelişir: Küçük bir beneğin.yani fakülün (fotosferden daha sıcak bölge) merkezinde, önce bir leke,daha sonra bir leke kümesi ortaya çıkar. Lekeler, yaklaşık 1 000°C daha soğuk olan fotosfer bölgeleridir. Buradaki basınç daha zayıftır ve şiddetli bir magnetik alan bulunur. Lekeler gelişirken benek bölgesi genişler ve çevresinde püskürmeler ortaya çıkar. Püskürmeler, süreleri birkaç dakikayla birkaç saat arasında değişen olaylardır, oysa benekler günlerce yada aylarca sürebilirler; püskürmelerin Yer üstündeki etkileri büyüktür: Hem morötesi ışınım akımına yol açmakta, hem de kendi içinden çıkan hızlı cisimcik fışkırmalarına neden olmaktadırlar.
Püskürmeler şu olaylara yol açarlar; Jeomagnetik darbeler; kuzey kızıllığı; kozmik ışınlarda gözlenebilen olaylar; radyoelektrik haberleşmelerin kesilmesi; radyogökbilim alanında, radyoteleskoplarla saptanabilen, kromosfer ve taçtaki sıçramaların başlaması. Etkin merkez gelişmeyi sürdürür ve sonunda fışkırmalar ortaya çıkar. Bunlar, diskin kenarında H a ışınımında, ya da disk üstünde iplikçik (filaman) biçiminde gözlenir. Fışkırmalar kromosferin, taçın içindeki uzantıları gibidir ve yüzbinlerce km’ ye kadar yayılırlar. Hareketleri elektromagnetik alanlarla yönlendirilir. Üç tür fışkırma gözlenir: Püskürme fışkırmaları (hızları 1 000 km/sn); etkin fışkırmalar (hareket, elektromagnetikbir alanın sürekli etkisinden doğar); dingin fışkırmalar (aylarca değişmeksizin kalırlar). Etkin merkezlerin sayısı, önemi, davranış biçimi ve dağılımı bir Güneş çevrimi (on bir yıl) boyunca değişir. Etkin merkezlerin leke sayısı ve önemi 2-5 yıl süresince hızla artmakta, sonra 6-9 yıl süresince yavaş yavaş azalmaktadır.
Son Yorumlar