Aşık edebiyatı, kendilerine âşık denilen saz ozanlarının, geleneksel biçimler içinde yarattıkları ürünleri kapsar. Bu âşıkların aşağı yukarı tümünün, ürünlerini sazları eşliğinde, doğaçtan söylemelerinden ötürü, Âşık edebiyatına saz şiiri de denir. Halkla çok yakın ilişki içinde bulunan tekkelerin vakıf düzeni içinde güçlenip, köşk ve saray çevrelerinden destek gören saz ozanları, hem eski destan geleneğini sürdürüyor, hem […]
Tekke edebiyatı, Orta Asya’da Ahmet Yesevi ile başlamıştır. Ahmet Yesevi, Türkler arasında tasavvuf felsefesinin ilkelerini yaymak amacıyla yazdığı şiirlerinde (bunlara sonradan hikmet adı verilmiştir), Halk edebiyatı nazım biçimlerini ve hece ölçüsünü kullanmıştır. XIII. yy’da Anadolu’da iktisadi, siyasal ve toplumsal çalkantılar, Anadolu insanını tasavvuf ilkelerini yaymaya çalışan tarikatlar çevresinde toplanmaya yöneltmiş; tarikatlar medreseye karşıt tutumları, geniş […]
Geniş anlamda, Türk boylarının (devletlerinin) en eski geçmişlerinden günümüze dek oluşturdukları sözlü edebiyat geleneği; dar anlamda, Türklerin XI. yy’dan başlayarak yurt edindikleri Anadolu’da sözlü geleneğin devamı olarak sürdürdükleri ve günümüzde de örnekleri görülen sözlü edebiyat geleneği ne denir. İslam Öncesi Dönem Halk Edebiyatı İslam öncesi Halk edebiyatı ürünleri, sözlü gelenek içinde oluşturulduğu için günümüze kadar […]
Denizin ılıtıcı etkisi ile kar yağışı, don olayı gibi coğrafi olayların nasıl bir ilişkisi olabilir?
Denizlerin etkisinin görüldüğü deniz kıyılarında kar yağışı ve don olayları görülmez. Denizin ılıman etkisi ve nemden dolayı hava sıcaklıkları don gerçekleşecek kadar düşmemektedir. Akdeniz sahillerine kar yağmamaktadır. Akdenizin deniz etkisi ile ılıman bir hava vardır. Türkiye fiziki haritasını incelediğimizde ülkemizde ortalama yükseltinin fazla olduğunu ve genelde dağlık bir araziye sahip olduğumuzu görürüz. Sizce bu iklimi […]
Kıyı illerimizin iç kesimlerdeki illerden daha fazla yağış alır. Karasal iklim özelliği yağışların daha az olmasıdır. Nem miktarı az olduğu için yağışlar oluşamaz. Kuzey ve güney kıyılarına paralel uzanan dağlar sebebi ile de ılıman ve nemli hava kütleleri iç kesimlere girememektedir. Kış aylarının soğuk geçtiği iller hangileridir? Sizce bunu etkileyen faktörler nelerdir? Ülkemizde karasal iklim […]
Kıyılarımızda yıllık sıcaklık oranının, iç kesimlerden daha yüksek olmasının nedenlerini söyleyiniz.
İç kesimlere kadar denizlerin etkisi girmediği için nem oranları düşüktür. Bu sebeple geceleri sıcaklık çok azalır. Aynı şekilde kış ayları da sıcaklık çok azalır. Gündüz ve yaz aylarında iç kesimler çok kurak olmaktadır. Nem sıcaklık farklarını azaltmaktadır. Kıyı bölgelerimizde yıllık sıcaklık oranının, iç bölgelerden daha yüksek olmasının sebebi, Deniz etkisidir. Başka bir deyişle nem oranının […]
Ege kıyılarında dağlar kıyıya dik uzanmaktadır. Dağların kıyıya dik uzanması deniz etkisini iç kesimlere kadar girmesini sağlamaktadır. Daha nemli ve ılıman iklim şartları özellikle mendereslerden iç bölümlere girmiştir. Deniz etkisinin iç kesimlere en fazla girdiği kıyılarımız Ege kıyılarıdır.
Doğrudan ilişki vardır. Dağlar denize paralel uzanırsa deniz etkisi dağlardan iç kesimlere girmez, karasal etki de dağlardan kıyıya ulaşamaz. Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında bu etkiyi görmek mümkündür. Dağların denize paralel uzanmasının diğer etkisi de Karadeniz üzerinden gelen nemli ve ılıman hava kütleleri Karadeniz kıyılarından başlayan dağlardan yükselirken soğur ve bol miktarda yağış bırakır.
Türkiye, oldukça geniş topraklara sahip bir ülkedir. Sizce bu kadar geniş topraklar üzerinde aynı iklim özelliğinin yaşanması mümkün müdür? Nedenini söyleyiniz. Çok geniş topraklarda aynı iklim özelliklerinin yaşanması mümkün değildir. Her yerde özel konumun sabit olduğunu düşünsek bile enlem etkisi ile iklim özellikleri farklılaşmaktadır. Deniz etkisine göz ardı etsek bile Sinop ile Antalya’nın iklim özellikleri […]
Bu etkiye matematik konumundan doğan etki denmektedir. Ekvatora daha yakın olması ülkemizi daha ılıman iklimler görülmesine sebep olmaktadır. Havanın daha kuzeye göre daha sıcak olmasını sağlamaktadır. Türkiye’nin sıcak ve soğuk iklim kuşakları arasında olduğunu hatırlayınız. Buna göre de ülkemizde nasıl bir iklim özelliğinin etkili olduğunu söyleyiniz. Türkiye’de ne kutup iklimi ne de ekvatoral iklim görülür. […]
Son Yorumlar