Roman Jakobson Kimdir?

Rus asıllı A.B.D’li dilbilimci (Mosko­va, 1896-Boston, 1982).

Moskova Üniversitesi’nde İslav filolo­jisi ve karşılaştırmalı dilbilim alanın­da öğrenim gördüğü yıllarda, ilerde Rus biçimcileri diye adlandırılacak olan araştırmacılarla bağlantı kuran ve bu topluluk arasına katılan Roman jakobson, 1915’te Moskova Dilbilim Çevresi’nin kurulmasına katkıda bu­lundu. 1920’de Prag’a yerleştikten sonra, şiir dili (Çek Şiiri Üstüne, 1923) ve İslav dillerinin karşılaştırmalı sesbilgisi (Rusçanın Sesbilimsel Evrimi Üstüne Açıklamalar, 1929) konusun­da çalıştı. 1926’da Prag Dilbilim Çev­resi’nin kuruluşuna ve çalışmalarına katılıp, 1938’e kadar bu dilbilim ku­ruluşunun başkan yardımcılığını yap­tı. 1938’de Danimarka’ya göç ederek, yeni kurulmuş olan Kopenhag Dilbilim Çevresi üyeleriyle bağlantı kurdu; da­ha sonra Norveç’e gidip Çocuk Dili, Sözyitimi ve Genel Ses Yasaları (1941) adlı yapıtını yayımladı.

Roman Jakobson

1941’de İskandinav ülkelerinden ayrılarak A.B.D’ne giden jakobson,önce New York’ta, daha sonra Harvard’da, 1957’den başlayarak da Massachusetts İnstitute of Technology’de ders verdi. Dilbilimin aşağı yukarı bütün alanlarına ilişkin çalışmalar yaptı; Sesbilim (ikicilik kuramı); ruhdilbilim (çocuğun dili edinmesi ve sözyitimi so­runları); bildirişim kuramı ile dilin ya­pısı arasındaki bağıntılar (dilsel işlev­ler kuramı); şiir dilinin incelenmesi. Araştırmalarını bilim dalları arasın­da çeşitli ilişkiler kurarak sürdüren jakobson, yarım yüzyılı aşkın bir dö­nem boyunca, dilbilimsel düşüncenin gelişmesine gerçekten katkıda bulun­muş çok yönlü bir bilim adamı­dır.

jakobson’un. inceleme, araştırma, çözümleme türünden çok sayıdaki ya­zılarının en önemlileri dört cütte top­lanmıştır: Selected Writings (I: Phonological Studies; II: World and Language; III: The Poetry of Grammar and the Grammar of Poetry: IV: Slavic Epic Studies) [Seçme Yazılar (I: Sesbilimsel İncelemeler; II: Dünya ve Dil; III: Dilbilgisinin Şiiri ve Şiirin Dilbil­gisi; IV: İslav Destan İnceleme­leri].

Hadi Paylaş!