Ağustos sonuna doğru bazı delegeler Sivas’a gelmeye başlamışlardı. Mustafa Kemal Paşa da, 29 Ağustosta Erzurum’dan hareket etti. Erzurum’da, Sivas Kongresi için delege seçimi gerçekleşememişti.Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa, Erzurum’dan Hoca Raif Efendi’yi ve yolu üstündeki Erzincan’dan da Şeyh Fevzi Efendi’yi alarak Sivas’a geldi.
İki aydan beri heyecanla beklenen Sivas Kongresi’ne, tüm çabalara karşı pek az delege göndcrilebilmişti. Kongrenin açılacağı gün Sivas’ta bulunanlar, Anadolu ve Rumeli’yi değil, yalnızca Anadolu’yu bile temsil edecek durumda görünmüyordu. Ama kongre geri bırakılamazdı. Sivas Kongresi 4 Eylül 1919’da, 15 il ve mutasarrıflığı temsil eden 31 delegenin katılmasıyla çalışmalarına başladı.
Sivas Kongresi, Erzurum Kongresi’nin kararlarım aynen kabul etti, ama bunları bütün Anadolu ve Rumeli’yi kapsayacak biçimde genişletti. Cemiyetin adını da, bütün Müdafaayı Hukuk Cemiyetlerini birleştirdiğini varsayarak, Anadolu ve Rumeli Müdafaayı Hukuk Cemiyeti olarak değiştirdi. Tüzüğün Heyet-i Temsiliye’ye ilişkin maddesi de şöyle değiştirildi:“Heyet-iTemsiliye, vatanın heyeti umumiyesini temsil eder.”
Kongre, her türlü işgal ve müdahaleye karşı, özellikle Ermenilik ve Rumluk oluşturulmasına karşı, savunma ve direniş gösterilmesini de karar altına aldı.
Amerikan mandası görünüşünü İstanbul delegesi İsmail Hami (Danişment) Bey hazırladı ve birçok imza ile kongreye sundu. Rauf, Refet, Bekir Sami ve Kara Vasıf Beyler ile İsmail Fazıl Paşa, manda savuun en ısrarlı savunucuları oldular. Mustafa Kemal Paşa ve manda karşıtı öbür kişilerin karşı çıkışlarıyla bu sav kabul edümeye- rek, askıda bırakılmasını sağlayacak bir karar almdı.
Kongrenin sürdüğü günlerde Sivas’ın çevresinde dolaşan tehlikeler artmaya başlamıştı. Bu nedenle kongrenin bir an önce tamamlanması gerekiyordu. İstanbul’un da katılmasıyla emekli albay Ali Galip’in kongreyi basma hazırlıkları öğrenilerek düzen boşa çıkarıldı.l3.Kolordu’ya bağlı müfrezeler, Ali Galip ve yandaşları üstüne gönderilerek dağıtıldüar.
Ali Galip olayının yarattığı heyecan havası içinde, vatanın bütününü temsil edecek 16 kişiden oluşan Heyet-i Temsiliye seçildi ve çalışmalarını 11 Eylülde tamamlayarak dağıldı. Mustafa Kemal Paşa, Heyet-i Temsiliye reisi seçilmişti.
Son Yorumlar