Olağanüstü Hal (Ohal) Ne Zaman Nasıl Alınır? Anayasasının getirdiği düzenlemeye göre, sıkıyönetimi gerektirmeyen olağanüstü hallerde, Hükümete olağanüstü hal ilan etme yetkisi tanınmıştır. Olağanüstü hal ilan edilmesi, iki durumda olabilmektedir: Olağanüstü hal şartları nelerdir? a) Tabii afet veya ağır ekonomik bunalım hali. b) Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hali. Yukarıda belirlenen durumlarda, […]

Hükumetin Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi, Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi hukukumuza, 1961 Anayasasında, 1971 yılında yapılan değişiklik ile girmiştir. Buna göre, yasama organı, belli konularda, belli koşullar altında Bakanlar Kuruluna «kanun hükmünde kararname» çıkarma yetkisi verebilir. Kanun hükmünde kararname çıkarmanın koşulları Anayasada belirtilmiştir. Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi, 1982 Anayasası ile, daha ayrıntılı bir biçimde […]

Yürütmeye Tanınan Olağanüstü Yetkiler Nelerdir? Savaş, savaş tehlikesi, isyan, büyük ekonomik bunalımlar, toplumun yaşamını etkileyen doğal afetler gibi nedenler, yönetimin olağanüstü yetkilerle donatılmasını gerekli kılmıştır. Bu gibi dönemlerde, bireylerin özgürlükleri kısıtlanır, olağanüstü yükümlülükler konur; önlemler alınır. Olağanüstü dönemlerde yönetime tanınan yetkiler anayasal ve yasal bir düzenlemenin sonucudur; hukuk düzeninin bir parçasıdır. 1961 Anayasası ile, olağanüstü […]

Yürütmenin Genel ve Özel Düzenleme Yetkisi Nedir? Yürütmenin Genel düzenleme yetkisi Anayasanın 115. maddesine göre, Bakanlar Kurulu, yasaların uygulanmasını göstermek, ya da emrettiği işleri belirtmek üzere, yasalara aykırı olmamak ve Danıştayın incelemesinden geçirilmek koşulu ile Tüzükler çıkarabilir. Yine Anayasanın 124. maddesi uyarınca, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren yasaların ve tüzüklerin […]

Yürütmenin Düzenleme Yetkisi Nedir? Yürütme içinde yer alan yönetim, görev alanına giren işleri yürütebilmek için, yasalara aykırı olmayan, fakat onların uygulanmasını gösteren düzenlemelerde bulunabilir. Buna, yönetimin düzenleme yetkisi denir. Aslında bu yetki, tüm yürütme organını kapsayan bir yetkidir. Düzenleme yetkisi, kamu yönetiminin düzenli bir biçimde işlemesini, sağlayan bir yetkidir. Takdir yetkisinin olduğu her alanda, düzenleme […]

Geçici Bakanlar Kurulu Ne Zaman Kurulur? Seçim zamanlarında görev yapmak üzere kurulan geçici Bakanlar Kurulu, hukukumuza 1961 Anayasası ile girmiştir. 1982 Anayasası da, geçici Bakanlar Kurulunu korumuş ve 1961 Anayasasındakine benzer bir biçimde ayrıntılı olarak düzenlemiştir (madde 114). Parlamenter sistemde pek rastlanamayan böyle bir yola gidilmesinin nedeni, Meclis seçimlerinin her türlü kuşkudan uzak olarak yapılmasını […]

Başbakanın ve Bakanların Görevi Nasıl Sona Erer? Başbakanın görevinin sona ermesi Başbakanın görevinin, hangi nedenle olursa olsun sona ermesi, Bakanlar Kurulunun da görevinin sona ermesini gerektirir. Başbakanın görevini sona erdiren nedenler aşağıdaki gibi sıralanabilir: Çekilme: Başbakan, çeşitli nedenle görevinden ayrılabilir. Başbakanın ayrılması, kabule bağlı değildir. Cumhurbaşkanının, Başbakanın çekilmesini kabul etmemesi, başbakanın görevde kalması arzusunu gösterir; […]

Bakanlar Kurulunun Siyasal ve Ceza Sorumluluğu Nedir? Bakanlar Kurulunun Siyasal sorumluluğu Parlamenter sistemde, bakanların siyasal sorumlulukları, birlikte sorumluluk olabileceği gibi, bireysel sorumluluk da olabilir. Siyasal sorumluluğun doğurduğu sonuç, ister birlikte, ister bireysel sorumluluk olsun, Bakanlar Kurulunun, ya da bakanın çekilmesi, ya da çekilmek zorunda bırakılmasıdır. Siyasal sorumluluk, ancak Meclise karşıdır. Bakanların siyasal sorumluluğu Anayasanın çeşitli […]

Bakanlar Kurulu Nasıl Çalışır? Bakanlar Kurulu ortak çalışan bir kuruldur. Bakanlar Kuruluna Başbakan başkanlık eder. Gerekli gördüğü durumlarda, Bakanlar Kuruluna Cumhurbaşkanı da başkanlık edebilir. Anayasaya göre, olağanüstü hal ve sıkıyönetim ilânı ve bu dönemlerde yasa gücünde kararnamelerin çıkarılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu toplantılarına Cumhurbaşkanının başkanlık edeceğini belirtmiştir. Buna göre, bazı önemli kararlar, yalnız Cumhurbaşkanının katılıp başkanlık […]

Başbakanın Bakanlar Kurulundaki Yeri, Bakanlar Kurulunun uyumlu çalışmasını ve bakanlıklar arasında eşgüdümü Başbakan sağlar. Başbakan, klâsik anayasa hukukunda olduğu gibi, eşitler arasında birinci olmaktan çıkmıştır. 1982 Anayasası yalnız Cumhurbaşkanını güçlendirmekle kalmamış, Başbakanı da güçlendirmiştir. Anayasanın getirdiği düzenlemeye göre, her bakan, başbakana karşı sorumludur. Bakanlar, kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden dolayı, […]