Türk saz ozanı (Kayseri, 1807—Kay¬seri, 1866). Bir süre medrese öğrenimi gördükten sonra İstanbul’a giderek âşıklar toplantılarına katılıp ününü genişleten Seyrani, Bektaşi tarikatına girmiş ve bunu şiirlerinde açıklamıştır. İstanbul’dayken devletin bazı ileri gelen kişilerini şiirlerinde taşladığı için cezalandırılmak istenmiş, bir dostunun yardımıyla Anadolu’ya kaçmıştır. Özellikle Orta Anadolu’da gezmiş, âşık toplantılarına katılmış, saz ve söz yarışmalarında başarı […]

Çobanlık ve çiftçilik yapan, Anadolu’ nun birçok yerini dolaşan ve şiirlerinde Bektaşi tarikatından olduğunu söyleyen Ruhsati, İcadi ve Cehdi mahlaslarını kullanmıştır. Aruzla da şiirler yazmış bulunan Ruhsati, aşk, ayrılık, gurbet, vb. konularda yazdığı koşmalarında halk deyişlerini başarıyla kullanmıştır. Şiirleri Kadri Özyalçın tarafından Deliktaşlı Ruhsati Hayatı ve Eserleri adıyla yayımlanmıştır (1936).

Türk saz ozanı (?,—1658’den sonra). Gençliğinde Murat Reis’in yanında Cezayir’de bulunduğu için Kayıkçı lakabını aldığı sanılan Kul Mustafa’ nın yaşamı konusunda bilgi yoktur. Şiirlerinde Osman II’nin öldürülmesi, İran şahı Abbas I’in Bağdat’ı alması, Murad IV’ün Bağdat seferi, Halep valisi Abaza Hasan Paşanın ayaklanması gibi tarihsel olaylara yer vermesi, onun Yeniçeri âşıklarından olduğunu gösterir. Özellikle Bağdat […]

Türk tasavvuf ozanı (XV. yy). Menkıbeye göre asıl adı Gaybi olan Kaygusuz Abdal, Alaiye (Alanya) Beyi’nin oğludur. Bir gün ava çıkar ve bir geyiğe rastlar; attığı ok geyiğe saplanınca geyik kaçar, o da arkasından kovalar. Geyik, Abdal Musa’nın tekkesine varır, Gaybi de arkasından tekkeye girer. Burada Abdal Musa’nın müridi olur. Sonra şeyhinin buyruğuyla Mısır’a gider, […]

Türk saz ozanı (?,—?, 1737’den sonra). Yaşamı konusunda elimizde pek az bilgi bulunan Gevheri’nin Kırımlı olduğu sanılır. Şiirlerinden gezginci bir ozan ve Bektaşi olduğu anlaşılmaktadır. Hem aruzla, hem de heceyle yazan Gevheri, özellikle âşık tarzında yazdığı, aşk, gurbet, sevgilinin çeşitli davranışlarından yakınma gibi konulardaki şiirlerinde halk deyişlerine bolca yer vermiştir. Şiirlerini derleyen kitap,Halit Bayrının Âşık […]

Türk tasavvuf ozanı (?—?, 1469). Hacı Bayram Veli’ye bağlanan ve ona damat olan Eşrefoğlu Rumi, Bursa’da bir tekke kurdu, Halvetilik ile Kadiriliği birleştirip Eşrefiye kolunu oluşturdu. Divan’ı (yayımlanışı, 1944) ve Müzekkin-Nüfus (Nefislerin Arınması) adlı kitapları bulunan EşrefOğlu’nun hece ve aruzla yazdığı şiirlerinde Yunus Emre’nin izleri görülür.

Türk saz ozanı (Erzurum, ?—Niksar, 1854). Kimi söylentilere ve şiirlerinde verdiği bilgilere göre, Erzurumlu Emrah, Erzurum’da öğrenim gördü, Nakşibendi tarikatına girdi, Sivas, Kastamonu, Konya, Niğde illerini dolaştı, bir süre Sivas’ta oturdu, 1840’ta Niksar’a gitti ve yaşamının sonuna kadar orada yaşadı. Divan şiirini iyi bilen Emrah’ın bu türde yazdığı şiirlerinde yer yer tasavvufi izler de görülür. […]

Türk saz ozanı (Bolu, 1772- Ankara, 1845). Babasının ölümünden sonra, bir ağanın tarlalarına el koyması üstüne İstanbul’a giden, oradan da Konya’ya geçen Dertli daha sonra on yıl Mısır’da yaşadı. Köyüne döndükten ve evlendikten sonra ikinci kez İstanbul’a gitti (1826). Âşık kahvelerinde ün kazandı. Mahmud II’nin fes hakkındaki fermanı için yazdığı “fes” redifli kasidesi ona Çağa […]

Âşık Musa adlı bir halk ozanının oğlu olan ve asıl adının Veli olduğu sanılan Dadaloğlu, Türkmenlerin Avşar boyundandır. Osmanlı yönetiminin 1865’te kurduğu Fırka-ı İslahiye ordusu, zaman zaman yönetime karşı başkaldıran Türkmen boylarını göçebelikten çıkarıp köylere yerleştirmek için harekete geçmiş, Toroslar’la Gavur dağlarındaki Türkmenler buna karşı ayaklanmışlar, Derviş Faşa komutasındaki tümen bu ayaklanmayı bastırmış, Dadaloğlu’nun aşireti […]